Po przeprowadzeniu kontroli dotyczących bezpieczeństwa fitosanitarnego, jakości ziemniaków i warzyw sprowadzanych z Unii Europejskiej i państw trzecich, stwierdzono uchybienia związane m.in. z brakiem informacji u sprzedawców umożliwiających identyfikację produktów, brakiem etykiet w języku polskim na opakowaniach warzyw oraz brakiem informacji dla klienta wskazujących kraj pochodzenia.
Nowe rozwiązania wzmocnią i usprawnią działania służb kontrolnych, wykorzystując przy tym aktualne doświadczenia związane z kontrolą świeżych owoców i warzyw, w tym ziemniaków. Zmiany przewidziane w kilku ustawach powinny zapewnić konsumentom odpowiednie informacje dotyczące oznakowania artykułów rolno-spożywczych, w tym owoców i warzyw świeżych.
Przewidziano obowiązek posiadania przez każdy podmiot wprowadzający artykuły rolno-spożywcze do obrotu, informacji, które umożliwiają ich identyfikację oraz odróżnienie od innych artykułów rolno-spożywczych. Za niespełnienie tego wymogu przewidziano stosowne kary. Zmiany dotyczą również wzmocnienia nadzoru nad działalnością osób wpisanych do rejestru rzeczoznawców (próbobiorców i klasyfikatorów tusz zwierząt rzeźnych oraz owoców i warzyw), co pozwoli skutecznie zweryfikować ich obiektywizm (chodzi o rzeczoznawców zatrudnionych np. przez podmioty skupujące).
Zgodnie z projektem, inspektor Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będzie mógł prowadzić działania kontrolne na podstawie okresowego imiennego upoważnienia. Chodzi o przypadki kontroli świeżych owoców i warzyw nie objętych wymaganiami unijnymi. Wykorzystanie imiennego upoważnienia pozwoli na przeprowadzenie jednorazowo kontroli u wielu handlowców, np. sprzedających owoce i warzywa na rynkach hurtowych, których dane nie mogły być znane inspektorowi przed przystąpieniem do kontroli. Dzięki temu kontrole jakości handlowej owoców i warzyw powinny być szybsze i skuteczniejsze.
Zaproponowano również zmiany dotyczące owoców i warzyw objętych regulacjami unijnymi – chodzi m.in. o zastąpienie grzywny wyższymi karami pieniężnymi za nieprzestrzeganie wymagań jakości handlowej owoców i warzyw, w tym dotyczących podawania informacji o pochodzeniu produktu. Proponowane kary ujednolicono z karami mającymi zastosowanie wobec innych artykułów rolno-spożywczych, wynikającymi z ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.
Zaproponowano także wprowadzenie dodatkowych kar za nieokazanie dokumentów towarzyszących danej partii owoców lub warzyw (o których mowa w przepisach unijnych) lub niezamieszczenie w tych dokumentach wymaganych informacji albo podanie informacji nieprawdziwych. Karane będzie również ponowne wprowadzanie do obrotu owoców i warzyw, wobec których wydano orzeczenie o ich niezgodności z wymaganymi unijnymi.
Przewidziano ponadto wzmocnienie nadzoru nad produkcją i obrotem w Polsce roślin, produktów roślinnych lub produktów szczególnie podatnych na porażenie przez tzw. organizmy kwarantannowe. Konieczne będzie też wprowadzenie – odpowiednich do skali stwierdzanych nieprawidłowości – sankcji karnych zapewniających skuteczność nadzoru. W rezultacie chodzi o poprawę bezpieczeństwa fitosanitarnego Polski, zabezpieczenie kraju przed rozprzestrzenianiem się organizmów kwarantannowych, a w konsekwencji poprawę konkurencyjności polskiej żywności pochodzenia roślinnego.
