Fasola szparagowa na rynkach warzyw świeżych okresowo uzyskuje wysokie ceny, z łatwością pokrywające jej koszty produkcji. Inaczej jest w przypadku produkcji tego warzywa do przetwórstwa. Zakłady od wielu już lat utrzymują w miarę stałą cenę za kilogram, dlatego na opłacalność tej produkcji wpływa przede wszystkim wysokość plonu.
Plonowanie odmiany uzależnione jest od jej cech genetycznych, ale by w pełni wykorzystać jej potencjał trzeba zapewnić odpowiednie warunki do wzrostu roślin. Fasola wymaga żyznego stanowiska, o wysokiej zawartości próchnicy. Dobrym przedplonem dla fasoli szparagowej są m.in. warzywa cebulowe, dyniowate i kapustne. Natomiast nie powinno się jej uprawiać po innych bobowatych, a także po warzywach korzeniowych ze względu na ryzyko wystąpienia groźnych chorób, np. zgnilizny twardzikowej.
Specyficzne nawożenie
Odczyn gleby odpowiedni do uprawy fasoli to pH = 6,5–7,8. Należy jednak pamiętać, że fasola źle znosi stanowiska świeżo wapnowane, dlatego nawozy wapniowe powinny być zastosowane przed uprawą poprzedzającą uprawę fasoli.
Wyjątkową cechą roślin z rodziny bobowatych jest zdolność symbiozy z bakteriami brodawkowymi, wiążącymi wolny azot z powietrza. Dlatego w tej uprawie nie można stosować nadmiernych ilości azotu mineralnego, ponieważ może to doprowadzić do nadmiernej kumulacji azotanów w roślinach. Bakterie brodawkowe naturalnie występują w glebach, na których uprawiane są rośliny bobowate. Jeśli jednak przez kilka lat nie uprawiano roślin z tej rodziny, istnieje możliwość sztucznego wprowadzenia ras bakterii brodawkowych. Zabieg ten nazywany jest szczepieniem. Na rynku dostępny jest preparat Nitragina, który zawiera żywe bakterie brodawkowe z rodzaju Rhizobium lub Bradyrhizobium zdolne do wiązania wolnego azotu atmosferycznego w symbiozie z roślinami motylkowymi. Stosuje się go w ilości 300 g/ha. Zastosowanie preparatu pozwala na zwiększenie intensywności wiązania azotu i zapewnia dostarczenie roślinom, w zależności od warunków glebowych i uprawianej rośliny, do 600 kg N/ha w ciągu sezonu wegetacyjnego. Zastosowanie produktu, zdaniem producenta, pozwala na podniesienie plonów roślin motylkowych średnio o 10–20 proc.
Planując uprawę fasoli na glebach pozbawionych bakterii brodawkowych i nieszczepionych Nitraginą, dawki nawozów azotowych powinny wynosić 50–60 kg N/ha. Optymalna zasobność (w mg/dm3) gleby w pozostałe makroskładniki wynosi: 60–80 P, 125–175 K, 50–70 Mg oraz 1000–2000 Ca.
Spośród mikroskładników fasola ma zwiększone zapotrzebowanie na: molibden, żelazo, mangan oraz miedź. Warto wiedzieć, że nieodpowiednie odżywienie roślin tymi pierwiastkami skutkuje słabym kwitnieniem i zawiązywaniem strąków.
Oferta odmian fasoli
Cechy odmian, na które zwracają uwagę producenci, to tolerancja na stresowe warunki uprawy. To bardzo ważne, ponieważ zwykle rośliny w czasie niesprzyjającej pogody mogą reagować zrzucaniem zawiązków strąków, co odbija się negatywnie na plonowaniu. Kolejna ważna cecha to silny wigor roślin od samego początku wegetacji. Ze względu na brak zapraw insektycydowych, siewki o silnym wzroście krócej narażone są na atak ze strony szkodników. Wyrównany wzrost roślin, brak tendencji do tworzenia kolejnych pięter oraz odporność na choroby, to kolejne ważne cechy odmian fasoli. Bardzo istotne są również parametry strąków. Muszą być one odpowiedniej barwy, długości i średnicy. W tym zakresie firmy hodowlano-nasienne osiągnęły już bardzo dużo. Sporo odmian utrzymuje wysokie parametry zaspakajając wymagania przetwórców.
Agrotechnika
Fasola jest wrażliwa na przymrozki, dlatego jej wysiew powinien odbywać się od drugiej połowy maja. Terminy siewu poszczególnych odmian muszą być zaplanowane, zgodnie z terminem dostaw do zakładu przetwórczego. Nasiona fasoli wysiewa się przeciętnie na głębokość 3–5 cm, w rozstawie 45 × 50 cm, ale trzeba jeszcze brać pod uwagę specyficzne wymagania poszczególnych odmian. Wysokie plony fasoli zależą od ilości opadów. Susza ogranicza znacznie plonowanie, dlatego warto zapewnić nawadnianie upraw fasoli na wypadek suszy. Największe zapotrzebowanie na wodę występuje w okresie kiełkowania fasoli oraz wypełniania strąków. W trakcie wegetacji uprawa wymaga ochrony przeciwko szkodnikom i chorobom. Spośród szkodników najgroźniejsza jest śmietka kiełkówka, przeciwko której obecnie niestety nie ma dostępnych zapraw nasiennych. Pozostają zabiegi powschodowe. Kolejnym dużym zagrożeniem, szczególnie w upalne lata są przędziorki. Spośród chorób zwalczania wymagają: szara pleśń, zgnilizna twardzikowa i bakterioza obwódkowa fasoli.
Wydajny i terminowy zbiór
Są na rynku odmiany fasoli szparagowej pozwalające na plony przekraczające nawet 20 t/ha. Zbiór fasoli to bardzo trudny okres, ze względu na bardzo ograniczony czas zbioru strąków. O ich dojrzałości zbiorczej decyduje przebieg pogody. W niektóre upalne lata optymalny czas zbioru liczy się w godzinach, a nie dniach. To powoduje, że do zbioru niezbędne są wydajne maszyny. Kombajny do zbioru fasoli to kosztowne urządzenia, dlatego trzeba dysponować sporą powierzchnią uprawy tego warzywa, żeby opłaciło się utrzymać taką maszynę. Nowy sprzęt jest bardzo wydajny, ale niestety kosztowny, dlatego wielu producentów fasoli decyduje się na zakup używanego sprzętu. Często są to już stare maszyny, ale ciągle sprawdzają się i pozwalają na dokładny i wydajny zbiór. Przy tych kosztach produkcji, które są obecnie nie ma innego wyjścia, jak korzystać z takich tańszych rozwiązań.
Opracowała: Aleksandra Andrzejewska
Artykuł pochodzi z archiwalnego wydania czasopisma “Warzywa” 03/2021
