Coraz częściej plantatorzy zmuszeni są do wyposażenia swojego gospodarstwa w urządzenia do nawadniania upraw. Okresy suszy występują w coraz mniej oczekiwanych okresach, np. tegoroczny październik należał w wielu rejonach do bardzo suchych miesięcy. Decydując się na nawadnianie należy zacząć od dwóch podstawowych kwestii: oszacowania powierzchni do nawadniania oraz wyboru źródła poboru wody (powierzchniowe lub podziemne).
Zarówno powierzchnia, którą planuje się nawadniać, jak i źródło wody to kwestie, które są ze sobą ściśle powiązane ze względu na techniczne i prawne możliwości poboru wody na potrzeby prowadzenia działalności rolniczej.
Jeżeli w pobliżu obszaru nawadniania zlokalizowany jest ciek wodny, można wziąć pod uwagę pobór wody bezpośrednio z koryta lub przez staw retencyjny. Natomiast jeśli nie ma możliwości korzystania z wody powierzchniowej, można korzystać z wód podziemnych i poboru wody ze studni głębinowych. Niezależnie od sposobu pobierania wody, przed podjęciem decyzji o źródle wody do nawadniania, warto pobrać próbki wody i zlecić ich analizę w stacji sanitarno-epidemiologicznej lub w innych uprawionych jednostkach.
Należy pamiętać, że każde ujęcie wody powierzchniowej lub podziemnej wymaga doprowadzenia energii elektrycznej lub mobilnego źródła energii w postaci agregatu. Jeśli grunty są własne, zdecydowanie korzystniejsze jest doprowadzenie energii elektrycznej, ale jeśli są to dzierżawy, to wówczas lepiej wybrać agregat jako źródło prądu.
Sporo formalności
Planowanie systemu nawadniania należy zacząć od spełnienia kilku formalności. Kluczowym dokumentem uprawniającym do poboru wód i nawadniania jest pozwolenie wodnoprawne. W nim zawarte są dane o ilości, terminach oraz parametrach technicznych urządzeń do poboru wody, a także zasoby wodne, z których będzie się korzystać. Wniosek o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego należy złożyć do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Kluczowym załącznikiem do wniosku jest operat wodnoprawny zawierający m.in. takie informacje, jak: cel i zakres zamierzonego korzystania z wód, rodzaj planowanych urządzeń wodnych, stan prawny nieruchomości w zasięgu oddziaływania, charakterystykę wód, określenie wpływu planowanych do wykonania urządzeń wodnych na wody powierzchniowe i podziemne oraz mapy i rysunki. Jeśli pobór realizowany będzie z wód podziemnych i wykracza poza zwykłe korzystanie z wód, do wniosku o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego należy dołączyć dokumentacje hydrogeologiczną. Wiąże się to z wykonaniem wiercenia studni i uzyskaniem odrębnych decyzji zatwierdzających zasoby eksploatacyjne.
Warto wiedzieć, że wzory wniosków wraz z opisem niezbędnych załączników można znaleźć na stronie www.wody.gov.pl, w zakładce „Strefa klienta”. Wniosek należy złożyć w siedzibie nadzoru wodnego. Trzeba wybrać nadzór, który jest właściwy miejscowo albo znajduje się najbliżej miejsca, gdzie planuje się realizować swoją inwestycję. Wniosek można również złożyć w siedzibie zarządu zlewni lub regionalnego zarządu gospodarki wodnej, w którym będzie on rozpatrywany. Złożenie wniosku wiąże się z poniesieniem opłat. Należy pamiętać, że pozwolenie wodnoprawne można otrzymać na czas określony, nie dłuższy niż 30 lat. Jeśli dysponuje się urządzeniami nawadniającymi, bez pozwolenia wodnoprawnego można je zalegalizować.
Wiele rozwiązań do nawadniania
Po uzyskaniu pozwolenia wodnoprawnego można przystąpić do wyboru odpowiednich urządzeń do poboru oraz nawadniania. Najlepiej skonsultować swój wybór ze specjalistami z firm zajmujących się nawadnianiem upraw. Dysponują oni doświadczeniem i doradzą jaki system w danych warunkach gospodarstwa będzie najbardziej wydajny. Ze względu na rosnące koszty wszystkich środków produkcji, a przede wszystkim energii, paliwa i wody, już na etapie planowania nawadniania warto wybrać rozwiązanie, które pozwoli na jak najbardziej racjonalne wykorzystanie wody.
W praktyce do tej pory trudno było uzyskać dofinansowanie do inwestycji związanych z retencją wody, ale Wody Polskie wraz z Ministerstwem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, samorządami i spółkami wodnymi skupiającymi rolników, opracowały pilotażowy program kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych. Opracowywany obecnie program retencji dla rolnictwa stanowi nowatorskie podejście do zarządzania retencją korytową, związaną z odtworzeniem przybrzeżnych rozlewisk rzecznych, budową lub odbudową zastawek na rowach melioracyjnych itd. To bardzo kompleksowe podejście ze względu na łączenie interesów gospodarki rolnej i środowiska. Miejmy nadzieję, że wkrótce z tych programów będą mogli skorzystać plantatorzy, np. w celu budowy zbiorników retencyjnych.
Artykuł archiwalny, który został opublikowany w czasopiśmie “Warzywa” 12/2021 str. 64
Opracowała: Aleksandra Andrzejewska
Tu zakupisz prenumeratę czasopisma “WARZYWA” Link: www.plantpress.pl
