Naturalnym miejscem występowania tarczówki marmurkowatej jest Wschodnia Azja (Chiny, Japonia, Korea, Tajwan, Północny Wietnam). Pod koniec lat 90-tych pluskwiak ten był wykryty w USA – w stanie Pensylwania, ale szybko się rozprzestrzenił i w 2012 r. znany był już w 43 stanach. W Europie po raz pierwszy został odnotowany w 2004 r. w Lichtensteinie, a w 2007 r. w Szwajcarii, od tego czasu szybko rozprzestrzenił się i aktualnie występuje w wielu innych krajach europejskich. Pluskwiak ten przemieszcza się aktywnie, na własnych skrzydłach do 5 km od miejsca zimowania, ale najczęściej jest zawlekany na owocach i warzywach importowanych z krajów jego występowania. W Polsce nie ma oficjalnych doniesień o jego pojawieniu się, nie jest on również organizmem kwarantannowym, czyli nie podlega obowiązkowi zwalczania.
Tarczówka marmurkowata ma szeroki zakres roślin żywicielskich – ponad 140 gatunków dziko rosnących i uprawnych z wielu rodzin, w tym kilkanaście ważnych gospodarczo. Znana jest przede wszystkim jako szkodnik drzew i krzewów owocowych (w tym: jabłoń, grusza, brzoskwinia, borówka, leszczyna, malina, winorośl) oraz ozdobnych (najczęściej: jesion, klon, róża pomarszczona, wiciokrzew), a spośród warzyw atrakcyjne są przede wszystkim: oberżyna, kalafior, brokuł, fasola, ogórek, papryka, pomidor i boćwina, a także kukurydza cukrowa, zaś najmniejsze szkody notowane są na warzywach dyniowatych i kapustowatych. Pluskwiaki nakłuwają tkankę rośliny i wprowadzają do niej podczas pobierania soku ślinę z enzymami. Żerują na liściach i łodygach, a przede wszystkim na kwiatach i owocach, przy czym okresem intensywnego żerowania jest połowa lipca do połowy września. Objawy żerowania są zróżnicowane w zależności od gatunku rośliny, uszkodzone ziarna w kolbie kukurydzy są niedorozwinięte, zapadnięte i odbarwione. Owoce papryki, pomidora i oberżyny w miejscach nakłuć mają jasne, rozległe plamy lub nekrotyczne plamki, owoce gniją i opadają. Na Węgrzech określono szkody wyrządzane dla fasoli uprawianej na suche ziarno „Etna” i zielonej papryki „Daras” uprawianej w tunelu foliowym. Stwierdzono 94% strąków fasoli z uszkodzonym co najmniej jednym nasionem, a w 40% strąków wszystkie nasiona były uszkodzone przez larwy tarczówki. Zewnętrzne objawy żerowania tarczówki marmurkowatej to strąki pokryte bliznami w postaci jasnych zagłębień. Owoce papryki były w 100% uszkodzone przez larwy tarczówki, przy czym nawet najmniejsze uszkodzenia owoców w trakcie wzrostu i dojrzewania powodują obniżenie ich wartości, a tym samym ceny na takie owoce są niskie.
W Polsce do wykrywania tego pluskwiaka w szklarniach najlepiej prowadzić lustrację upraw i przechodząc pomiędzy rzędami roślin (bakłażan, papryka, pomidor) należy liczyć osobniki dorosłe i larwy. Stwierdzenie w ciągu 2 minut więcej niż 5 osobników tarczówki marmurkowatej stanowi podstawę do podjęcia decyzji zwalczania środkami dopuszczonymi na daną uprawę. W USA i we Włoszech w warunkach naturalnych stwierdzono kilka gatunków błonkówek z rodziny Scelionidae (Telenomus spp., Trissolocus spp.), Encyrtidae (Ooencyrtus spp.) i Eupelmidae (Anastatus spp.) – pasożytów jaj tarczówki marmurkowatej, ale spasożytowanie jaj nie przekraczało 4%. Największe nadzieje pokłada się w azjatyckiej błonkówce – Trissolocus japonicus, która mogłaby być hodowana masowo i introdukowana na zagrożone uprawy. Osobniki dorosłe tarczówki są ograniczane przez muchówkę z rodziny rączycowatych (Tachinidae) – Trichopoda pennipes, która jest naturalnym pasożytem pluskwiaków.
Prof. dr hab. Gabriel Łabanowski
Skierniewice
Więcej na temat tego szkodnika można będzie przeczytać w kolejnych wydaniach
