Bakterioza pierścieniowa to bakteryjna choroba ziemniaka, która podlega kwarantannie. Występowanie owej choroby wywołuje znaczące straty w uprawach. Wiąże się również z wieloma obostrzeniami ze strony UE i uniemożliwia obrót towarem. Niemniej, na przestrzeni ostatnich 10 lat, jak podaje PIORiN, odsetek partii porażonych w stosunku do prób przebadanych uległ dużemu obniżeniu. Jak więc przedstawiają się statystyki?
Głównym żywicielem bakterii kwarantannowej Clavibacter sepedonicus – sprawcy bakteriozy pierścieniowej ziemniaka, jest ziemniak (Solanum tuberosum). W 2021 roku, ogólna powierzchnia uprawy tego gatunku w Unii Europejskiej wynosiła ok. 1,3 mln ha, w tym ok. 112,6 tys. ha stanowiły uprawy sadzeniaka. W Polsce, ogólny areał upraw ziemniaka w 2021 r. wynosił niemal 243 tys. ha i był jednym z największych wśród państw Unii Europejskiej. Na przestrzeni ostatnich kilku lat, w Polsce zauważalny jest wzrost powierzchni uprawy sadzeniaków ziemniaka (z 5,5 tys. ha w 2018 r. do 6,7 tys. ha w 2021r.) oraz spadek areału upraw ziemniaków innych niż sadzeniaki (z 284 tys. ha w 2018 r. do 236 tys. ha w 2021 r.).
W odniesieniu do ziemniaków ze zbioru 2021 r., w całej Unii pobrano łącznie niemal 89 tysięcy prób do badań laboratoryjnych pod kątem bakterii Clavibacter sepedonicus, w tym 62 363 próby z sadzeniaków ziemniaka i 26 573 z ziemniaków innych niż sadzeniaki. Na terenie Polski, inspektorzy PIORiN pobrali odpowiednio: 8 748 prób z sadzeniaków ziemniaka oraz 12 692 prób z innych ziemniaków. W wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych, bakterię wykryto w Unii, łącznie w 32 partiach sadzeniaków, co stanowiło 0,05% partii porażonych w stosunku do prób przebadanych i w 570 partiach ziemniaków innych niż sadzeniaki (2,2% partii porażonych). Większość z ww. porażonych partii dotyczyła polskich ziemniaków (18 – sadzeniaki i 494 – inne niż sadzeniaki).
Niemniej jednak, należy podkreślić, że pomimo znacznej liczby wykryć tej bakterii w naszym kraju, na przestrzeni ostatnich 10 lat odsetek partii porażonych w stosunku do prób przebadanych uległ dużemu obniżeniu. W szczególności dotyczy to ziemniaków towarowych (konsumpcyjnych i przemysłowych), gdzie w latach 2012-2015 odsetek partii porażonych w stosunku do przebadanych kształtował się na poziomie ok. 10%, a w roku 2021 był ponad dwuipółkrotnie niższy niż w ww. okresie i wynosił 3,9%. W przypadku polskich sadzeniaków ziemniaka odsetek partii porażonych w stosunku do przebadanych kształtował się corocznie na stosunkowo niskim poziomie i wynosił ok. 0,1-0,2%.
W związku z powyższym, Komisja Europejska oraz inne państwa Unii, pozytywnie oceniły działania Polski w zakresie zwalczania tego agrofaga kwarantannowego i od połowy lipca 2022 r. zostały złagodzone wymagania dotyczące przemieszczania polskich ziemniaków do innych państw Unii. Obecnie, w przypadku przemieszczania ziemniaków innych niż sadzeniaki, badaniu pod kątem bakterii Clavibacter sepedonicus poddawana jest tylko przemieszczana partia, a dołączane do przesyłki zaświadczenie potwierdzające, że dana partia jest wolna od tej bakterii, zostało zastąpione paszportem roślin. Natomiast w odniesieniu do wyprodukowanych w Polsce sadzeniaków ziemniaka nie ustalono żadnych dodatkowych wymogów w stosunku do ogólnych warunków swobodnego przemieszania sadzeniaków w obrębie Unii.
Źródło: piorin.gov.pl
Autor zdjęcia: dr Wojciech Nowacki, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB w Radzikowie, oddział w Jadwisinie (zdjęcie publikowane na łamach czasopisma Warzywa 12/2021)
