Co roku istotną część budżetu w gospodarstwie rolnym pochłania koszt zużycia paliwa. Generowanie oszczędności w tej materii jest niezwykle trudne, ale nie niemożliwe. Co zrobić, żeby zredukować te koszty? Proponujemy następujące rozwiązania…
Eko logistyka w polu
To logistyka polegająca na łączeniu prac polowych, która prowadzi do ograniczenia liczby przejazdów ciągników i maszyn na tyle, ile jest to możliwe. Ponadto gwarantuje skrócenie czasu wykonywania tych prac, redukcję kosztów pracowniczych oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Nie bez znaczenia jest tu też utrzymanie dobrego stanu technicznego eksploatowanych ciągników i maszyn, który niweluje ryzyko wycieków paliwa oraz jego nieefektywnego spalania. W trakcie wykonywania prac w polu szczególną uwagę warto również skupić na eco drivingu , który m.in. polega na :
- kontroli obrotów silnika w ciągniku,
- monitoringu przepływu oleju oraz jego ciśnienia w układzie hydraulicznym,
- utrzymaniu czystego powietrza w układzie spalania ciągnika,
- regulacji ciśnienia w oponach ciągnika w zależności od miejsca pracy.
Kontrola obrotów silnika
Kontrola obrotów silnika oraz momentu obrotowego ciągnika pozwala na ograniczenie zużycia paliwa podczas wykonywanych prac polowych. Warto więc przyjrzeć się analizom tych wielkości, uzyskanych w trakcie badań w hamowniach. Okazuje się, że ciągnik osiąga maksymalny moment obrotowy przy obrotach silnika na poziomie około 1600 obr/min. Powyżej tych obrotów moment obrotowy sukcesywnie maleje, by przy 2.200 obr/min spaść prawie do zera. To oznacza zmniejszenie wydajności pracy ciągnika, ale też wzrost zużycia paliwa. Maksymalną moc z kolei ciągnik uzyskuje przy obrotach silnika około 1900 obr/min. Dalsze zwiększanie tych obrotów prowadzi do spadku mocy maszyny i jej większego zapotrzebowania na paliwo. Analizy te pokazują, że ciągnik osiąga maksymalną wydajność pracy przy optymalnym zużyciu paliwa w zakresie obrotów jego silnika od 1600 do 1900 obr/min.
Natomiast przy stosowaniu wałka odbioru mocy (WOM) potrzeba 1900 obr/min silnika, żeby osiągnął on obroty na poziomie 540 obr/min. Jeśli ciągnik ma możliwość pracy ECO, taką wartość obrotów wałek uzyskuje już przy obrotach silnika na poziomie 1600 obr.min.
Obecnie dostępne są na rynku ciągniki i samobieżne maszyny, w których obrotami silnika zawiaduje komputer sterujący. W tym przypadku przy zadanej przez operatora prędkości jazdy, obciążenia i warunków polowych, to komputer samodzielnie ustala te obroty.
Kontrola ciśnienia i przepływ oleju w układzie hydraulicznym
Zbyt duże przepływy oleju w układzie hydraulicznym ciągnika wpływają na większe zużycie paliwa oraz przyspieszoną amortyzację elementów hydrauliki, a także wzrost temperatury w tym układzie. Na przykład, przy obrotach silnika na poziomie 2100 obr/min stałym przepływie oleju 50l/min i ciśnieniu w układzie na poziomie 200 barów, zużycie paliwa na napęd pompy hydraulicznej ciągnika wynosi 12,8 l/min. Jeśli zmniejszymy ilość obrotów silnika do 1600 obr/min, przy zadanym ciśnieniu i przepływie oleju, zużycie paliwa spadnie do 7,4 l/min. Te przykładowe dane dotyczą pomiarów wykonanych dla ciągnika New Holland T8030.
Kontrolę ciśnienia i przepływu oleju hydraulicznego umożliwia np. instalacja pracująca w systemie Load-Sensing, która dostarcza maszynie olej pod odpowiednim ciśnieniem i o wymaganej wielkości przepływu. Obecnie stanowi ona wyposażenie większości nowoczesnych maszyn oraz ciągników.
Czyste powietrze w układzie spalania
W trakcie sezonu warto regularnie sprawdzać filtry powietrza w układzie spalania silnika. Ich zapchanie bowiem skutkuje mniejszą podażą powietrza do komór spalania, w efekcie czego dochodzi do spadku mocy ciągnika, przy niezmiennej wielkości zużycia paliwa. Praca w polu jest więc nieefektywna i energochłonna. To, jak często należy czyścić filtr zależy oczywiście od warunków pracy. Przy dużym zapyleniu, sprawdza się go nawet co kilka godzin.
Regulacja ciśnienia w oponach
Ciśnienie to regulujemy w zależności od rodzaju prac wykonywanych przez ciągniki i maszyny. Do pracy polowej zaleca się ciśnienie w oponach od 0.8 do 1,2 bara, a przy transporcie od 1,5 do 2,0 barów. Zastosowanie niższego ciśnienia w polu przede wszystkim pozwala zredukować poślizg ciągnika, który przekłada się na nieefektywną pracę przy jednoczesnym dużym zużyciu paliwa. Na przykład przy orce wykonywanej na bardzo podmokłej glebie z zastosowaniem ciśnienia w oponach w wysokości 2,5 bara poślizg ten może wynosić nawet 38%. Przy ciśnieniu na poziomie 1,6 bara spada on do 25%, natomiast przy 1 barze do zaledwie 17%. Dzięki zmniejszeniu poślizgu rośnie prędkość orki odpowiednio od 4,4 poprzez 4,7 do 5,7 km/ha. To pozwala na oszczędność paliwa nawet do 15% w przeliczeniu na ilość wykonywanej pracy.
Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
