W brytyjskich gospodarstwach produkujących sałatę zaobserwowano pojawienie się ogniska chorobowego Fusarium oxysporum f. sp. lactucae. To pierwsze doniesieniu o przedostaniu się patogenu z kontynentalnej Europy na Wyspy Brytyjskie. Grzyb ten powoduje więdnięcie sałaty oraz zgniliznę korzeniową.
Wydano ostrzeżenie skierowane do producentów, jednak wciąż nie jest sprecyzowany obszar zagrożenia. Udało się jednak zidentyfikować szczep (Race 4), który okazuje się być wyjątkowo niebezpieczny. AGDB (Agricultural and Horticulture Development Board) ostrzega, że obecnie nie ma opracowanej skutecznej metody ochrony przed nim. Brakuje też danych mówiących o odporności poszczególnych odmian sałaty na porażenie przez Fusarium oxysporum f. sp. lactucae. Producenci sałaty zobowiązani są do szczególnie sumiennego przestrzegania protokołów higieny w swoich gospodarstwach.
Jak wyglądają objawy chorobowe? U porażonych roślin obserwuje się żółknięcie i więdnięcie liści. Po przecięciu w szyjce korzeniowej i w głąbie widać brązowoczerwone nekrozy oraz zgniliznę. Mocno porażone rośliny karłowacieją a następnie zamierają. W rozwoju choroby sprzyja wysoka temperatura gleby (24-28oC), jak np. we Włoszech, gdzie w porażonych patogenem uprawach straty sięgają 70 proc. sałaty. Jednak choroba może wystąpić także w niższych temperaturach np. 8oC.
Nie zaobserwowano dotychczas problemu z fuzaryjnym więdnięciem sałaty w uprawach hydroponicznych, choć patogen może być przenoszony za pośrednictwem wody. Głównie rozprzestrzenia się przez zakażoną glebę. Włoskie badania potwierdziły możliwość przenoszenia Fusarium oxysporum f. sp. lactucae przez skażone nasiona. Najczęściej choroba przenosi się za pośrednictwem rozsady (młode rośliny nie wykazują objawów chorobowych.) Ponieważ zarodniki są w stanie przetrwać w środowisku kila lat, napotyka się duże trudności trudność w ograniczaniu wystąpienia choroby.
W przypadku wykrycia wystąpienia choroby zalecane jest zniszczenie porażonych roślin (nie wolno zakopywać ich w ziemi, czy przeznaczać na kompostowanie). Należy unikać rozprzestrzeniania gleby poza obszar objęty chorobą, dezynfekować obuwie, maszyny, narzędzia. Zalecana jest sterylizacja podłoża.
Patogen po raz pierwszy został opisany w 1955 r. w Japonii. Chorobę odnotowywano następnie w innych państwach azjatyckich, a potem w Stanach Zjednoczonych i w końcu w Europie. Na naszym kontynencie najpierw pojawił się we Włoszech i Portugalii, następnie potwierdzono jego obecność we Francji, Holandii i Belgii, gdzie od ponad 3 lat próbuje się walczyć ze szczepem Race 4.
Obecnie w wielu państwach trwają badania nad drogami rozprzestrzeniania się fuzaryjnego więdnięcia sałaty. Bada się także metody ograniczania wystąpienia choroby np. przez wstrzymanie się od uprawy sałaty przez 5 lat, dezynfekcję gleby (solaryzacja, parowanie, środki chemiczne), zastosowanie organizmów antagonistycznych Streptomyces griseoviridis, Trichoderma harzianum. Trwają także prace hodowlane mające na celu uzyskanie odmian odpornych.
