AktualnościSzczupłe zarządzanie przy zmniejszonych zasobach ludzkich

Szczupłe zarządzanie przy zmniejszonych zasobach ludzkich

Pandemia koronawirusa w wielu gałęziach gospodarki uwidoczniła braki w zakresie bezpieczeństwa, a przede wszystkim bezradność w sytuacjach kryzysowych. Branża ogrodnicza również stanęła w obliczu zagrożenia. Jednak kluczowy problem – brak ludzi do pracy – niekoniecznie wynika tylko z pandemii. Jest on jednym z podstawowych, który już od wielu lat towarzyszy producentom owoców i warzyw. Tymczasem przy zmniejszonych zasobach ludzkich jest szansa prowadzenia wydajnego i rentownego przedsiębiorstwa szklarniowego.

Od kontroli…

Brak pracowników na rynku pracy, bariery językowe wynikające z zatrudniania cudzoziemców i słaba motywacja to trzy podstawowe problemy branży szklarniowej, a ogólniej mówiąc – rolnictwa. Występowanie łączne tych problemów może doprowadzić do redukcji plonów. Pojawienie się koronawirusa tylko uwydatniło te aspekty, a w okresie zbierania plonów jeszcze silniej daje o sobie znać. Niektórzy z plantatorów, zarządzając plonami i pracownikami, wspomagają się oprogramowaniem, systemami komputerowymi, jednak nie funkcjonują one jeszcze we wszystkich gospodarstwach. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest wprowadzanie narzędzi Lean Management (szczupłe zarządzanie) dla poprawienia rentowności całego przedsiębiorstwa.

Lean Management to wachlarz narzędzi pozwalających na eliminację marnotrawstwa, poprawę przepływu wyrobu i szeregu rozwiązań powiązanych. Czas zmarnowany na szukanie narzędzi przez pracownika wpływa bezpośrednio na wydajność. Wymnażając go przez braki personalne otrzymujemy wynik pokazujący, że teoretycznie nie jesteśmy w stanie funkcjonować jako przedsiębiorstwo szklarniowe.

5S to jedno z podstawowych narzędzi Lean pozwalających na angażowanie wszystkich pracowników, ciągłe doskonalenie i tworzenie standardów pracy. Wynikiem wdrożenia 5S jest poprawa jakości, efektywności i bezpieczeństwa pracy. Prościej mówiąc – usuwamy z drogi pracowników to, co niepotrzebnie wydłuża ich pracę – poprawia to wydajność, a więc tę samą pracę wykonać może mniejsza liczba osób.

Prenumerata Warzywa 2024 - baner

Narzędzie to składa się z pięciu kroków:

  1. Selekcja

Dla człowieka naturalnym zachowaniem jest gromadzenie. Przekłada się to na sferę zawodową. W określonym obszarze, na stanowisku pracy są rzeczy, które są potrzebne, i takie, które nie wiadomo dlaczego tam są i do czego służą. Pozbądź się ich. Zbędne rzeczy zakłócają proces, pracę pracownika.

  1. Systematyka

Narzędzia, które zostały uznane za potrzebne i niezbędne, należy ułożyć w logicznej sekwencji. Dzięki takiemu zabiegowi pracownicy nie będą tracić czasu na szukanie potrzebnego osprzętu. Średnio każdy pracownik w ciągu ośmiu godzin pracy traci około 20 minut na szukanie potrzebnych mu narzędzi – pomnóż to razy liczbę zatrudnionych i dni pracy – ile etatów możesz odzyskać?

  1. Sprzątanie

Sprzątanie jest kolejnym krokiem i nie należy rozumieć go jako czynność wykonywaną od czasu do czasu. Ten krok powinien zostać wdrukowany w świadomość pracowników. Jest on najbardziej zrozumiały, dlatego też łatwiej przemawia do wszystkich. Każdy proces pozostawia po sobie zanieczyszczenia, odpadki i należy po zakończeniu zmiany pozostawić swoje miejsce czyste, każdorazowo. Pomoże to również w zabezpieczeniu upraw przed patogenami.

  1. Standaryzacja

Służy ona do utrwalenia wyników swojej i pracowników pracy. To nic innego jak zabieg określający zasady, jak należy działać w krokach 1S, 2S i 3S. Jest to proces tworzący system pracy w firmie, nie do skopiowania, bo określony tu i teraz na potrzeby chwili i w danym obszarze, czyli zgodny ze specyfiką Twojego gospodarstwa.

  1. Samodyscyplina

To najtrudniejszy z kroków. Przedsiębiorstwo ogrodnicze do funkcjonowania potrzebuje ludzi, którzy różnią się wiedzą i zaangażowaniem w firmie. Dlatego też organizacji należy pomóc poprzez okresowe, ale i niezapowiedziane audyty, które wyrobią w nas odpowiednie nawyki i zdyscyplinują w ciągłym stosowaniu 5S.

Kolejnym narzędziem, a raczej miernikiem, jest OEE (ang. Overall Equipment Effectiveness – Całkowita Efektywność Wyposażenia) – jeden z najważniejszych wskaźników w obszarze produkcji. OEE nie jest narzędziem Lean, ponieważ tylko, albo aż, sygnalizuje, na jakim poziomie wykorzystujemy swoje zasoby produkcyjne, linie, maszyny, zasoby. OEE to statystyka, miernik, który jest dość manipulowalny, ale dobrze prowadzony i dobrze rozumiany może stać się orężem do dalszego doskonalenia pracowników i wzrostu rentowności firmy. OEE jest wynikiem mnożenia:

dostępność x wydajność x jakość

Wyrażamy go w procentach, co działa obrazowo. Dostępność to rzeczywisty czas pracy. Wprowadzając wcześniej 5S, poprawiamy np. dostępność narzędzi. Wydajność to rzeczywista produkcja. Wzrasta ona wraz z lepszym wykorzystaniem czasu przez pracowników, np. gdy nie szukają narzędzi. Jakość jest chyba najbardziej wyrazistym wskaźnikiem w OEE i łatwym do obliczenia. Ilość dobrego wyrobu gotowego i ilość braków, jaka powstaje podczas produkcji wpływa na wskaźnik OEE. Należy pamiętać, że wskaźnik OEE mierzy maszyny nie ludzi, ale jest doskonałym odzwierciedleniem kondycji Twojej szklarni.

5S i OEE są narzędziami twardymi, kontrolującymi i obrazującymi. Jednak sama kontrola pracowników, zwłaszcza w zmniejszonych zasobach, to za mało, a jednocześnie zbyt duże obciążenie. Dlatego warto sięgnąć po narzędzia miękkie – motywujące.

…Do motywacji

Wśród narzędzi Lean można znaleźć zarówno te odpowiednie do zarządzania parkiem maszynowym jak i do zarządzania zasobami ludzkimi. Jednym z nich jest system sugestii pracowniczych, który jest powszechnie stosowany w dużych firmach produkcyjnych, ale też doskonale sprawdza się w mniejszych zespołach.

System sugestii ma za zadanie angażowanie wszystkich pracowników firmy. To nic innego jak przezroczysta skrzynka umieszczona w widocznym miejscu, często uczęszczanym, na skrzyżowaniu dróg komunikacyjnych. Do tej skrzynki każdy pracownik może wrzucać swoje koncepcje i pomysły na poprawę bezpieczeństwa, przebiegu szczególnych prac. W firmach, w których Lean Management jest już wdrażany, format arkusza, na którym pracownik wypisuje swoje pomysły, jest ściśle określony, co ułatwia dalszą jego obróbkę. Na początku wystarczy, aby zawierał on imię i nazwisko oraz pomysł na usprawnienie. Ideą systemu sugestii jest wdrażanie pomysłów pracowników, nawet tych drobnych, oraz nagradzanie ich za to. Forma nagród może być różna: od bonów, biletów do kina czy teatru, karnetów aż po – rzadziej –pieniężną. W firmach, w których kultura Lean jest dobrze rozwinięta, po wdrożeniu pomysłu pracownika lub zespołu, po okresie roku jest obliczany efekt ekonomiczny takiego udoskonalenia i w przypadku dodatniego wypłacana jest premia. Ma to jeszcze jeden walor. Pewność, że przez najbliższy rok pracownik będzie dalej pracował, a jednocześnie motywacja dla reszty załogi do obserwacji i chęci usprawniania. Stabilność zaś i zmniejszona rotacja pracowników są czynnikami wpływającym bezpośrednio na wydajność produkcji czy jakość plonów.

Gemba walk – narzędzie, które doskonale angażuje zarówno kierownictwo na każdym szczeblu w firmie, jak i cały zespół pracowników liniowych. Gemba w języku japońskim oznacza miejsce zdarzenia, miejsce rzeczywistej pracy i ma za zadanie angażowanie menedżerów obszarów, liderów i pracowników liniowych do raportowania sytuacji na poszczególnych stanowiskach pracy w czasie rzeczywistym, czyli tu i teraz. Jeżeli sam zarządzasz szklarnią, mając kilku, kilkunastu pracowników, to tak naprawdę codzienne przebywanie w szklarniach to właśnie Gemba – codzienne rozmowy z pracownikami, doglądanie plonów i maszyn.

Ważne w Gemba walk jest opracowanie trasy. Skutecznie jest iść pod prąd, czyli od końca procesu produkcyjnego i cofać się początku. Dzięki takiemu zabiegowi jesteś w stanie skutecznie zweryfikować błędy i problemy, które powstają na stanowiskach, a które mają konsekwencje w dalszej części produkcji. Gemba walk jest też narzędziem, które motywuje i angażuje pracowników. Jednocześnie sprawia, że pracownik czuje się zauważony i potrzebny, a to ważna kwestia – zwłaszcza gdy pracujemy w zmniejszonych zespołach.

Wprowadzanie narzędzi Lean do firmy zawsze napotyka na opór wynikający z lęku przed nieznanym. Odpowiedni dobór i tempo wprowadzania sprawi, że nawet przy małej liczbie pracowników będą one skuteczne, a ich efekt będzie widoczny w krótkim czasie. Narzędzia Lean nie znają barier językowych, są skutecznie stosowane na całym świecie również w międzynarodowych korporacjach. Dobre ich wykorzystanie może skutkować zmniejszeniem rotacyjności pracowników, jak również obecnie, w dobie pandemii, przyczynić się do poprawy rentowności firmy.

Tomasz Siminski

Specjalista Lean Management, In Lean

Fot. 0 Freepik

Artykuł pochodzi z czasopisma Szklarnie Tunele Osłony


1 KOMENTARZ

ZOSTAW KOMENTARZ

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu.
Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.
Proszę podać swoje imię tutaj
Proszę wpisać swój komentarz!

Polityka Prywatności

NAJNOWSZE WIADOMOŚCI

Najpopularniejsze artykuły

Polecamy

INNE ARTYKUŁY AUTORA

ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

warzywa siarkopol nawożenie nasiona
tunele przymrozki folia

NEWSLETTER

Warzywniczy newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu WARZYWA.pl