Gradobicia i przymrozki w 2024 roku wyrządziły olbrzymie straty w gospodarstwach. Na jaką pomoc mogą liczyć producenci? Ile pieniędzy będzie można otrzymać na hektar? Kiedy rozpocznie się nabór wniosków?
– Mamy koniec sierpnia. To finał prac polowych i zbiorów w rolnictwie. To był trudny rok dla wielu rolników, zwłaszcza tych, których dotknęły straty spowodowane niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi – stwierdził minister rolnictwa i rozwoju wsi Czesław Siekierski. Podczas wczorajszej konferencji prasowej szef resortu rolnictwa przedstawił informacje przede wszystkim nt. pomocy finansowej dla poszkodowanych producentów rolnych, a także dotyczące pozostałych form pomocy dla rolników i aktualnej sytuacji w rolnictwie.
Pomoc dla rolników poszkodowanych w wyniku przymrozków i gradobicia
– W pierwszej kolejności pomoc będzie skierowana do producentów rolnych z sektora owoców i warzyw oraz sektora wina poszkodowanych w wyniku kwietniowych przymrozków lub majowego gradobicia – zapowiedział minister Siekierski.
Szef resortu rolnictwa przypomniał, że na wniosek Polski Komisja Europejska w lipcu 2024 r. opublikowała rozporządzenie wykonawcze w sprawie udzielenia nadzwyczajnego wsparcia finansowego tym sektorom.
– Łączna kwota wsparcia wyniesie ok. 470 mln zł – zapowiedział minister i wyjaśnił, że na tę kwotę złożą się pomoc z budżetu UE w kwocie 37 mln EUR oraz pomoc krajowa w maksymalnej możliwej wysokości, czyli 200 proc. kwoty wsparcia unijnego.
Szef resortu rolnictwa poinformował, że dziś Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt rozporządzenia w tej sprawie. Przewiduje się, że do połowy września rozporządzenie to wejdzie w życie.
– Wnioski od rolników Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) będzie przyjmowała w październiku. Chcemy, żeby rolnicy otrzymali pomoc do końca grudnia tego roku. Kwota wsparcia będzie zależna od rodzaju i obszaru uprawy oraz od wysokości strat. Maksymalna planowana stawka pomocy to 6 tys. zł na hektar. Może być ona jednak obniżona w zależności od wielkości obszaru dotkniętego stratami – wyjaśnił minister Siekierski i dodał, że czekamy na wyniki z komisji szacowania strat działających w terenie.
Pomoc dla rolników poszkodowanych w wyniku gradu, deszczu nawalnego, przymrozków wiosennych i huraganu
– Mamy na pomoc dla rolników, w gospodarstwach których powstały szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2024 r. gradu, deszczu nawalnego, przymrozków wiosennych i huraganu, zabezpieczone środki w budżecie. Wsparcie wyniesie od 1 do 3 tys. na 1 ha. Rozporządzenie w tej sprawie jest przygotowywane i niedługo będzie przyjęte. Planujemy rozpoczęcie naboru wniosków w połowie października 2024 r. – zapowiedział minister Siekierski.
Minister wyjaśnił, że stawki pomocy będą zróżnicowane w zależności od wysokości szkód. Mogą być jednak obniżone w zależności od obszaru dotkniętego stratami. Wysokość pomocy będzie ustalana jako iloczyn powierzchni uprawy, na której zgodnie z protokołem oszacowania szkód powstały szkody i stawki pomocy.
– Kwoty te nie pokryją w całości szkód, ale będą stanowiły znaczącą pomoc – dodał szef resortu rolnictwa.
Podstawą udzielenia tej formy pomocy są przepisy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Na jej realizację planuje się przeznaczyć ponad 200 mln zł. W przypadku gdy ze złożonych wniosków będzie wynikać, że zapotrzebowanie na pomoc przekracza łącznie zaplanowaną kwotę, do obliczenia wysokości pomocy będzie zastosowany współczynnik korygujący.
Umorzenia podatkowe
– Trwają prace nad rozporządzeniem ws. pomocy poszkodowanym producentom rolnym w opłaceniu podatku rolnego za 2024 r. Pomoc będzie polegała na wypłaceniu równowartości 3. i 4. raty podatku rolnego na 2024 r. Planujemy, aby środki zostały przekazane rolnikom do 31 maja 2025 r. – powiedział szef resortu rolnictwa i wyjaśnił, że ta forma pomocy jest przeznaczona dla rolników, którzy ponieśli straty o wielkości powyżej 30 proc.
Na realizację tej formy pomocy planuje się przeznaczyć ok. 160 mln zł. W przypadku gdy ze złożonych wniosków będzie wynikać, że zapotrzebowanie na pomoc przekracza łącznie tę kwotę, do obliczenia wysokości pomocy będzie stosowany się współczynnik korygujący.
Zgodnie z przepisami UE regulującymi pomoc publiczną wysokość pomocy będzie pomniejszana o 50 proc., jeżeli producent rolny nie posiada ubezpieczenia co najmniej 50 proc. powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym, z wyłączeniem wieloletnich użytków zielonych.
– Wniosek ws. udzielenia tej formy pomocy będzie zgłoszony do Komisji Europejskiej – zapowiedział minister Siekierski.
Pomoc z budżetu na rok 2024
Minister Siekierski przypomniał, że do 31 maja 2024 r. przekazaliśmy krajowym producentom rolnym pomoc w kwocie ponad 7 mld zł. Mogli oni liczyć na następujące formy pomocy:
- pomoc dla producentów pszenicy, żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych – 2,1 mld zł;
- program pomocy dla producentów kukurydzy – 720 mln zł;
- pomoc dla producentów rolnych, w gospodarstwach których wystąpiły szkody spowodowane wystąpieniem w 2023 r. niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, w tym suszy – 1 mld zł;
- zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej – 1,65 mld zł;
- 2-procentowe kredyty płynnościowe z limitem akcji kredytowej i 5,4 mld zł.
Projekt budżetu na 2025 r. na rolnictwo
– Wczoraj Rada Ministrów przyjęła projekt budżetu na 2025 r. Budżet na rolnictwo wynosi 85 mld zł, co oznacza wzrost o prawie 9 proc. w stosunku do roku 2024 – poinformował minister Siekierski.
Monitorowanie rynku zbóż
Minister Siekierski przypomniał, że regularnie spotyka się specjalnie powołany zespół monitorujący sytuację na rynku zbóż. Zgodnie z przedstawianymi przez ten zespół danymi:
- Zbiory zbóż są w 2024 r. o ok. 4 proc. niższe w porównaniu do roku 2023, ale zbiory kukurydzy są wyższe.
- Ceny zbóż są stosunkowo niskie.
- Ceny są kształtowane przede wszystkim przez giełdy światowe.
- Szacujemy systematyczny wzrost cen zbóż.
- W dobrej cenie jest pszenica konsumpcyjna, gorsza jest cena pszenicy na paszę.
Sytuacja w rolnictwie – pozostałe tematy
Minister Siekierski omówił też pozostałe tematy dotyczące aktualnej sytuacji w rolnictwie.
– Udało się dokonać korzystnych dla rolników zmian w Zielonym Ładzie. Kiedy 3 lata temu Zielony Ład był zatwierdzany przez poprzedni rząd, za mało mówiło się o zagrożeniach. Teraz chcemy lepiej informować rolników – podkreślił szef resortu rolnictwa.
W aspekcie wymiany handlowej z Ukrainą minister Siekierski przypomniał, że od czerwca obowiązuje 3. edycja ATM.
– Głównie w rezultacie polskich działań zostały ustalone kontyngenty na wrażliwe towary. To wynik kompromisu, uzyskanego w wyniku rozmów z Ukrainą i KE. Mechanizm ochronny w postaci blokady napływu określonych produktów na rynek UE po przekroczeniu ustalonej kwoty już działa i został zastosowany kilkukrotnie – wskazał minister.
Szef resortu rolnictwa poinformował też, że trwają rozmowy dotyczące realizacji ustawy z 2021 r., zgodnie z którą dzierżawcy oddają 30 proc. ziemi do skarbu państwa. – Ziemia ta jest przeznaczana dla rolników oraz dla spółek skarbu państwa, prowadzących hodowlę zwierzęcą. Ponad 50 proc. tych ziem ma trafić rolników – powiedział minister.
Wśród ważnych tematów szef resortu wskazał także na walkę z ASF oraz na monitorowanie przypadków choroby niebieskiego języka u bydła w UE.
Minister Siekierski poinformował, że cały czas w resorcie zarazem reagujemy, jak i programujemy. – Pracują zespoły programowe, które we współpracy z przedstawicielami rolników monitorują sytuację w rolnictwie i przygotowują plany działań – tych dokonywanych na bieżąco i tych planowanych w bliższej i dalszej perspektywie – powiedział szef resortu rolnictwa.
Minister podkreślił także, że dużo miejsca i czasu poświęcamy przygotowaniu naszej prezydencji. – Nowa KE zacznie pracę 1 stycznia 2025 r., a przez pierwsze 6 miesięcy będziemy sprawować prezydencję. Pierwsza prezydencja w nowej KE będzie miała szczególny wpływ na kształtowanie polityki nowej KE. Chcemy, aby w tej polityce znalazł się nasz wkład programowy – zapowiedział minister Siekierski.
Źródło: MRiRW
