Zaczynając od zepsutych bulw ziemniaków i zgniłych pomidorów, kończąc na fałszowaniu kraju pochodzenia – skala problemu jest olbrzymia. W 2024 roku w niemal połowie skontrolowanych podmiotów stwierdzono nieprawidłowości. Aktualnie na terenie całej Polski znów ruszają intensywne kontrole owoców, warzyw i ziemniaków.
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS), jak zapewniała dziś na rynku hurtowym w Broniszach, rozpoczęła kolejny sezon intensywnych kontroli jakości świeżych owoców, warzyw oraz ziemniaków na terenie całej Polski. Kontrole te mają być prowadzone wszędzie tam, gdzie odbywa się sprzedaż tych produktów, obejmując zarówno towary krajowe, jak i importowane, przy czym szczególną uwagę poświęca się tym drugim. Działania, jak twierdzi IJHARS, mają na celu zapewnienie najwyższej jakości produktów, ochronę konsumentów i zasad uczciwej konkurencji.
– Wraz z rozpoczęciem sezonu na świeże owoce i warzywa, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będzie na bieżąco monitorować i kontrolować pojawiający się w sprzedaży asortyment. Naszym celem jest szybkie reagowanie na wszelkie sygnały i podejrzenia nieprawidłowości, aby zapewnić konsumentom wysoką jakość i bezpieczeństwo produktów. Cieszy nas rosnąca świadomość handlowców w zakresie jakości i wymagań rynkowych. Liczymy na dobrą współpracę, która leży w interesie wszystkich stron – przede wszystkim konsumentów, którzy zasługują na produkty najwyższej jakości – zadeklarował szef IJHARS – dr Przemysław Rzodkiewicz
Wyniki kontroli w sezonie 2024. Jak to wypada?
W 2024 roku IJHARS kontrolowała świeże owoce, warzywa i ziemniaki zarówno w ramach działań planowych, jak i doraźnych. Inspektorzy odwiedzili łącznie 660 podmiotów, w tym sklepy, hurtownie, centra dystrybucyjne i giełdy hurtowe. W 309 podmiotach, co stanowiło blisko połowę skontrolowanych, jakość i znakowanie produktów nie spełniało wymagań przepisów. Skontrolowano łącznie 3119 partii o masie 2524 ton pod kątem wymagań jakościowych i znakowania.
Kontrole IJHARS weryfikują zgodność produktów z normami handlowymi UE, dotyczącymi m.in. dojrzałości, klasyfikacji, wielkości i prezentacji. W poprzednim sezonie zakwestionowano łącznie 51 partii o masie 1,6 t ze względu na wymagania jakościowe, 645 partii o masie 169,5 t ze względu na znakowanie, a także 156 partii o masie 213,5 t ze względu na faktury i dokumenty towarzyszące.
Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w oznakowaniu świeżych owoców i warzyw odnosiły się do całkowitego braku oznakowania, braku informacji o kraju pochodzenia lub błędnych informacji, braku informacji o odmianie, braku informacji o klasie jakości dla produktów objętych szczegółowymi normami, a także podaniu klasy jakości dla produktów objętych normą ogólną, dla których klasyfikacja nie obowiązuje. W przypadku ziemniaków często stwierdzano brak nazwy środka spożywczego, danych podmiotu wprowadzającego produkt do obrotu, informacji o kraju pochodzenia (lub brak wizerunku flagi albo obu tych informacji), całkowity brak oznakowania, podanie niepełnej nazwy produktu (np. “ziemniaki” zamiast “ziemniaki wczesne”) oraz brak masy netto na opakowaniu.
W zakresie wymagań jakościowych według norm UE, inspektorzy IJHARS stwierdzili niespełnienie wymagań minimalnych w przypadku różnych produktów, w tym pomidorów, ogórków, borówki amerykańskiej, malin, pomarańczy, fasolki szparagowej, sałaty, papryki, bakłażana, buraków, kapusty, cebuli, jabłek, mango, pietruszki, śliwek i szpinaku. Najczęstsze wady jakościowe dotyczyły utraty jędrności i świeżości, a także objawów zepsucia, zapleśnienia i gnicia. W przypadku ziemniaków stwierdzono obecność zazielenialych bulw oraz objawy zepsucia i gnicia. Nieprawidłowości w fakturach i dokumentach towarzyszących polegały najczęściej na podaniu niepełnych lub błędnych informacji o produkcie, np. braku kraju pochodzenia, klasy jakości, nazwy odmiany, błędnej informacji o kraju pochodzenia sprzecznej z etykietą.
Działania doraźne (“Brygady Tygrysa”)
W sezonie letnim 2024 IJHARS prowadziła działania pod hasłem “Brygady Tygrysa”, skoncentrowane na wykrywaniu zafałszowań kraju pochodzenia owoców, warzyw i ziemniaków oraz niespełnienia wymagań jakościowych. Stwierdzane w ramach tych działań nieprawidłowości były podobne do wyników kontroli planowych. W okresie wakacyjnym 2024, w odpowiedzi na sygnały o podejrzeniu zafałszowania kraju pochodzenia, IJHARS przeprowadziła kontrole ogórków i pomidorów importowanych z Rosji i Białorusi u największych importerów i na wczesnych etapach obrotu.
Podejrzenia nieprawidłowości potwierdzono w 42% skontrolowanych podmiotów. Zakwestionowano 65 partii świeżych ogórków i pomidorów o masie 111 ton pod kątem prawidłowości znakowania i wymagań jakościowych. Dokumenty handlowe i faktury sprawdzono dla 107 partii ogórków o masie 1433,8 ton, stwierdzając nieprawidłowości w przypadku 35 partii.
W zakresie znakowania najczęściej stwierdzano całkowity brak oznakowania opakowań, brak informacji o kraju pochodzenia, podanie klasy jakości dla produktów objętych ogólną normą, brak cech identyfikacyjnych pakującego/wysyłającego oraz podanie niewłaściwej informacji o kraju pochodzenia, np. Polska na wywieszce przy towarze z Rosji w dokumentach. Wymagania jakościowe zakwestionowano w przypadku 2 partii ogórków z Rosji z powodu pęknięć, przejrzałości i braku jędrności. W dokumentach towarzyszących stwierdzano nieprawidłowości, takie jak podwójne wskazanie kraju pochodzenia (np. RU/BY) dla towaru z Rosji, brak informacji o kraju pochodzenia w dokumentach WZ, wskazanie Polski jako kraju pochodzenia dla towaru z Rosji, brak dokumentów towarzyszących (tylko paragon) dla towaru z Białorusi, brak informacji o kraju pochodzenia na fakturze zakupu lub brak dokumentów sprzedaży.
