Projekt ustawy o ułatwieniach w inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych 2 maja 2023 r. został przyjęty przez Radę Ministrów. Projekt odpowiada na pilną potrzebę zwiększenia liczby stabilnych, odnawialnych źródeł energii w Polsce. Rozwój biogazowni rolniczych pomoże także zwiększyć poziom bezpieczeństwa i niezależności energetyczną Polski, co jest szczególnie istotne ze względu na aktualną sytuację geopolityczną. Jakich zmian możemy się dopatrywać?
Jakie są cele projektu i zalety biogazowni rolniczych?
Zrównoważona transformacja energetyczna obszarów wiejskich
Na obszarach wiejskich z jednej strony występuje największy potencjał źródeł odnawialnych, z drugiej zaś obszary te są w największym stopniu zagrożone ubóstwem energetycznym.
Biogazownie rolnicze mogą stanowić ważny krok w kierunku zapewnienia zrównoważonej transformacji energetycznej dzięki stabilnym dostawom energii oraz możliwości redukcji emisji poprzez zagospodarowanie pozostałości z rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego.
Niezależność energetyczna obszarów wiejskich
Projekt stanowi odpowiedź na pilną potrzebę zwiększenia liczby stabilnych, odpornych na czynniki zewnętrzne instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE) w polskim miksie energetycznym.
Przyjmuje się, że biogazownie rolnicze mogą produkować energię nawet przez 8 tys. godzin rocznie (90 proc. czasu), w przeciwieństwie do innych instalacji OZE, których sprawność energetyczna waha się od 10 do 30 proc.
W świetle aktualnej sytuacji geopolitycznej i w dobie kryzysu energetycznego – zwiększanie udziału stabilnych i niezależnych od zewnętrznych dostawców energii instalacji jest szczególnie istotne.
Rozwój obszarów wiejskich
Rozwój biogazowni rolniczych może być impulsem dla rozwoju na poziomie krajowym i regionalnym dostawców i poddostawców usług i komponentów (tzw. local content) w cyklu życia instalacji – zarówno na etapie realizacji inwestycji, jak i jej eksploatacji. Doprowadzi to niewątpliwie do pożądanego rozwoju regionalnego i zwiększenia konkurencyjności lokalnej gospodarki.
Impulsem do rozwoju regionalnego, w ocenie projektodawców, mogą być także dodatkowe wpływy do budżetów samorządów lokalnych, które zgromadzone w ten sposób środki mogą przeznaczać na niezbędne inwestycje.
Obniżenie kosztów działalności rolniczej
Dzięki korzystaniu ze stabilnego, odnawialnego źródła energii w oparciu o lokalnie dostępną biomasę będzie możliwe obniżenie kosztów energii w działalności rolniczej. Przyczynią się do tego także wprowadzone ułatwienia w zakresie wykorzystania produktu pofermentacyjnego.
Nowe miejsca pracy
Rozwój biogazowni rolniczych to także przełożenie na zatrudnienie zarówno na etapie inwestycyjnym, jak i na etapie eksploatacji biogazowni. Tym samym przyczynia się to do ograniczenia bezrobocia nie tylko w branży energetycznej i budowlanej, lecz także w sektorach powiązanych. Efekty wzrostu zatrudnienia będą miały także pozytywny wpływ na rozwój regionalny.
Poprawa jakości powietrza, gleby i wody
Funkcjonowanie biogazowni rolniczych przynosi pozytywne efekty w kontekście zagospodarowania i wykorzystania nawozowego produktów ubocznych z rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego.
Rozwój biogazowni budzi obawy wśród społeczeństwa?
Uciążliwość zapachowa, która często stanowi podstawę obaw i protestów społecznych, okazuje się znacznie niższa w przypadku rolniczego wykorzystania pofermentu w porównaniu z nieprzefermentowanymi odchodami zwierzęcymi.
Jakie rozwiązania zawarto w projekcie?
W projekcie przyjęte zostały następujące rozwiązania:
- ułatwienia w procesie inwestycyjnym;
- skrócenie terminów dla organów: na wydanie w toku postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla biogazowni do 1 MW (65 dni) oraz postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę (45 dni), a także wydania warunków przyłączenia biogazowni rolniczej do 2 MW do sieci (90 dni);
- określenie stron postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy: w taki sposób, aby brały w nim udział podmioty, na które rzeczywiście może oddziaływać powstająca biogazownia rolnicza, a więc związane z nieruchomościami co do zasady sąsiadującymi z nieruchomością, na której lokalizowana jest biogazownia rolnicza;
- szczególne zasady lokalizowania biogazowni rolniczej powyżej 1 MW: niezależnie od istnienia lub ustaleń planu miejscowego, pod warunkiem, że nie jest sprzeczna ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz uchwałą o utworzeniu parku kulturowego; decyzję w tym zakresie pozostawiono radzie gminy, która będzie wyrażać zgodę w drodze uchwały o ustaleniu lokalizacji biogazowni rolniczej;
- zwolnienie z obowiązku zmiany przeznaczenia gruntów oraz ich wyłączenia: dla biogazowni rolniczych lokalizowanych w gospodarstwach rolnych na powierzchni nie większej niż 1 ha;
- dopuszczenie lokalizacji biogazowni rolniczych na gruntach należących do zakładu przetwórstwa rolno spożywczego: jeśli ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przewidują możliwość lokalizacji zabudowy związanej z rolnictwem lub produkcją, lub usługami, lub magazynowaniem, a powierzchnia gruntów pod biogazownię rolniczą nie jest większa niż 1h;
- ułatwienia w wykorzystaniu lokalnego potencjału biomasy: poprzez wskazanie w drodze rozporządzenia listy substratów, które nie będą traktowane jako odpad, a tym samym nie będą podlegały procedurze administracyjnej przed odpowiednim marszałkiem województwa w przedmiocie uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny oraz potwierdzania spełnienia warunków uznania za produkt uboczny;
- ułatwienia w zakresie wykorzystania produktu pofermentacyjnego: poprzez umożliwienie wprowadzania do obrotu bez konieczności uzyskania stosownego pozwolenia MRiRW;
- wprowadzenie przepisów i rozwiązań w obszarze biokomponentów i biopaliw ciekłych: w celu ograniczenia dalszego wzrostu cen paliw, a także ustabilizowaniu sytuacji na krajowym rynku paliwowym i biopaliwowym.
Biogazownie rolnicze w Polsce – dane a potencjał
Według danych z 19 kwietnia 2023 r. w rejestrze wytwórców biogazu rolniczego prowadzonym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa jest umieszczonych 125 wytwórców biogazu rolniczego, prowadzących łącznie 150 instalacji o łącznej mocy zainstalowanej 144,8 MW.
Dotychczasowe szacunki, oparte jedynie na surowcach z rolnictwa, wskazywały na możliwość pozyskania ponad 7,8 mld m3 biogazu rolniczego rocznie (2000 MW). Przy uwzględnieniu surowców pochodzących z przetwórstwa rolno-spożywczego istniejący potencjał może być nawet dwukrotnie wyższy.
Źródło: MRiRW
