Obniżenie powierzchni upraw w gruncie rekompensują uprawy pod osłonami. Szklarnie i tunele z roku na rok zyskują na popularności, mimo wysokich kosztów produkcji. Jakie są tego przyczyny? Czy podobną tendencję obserwować można w Polsce?
Powierzchnia upraw gruntowych w rejonie Mecklenburg-Vorpommern na terenie Niemiec, czyli północno-wschodniej części kraju, spadła w porównaniu z 2022 r. o 3,1%. Największy spadek można zaobserwować w uprawach warzyw, których częścią użytkową jest owoc. W 2023 roku powierzchnia ta zmniejszyła się we wskazanym regionie o 16,3% do 219,1 ha.
Producenci w Niemczech skupili się natomiast na uprawie pod osłonami, która przyczynia się do bardziej efektywnej i opłacalnej produkcji roślin. Powierzchnia upraw pod osłonami w 2023 roku wzrosła bowiem o 2,6% w porównaniu z poprzednim sezonem. Pomidory uprawiane w tym systemie zajmowały powierzchnię 8,4 ha, a zbiory oscylowały na poziomie 1854,4 ton.
Niezmiennie największą część powierzchni upraw gruntowych zajmowały warzywa liściaste i łodygowe (sałaty, szparagi, rabarbar). Łączna powierzchnia w tym przypadku wynosi 989,0 ha. To 42,3% całkowitej powierzchni upraw warzyw w gruncie we wskazanym regionie Niemiec. Spoglądając tylko na tą grupę warzyw widzimy wzrost o 3,3%.
Zalety upraw pod osłonami
Uprawa pod osłonami uznawana jest za produkcję wymagającą większych nakładów finansowych. Jednak jedną z jej największych zalet jest możliwość kontrolowania warunków, w których znajdują się warzywa, co przyczynia się do ograniczania strat spowodowanych nieprzewidywanymi opadami gradu czy innymi stresami abiotycznymi.
W szklarniach i tunelach foliowych z łatwością reguluje się temperaturę, wilgotność oraz intensywność światła, co pozwala zachować optymalne warunki wzrostu, niezależnie od panującej na zewnątrz pogody. Uprawa warzyw pod osłonami pozwala również wydłużyć sezon wegetacyjny, a w niektórych przypadkach umożliwia nieprzerwany wzrost roślin przez cały rok.
Zamknięta przestrzeń szklarni i tuneli stanowi barierę przed wniknięciem agrofagów do wnętrza oraz pozwala na intordukcję pożytecznych organizmów. Mniejsze narażenie na szkodniki i patogeny ogranicza ilość stosowanych środków ochrony roślin i niekorzystny wpływ na środowisko. Odpowiednia wentylacja i kontrola wilgotności minimalizuje ryzyko wystąpienia chorób. Zastosowanie systemów nawadniania kropelkowego bezpośrednio do korzeni roślin nie tylko ogranicza ryzyko chorób, ale pozwala na kontrolę dostarczanej ilości wody, co wpływa na oszczędność środków w porównaniu z uprawą w gruncie.
Sytuacja w Polsce
Ze względu na klimat, uprawa warzyw gruntowych na terenie naszego kraju ma charakter sezonowy, dlatego analogicznie do państw zachodnich, coraz większa ilość producentów zwraca uwagę na uprawę pod osłonami. Niestety koszty produkcji w postaci poniesionych na energię nakładów finansowych, mogą być wyższe niż na zachodzie i południu Europy. Wynika to z niższych osiągalnych temperatur i nasłonecznienia. Poprawa kontroli nad warunkami wzrostu, oszczędność wody oraz redukcja ryzyka chorób i szkodników przyczyniają się do bardziej efektywnej i zrównoważonej produkcji, co dla wielu polskich producentów stanowi kluczowy element nowoczesnego ogrodnictwa i rolnictwa, który mimo kosztów coraz częściej rozważają.
Źródło: laiv-mv.de