Produkując cebulę, warto zwrócić uwagę na jej specyficzne wymagania żywieniowe, wynikające m.in. z małej zdolności pobierania składników mineralnych z gleby. Wiosną na stanowiskach przewidzianych pod cebulę nie powinno się stosować nawozów mineralnych zawierających chlorki.
Przed rozpoczęciem jej uprawy należy zadbać o odpowiednią zasobność gleby. Warto pamiętać, że optymalne zawartości składników pokarmowych w glebie dla tego gatunku wynoszą (w mg/dm3 gleby): N 90–120, P 60–80, K 150– 200, Mg 50–75, Ca 1200–1500.
Bardzo dobre efekty w uprawie cebuli daje nawożenie organiczne. Powinno być ono zastosowane z odpowiednio dużym wyprzedzeniem tak, aby nastąpiła humifikacja i mineralizacja substancji organicznej. Obornik najlepiej stosować jesienią pod orkę przedzimową. Na wiosnę można zastosować dobrze rozłożony kompost w dawce 20–35 t/ha, który miesza się z glebą kultywatorem na głębokość 10–15 cm. Nawożenie organiczne zazwyczaj pokrywa wysokie zapotrzebowanie cebuli na mikroskładniki. Jednak do uzyskania satysfakcjonujących plonów cebuli konieczne jest zastosowanie nawożenia mineralnego. Na podstawie wyników analizy chemicznej gleby zawartość składników pokarmowych podnosi się do poziomu optymalnego dla cebuli.
Konieczny jest azot
Najważniejsze jest nawożenie azotem, ponieważ w glebach niemal zawsze jest zbyt mało tego składnika. Spośród wielu nawozów azotowych najlepsze efekty daje zastosowanie saletry amonowej lub saletrzaku. Obydwa nawozy zawierają azot w formie amonowej i azotanowej, a saletrzak dodatkowo węglan wapnia lub magnez.
Jeżeli pH gleby jest niższe od zalecanego dla cebuli (optymalne: 6,5–7,8 – dla gleb mineralnych i 5,5–6,5 – dla torfowych), lepiej wybrać saletrzak, który nie powoduje zakwaszenia. Można również zastosować siarczan amonu, warto jednak pamiętać, że powoduje on dość silne zasolenie i zakwaszenie gleby i z tego powodu powinien być stosowany tylko na glebach o dużym kompleksie sorpcyjnym, zasobnych w próchnicę i o wysokim pH. Do nawożenia przedsiewnego nie nadaje się saletra wapniowa, gdyż istnieje ryzyko wymycia azotu poza zasięg systemu korzeniowego oraz mocznik – z powodu zbyt niskiej temperatury gleby na początku uprawy cebuli. Oba te nawozy nadają się natomiast do nawożenia pogłównego.
Całą dawkę azotu określoną na podstawie analizy zaleca się podzielić na 2 części, stosując połowę ilości przed siewem nasion lub sadzeniem dymki. Jeżeli wymagana dawka azotu nie przekracza 100 kg N/ha, to można całość zastosować jednorazowo przedwegetacyjnie.
Spośród nawozów fosforowych najlepiej wybrać superfosfat wzbogacony (40% P2O5). Nawozy fosforowe muszą być dobrze wymieszane z warstwą orną, ponieważ jony fosforanowe bardzo wolno przemieszczają się w głąb profilu. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie nawożenia fosforem jesienią przed orką przedzimową, co umożliwia wymieszanie superfosfatu z glebą. Jeżeli nawożenie tym składnikiem wykonuje się wiosną, to należy zrobić to jak najwcześniej, aby podczas kolejnych zabiegów uprawowych mieszać nawóz z glebą. Można również wykorzystać fosforan amonu (46% P2O5 i 18% N). Wiosną wyklucz chlorki Jako źródło potasu dla cebuli można zastosować chlorek lub siarczan potasu. Sól potasową stosuje się jesienią tak, aby chlorki w niej zawarte do wiosny zostały wypłukane poza zasięg systemu korzeniowego roślin, ponieważ cebula jest zaliczana do gatunków wrażliwych na nadmiar chlorków i wysokie zasolenie gleby. Jeżeli nawożenie potasem będzie wykonywane wiosną, to lepiej wybrać droższy siarczan potasu, dodatkową korzyścią takiego rozwiązania jest dostarczenie cebuli siarki.
Bardzo dobrym rozwiązaniem jest również stosowanie nawozów wieloskładnikowych, zawierających wszystkie makro- i mikroskładniki. Ich użycie jest szczególnie polecane, jeżeli uprawa jest prowadzona bez nawożenia organicznego lub na lżejszych glebach. Cebula ma wysokie wymagania co do zawartości w glebie cynku, miedzi i manganu. Problemy z mikroskładnikami występują przeważnie na glebach o zbyt wysokim pH i nawiezionych nadmiernymi dawkami nawozów wapniowych.
Na rynku jest wiele tego typu nawozów np. Azofoska, CropCare, Yara Mila Complex, Polimag S, Nitrophopska, Supervit C itp. Są one produkowane w wielu odmianach o zróżnicowanym składzie, co umożliwia dobranie mieszanki dostosowanej do zasobności gleby.
Uwzględnij typ gleby
Choć nawożenie w oparciu o wyniki analizy gleby powinno być standardem, to w wielu przypadkach nadal stosuje się orientacyjne dawki nawozów mineralnych. W takim tradycyjnym podejściu zaleca się dostarczenie przeciętnie: 100–150 kg N, 100–150 kg P2O5 oraz 150–200 kg K2O na hektar. Jeżeli pole było nawożone obornikiem, to dawkę azotu można obniżyć o 25%, a potasu o 30%. Bardzo dobre efekty uzyskuje się, uprawiając cebulę na glebach torfowych. Jednak ze względu na ich specyficzne właściwości zalecenia nawozowe są odmienne. Dawkę azotu można obniżyć do 50–60 kg N/ha, natomiast fosforu i potasu podwyższyć do 240–250 kg P2O5/ha i 200–250 kg K2O/ha. Uprawiając cebulę na torfach, należy zwrócić szczególną uwagę na nawożenie miedzią, ponieważ torf bardzo silnie ją sorbuje. Zwykle stosuje się ok. 20–30 kg siarczanu miedzi na hektar.
Przygotowując pole pod siew cebuli należy unikać stosowania zbyt dużych dawek nawozów mineralnych, ponieważ jest ona wrażliwa na zasolenie. Nadmierna koncentracja soli w wierzchniej warstwie gleby może powodować brak wschodów lub zamieranie siewek. Aby uniknąć takiej sytuacji, nawozy należy możliwie dokładnie i głęboko wymieszać z glebą.
Autor: Dr inż Piotr Chohura, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Artykuł pochodzi z archiwalnego wydania czasopisma “Warzywa”
