Zapraszamy do pierwszego z cyklu komunikatów warzywniczych przygotowanych przez doradców z firmy PROCAM. Dzisiejszy dotyczy aktualnych zagrożeń i zaleceń dla dwóch gatunków tj.: marchwi, cebuli.
20 marca rozpoczyna się astronomiczna wiosna. Wkrótce wysiejemy nawozy i przygotujemy pola pod nowe nasadzenia. Najwyższy czas na zakupienie czy też odpowiednie przygotowanie materiału siewnego, rozmnożeniowego oraz nasadzeniowego warzyw. W celu ograniczenia porażenia upraw patogenami jednym z kluczowych czynników jest jakość materiału siewnego, zaprawienie nasion i innego materiału rozmożeniowego oraz przygotowanie stanowiska pod uprawę.
Marchew, cebula z siewu
Planując uprawę marchwi i cebuli z siewu, wybieramy nasiona kwalifikowane, które spełniają wymagania w zakresie jego wytwarzania i jakości. Uprawy nasienne/nasiona poddane wielokrotnym badaniom polowym oraz laboratoryjnym są wolne od groźnych patogenów przenoszonych właśnie tą drogą i zapewniają wyrównanie oraz typowe cechy dla danej odmiany.
Decydując się na zakup nasion zwracajmy uwagę zarówno na zdolność kiełkowania oraz energię kiełkowania, są to zdecydowanie inne parametry i bardzo ważne:
- Energia kiełkowania – jest to procent nasion normalnie skiełkowanych w ciągu krótkiego czasu, przyjętego dla gatunku w celu określenia energii kiełkowania. Czas, po którym ocenia się energię kiełkowania określany jest średnią minimalną liczbą dni, po których kiełkuje większość nasion danego gatunku.
- Zdolność kiełkowania – jest to procent nasion normalnie skiełkowanych w ciągu odpowiednio długiego czasu, przyjętego dla danego gatunku tak, aby wszystkie żywe nasiona zdążyły wykiełkować.
W miarę zmniejszania się zdolności kiełkowania należy zwiększać ilość wysiewanych nasion, co sprawia że koszt nasion na hektar wzrasta. Energia kiełkowania mówi nam o „żywotności” nasion i jest ona szczególnie istotna gdy wysiewamy nasiona w trudnych warunkach oraz gdy szczególnie zależy nam na wyrównaniu i wczesności.
Cebula z dymki
Uprawa cebuli z dymki jest mniej wymagająca niż z siewu, dlatego też ciągle ma zwolenników. Wysadki także podlegają ocenie w zakresie wytwarzania oraz muszą spełniać normy pod katem występowania chorób i szkodników wpływających na ich jakość.
Przed posadzeniem/przygotowaniem do sprzedaży należy odpowiednio przygotować materiał rozmnożeniowy. Odbywa się to w sposób następujący:
1) docinamy zeschnięty szczypior nie dłużej jak 2 cm (maksymalne odstępstwo nie więcej jak 3% partii) i sortujemy na odpowiednie frakcje: „1”( o średnicy 5-10 mm); „2” (o średnicy 11-15 mm); „3” ( o średnicy 16-20); „4” (o średnicy 21-25 mm).
2) następnie przebieramy, eliminując przy tym cebulki uszkodzone mechanicznie (akceptowana ilość nie więcej jak 0,5%), bez łuski (do 2% w partii) oraz cebulki skiełkowane (dopuszczalna ilość do 3% partii). Sadzenie skiełkowanych cebul sprawia, że na polu często wybijają w pęd kwiatowy, co jest cechą zdecydowanie niepożądaną.
3) Materiał rozmnożeniowy oceniamy pod kątem organizmów szkodliwych wpływających na jakość:
- muszą być wolne od: Sclerotinia cepivorum – biała zgnilizna cebuli; Ditylenchus dipsaci (niszczyk zjadliwy)
- mogą zawierać patogeny nie przekraczającego określonych progów:
– żółta karłowatość cebuli do 1% w partii;
– grzyby Penicilium i inne obniżające jakość (np. szara pleśń Botrytis cinerea, Fusarium spp., Urocystis cepulae do 1%)
– żółta karłowatość cebuli. Szukamy cebul z szeroką szyjką korzeniową i usuwamy je. Wczesna inkubacja powoduje zamieranie siewek, późniejszy rozwój choroby daje typowe objawy żółtych smug wzdłuż szczypioru. Rośliny z takimi objawami należy natychmiast usuwać.
Biała zgnilizna cebuli. Eliminujemy dymkę z symptomami białej watowatej grzybni ze sklerocjami.
Niszczyk zjadliwy (Ditylenchus dipsaci). Wysadki gniją od piętki, blaszki środkowe ulegają rozkładowi, dlatego na przekroju poprzecznym widoczne krążki cebulek luźno odchodzą od siebie. Gniciu towarzyszy nieprzyjemny zapach „śledzi”. Jeśli na podstawie wizualnej nie jesteśmy pewni wówczas należy pobrać próbki do badań laboratoryjnych. W wyniku ekstrakcji z materiału roślinnego możemy zidentyfikować nicienie.
Głownia cebuli. Poniżej roślina cebuli, kiedy przez dłuższy czas nie jest wymieniany materiał siewny. Pod skórką widoczna masa zarodników głowni cebuli. Takie rośliny na polu należy szybko usuwać. Skórka pęka i zarodniki rozsiewają się. Mogą one przetrwać w glebie do 15 lat zachowując zdolności infekcyjne.
Jeśli taki materiał spełnia te wszystkie wymagania możemy śmiało przeznaczać je do wysadzenia w pole. Widzimy, jak bardzo pracochłonne jest wyprodukowanie materiału rozmnożeniowego dobrej jakości.
PRZYGOTOWANIE STANOWISKA
Stanowisko pod uprawę warzyw należy odpowiednio przygotować pod kątem składników pokarmowych stosując nawozy mineralne na podstawie przeprowadzonych analiz gleby.
Tab. 1. Pobieranie składników pokarmowych z gleby
W przypadku stosowania nawozów mineralnych w niewielkim odstępie od przewidywanego siewu nasion warzyw lub sadzenia dymki czy też młodej rozsady należy stosować nawozy bezchlorkowe w celu ograniczenia zasolenia gleby. Znając zasobność gleby oraz zapotrzebowanie uprawianego gatunku na składniki mineralne jesteśmy w stanie obliczyć niezbędne dawki nawozów, które pozwolą osiągnąć nam docelowe plony.
Tab. 2. Standardowa zawartość składników w glebie dla marchwi i cebuli
W przypadku braku analizy i średniej zasobności gleby zastosowanie przedsiewne w zależności od zasobności gleby 500-900 kg ogrodniczego nawozu bezchlorkowego Elixir Supreme 12-12-17 + 14% S + 2% MgO + 0,02% B + 0,01% Zn zapewnia nam większość składników mineralnych niezbędnych do osiągnięcia wysokiego plonu. W przypadku marchwi należy uzupełnić dodatkowo potas (K) oraz zastosować drugą dawkę azotu przed zakryciem redlin (N). W przypadku cebuli po zastosowaniu nawozu wieloskładnikowego Elixir Supreme wystarczy w trakcie wegetacji uzupełnić azot (N).
Każdorazowo z plonem wywozimy duże ilości wapnia (Ca), dodatkowo czynniki środowiskowe wpływają na wzrost zakwaszenia gleby. Optymalnym terminem na stosowanie nawozów wapniowych jest jesień oraz zima. Od nawożenia wapniem (Ca) do nawożenia fosforem (P) powinno upłynąć przynajmniej 5-6 tygodni. Jeżeli nie przeprowadziliśmy wapnowania z dużym wyprzedzeniem to musimy zwrócić szczególnie uwagę na stosowanie szybkodziałających form wapnia, które zawarte są w produktach Timac Physiomax oraz Czarna Kreda (każda tona produktu zawiera 30 kg kwasów humusowych).
Koszty nawożenia upraw warzywniczych można ograniczyć o ok. 20 procent poprzez stosowanie podczas siewu nasion lub sadzenia dymki mikrogranulatów. Najlepszym rozwiązaniem jest Microphos BTC, który obok składników pokarmowych azotu (N) i fosforu (P) zawiera kompleks BTC.
Kompleks BTC, produkowany przez firmę FCA – Fertilisants, nazwę swoją bierze od trzech grup mikroorganizmów: bakterii Bacillus spp. oraz grzybów Trichoderma spp. i Coniothyrium spp. Są one niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania gleby, przebiegu procesów humifikacji i mineralizacji, ale przede wszystkim mają one działanie fitosanitarne. A jak dobrze wiemy, zdrowa gleba to podstawa dobrego plonu.
Grzyby odpowiadają za rozłożenie materii organicznej do próchnicy, a bakterie – za mineralizację. Trichoderma spp. odpowiada za rozkład makrocząsteczek resztek pożniwnych, a Coniothyrium spp. – mikrocząsteczek. Produktem działalności obu grzybów jest próchnica.
Zdrowa gleba dzięki mikroorganizmom
W tym momencie rozpoczyna swoją działalność bakteria z grupy PGPR – Bacillus spp. Zajmuje się ona mineralizacją uprzednio wytworzonej próchnicy, przez co składniki odżywcze stają się dostępne dla nowej uprawy.
Drugą istotną rolą Bacillus jest wpływ na rozwój systemu korzeniowego oraz uaktywnienie form uwstecznionego fosforu. Wpływ powyższych mikroorganizmów na ograniczanie chorób roślin jest ogromny. W warunkach presji Sclerotinią sclerotiorum, czyli sprawcy zgnilizny twardzikowej zauważono, że rzepaki i magazyny marchwi były wolne od tej choroby tam, gdzie zastosowano probiotyk. Coniothyrium wpływa bowiem odglebowo na ograniczenie rozwoju zgnilizny twardzikowej, a Trichoderma – na ograniczenie fusarium, alternariozy, ryzoktoniozy oraz zgorzeli siewek.
Akcja rozgrywa się w podłożu zanim jeszcze patogen zaatakuje roślinę. Ma to związek przede wszystkim ze znacznie szybszym rozwojem Trichodermy oraz Coniothyrium, które wypierają i radykalnie ograniczają rozwój patogenów na roślinach.
Anna Pękalska
Tomasz Olszewski
tekst oraz fot. PROCAM Polska
