Najgroźniejszym szkodnikiem warzyw kapustowatych, uprawianych w polu i pod osłonami, jest śmietka kapuściana. Wiosną szkody wyrządzają larwy pierwszego pokolenia, z kolei jesienią – drugiego i trzeciego. Delia radicum jest muchówką podobną do muchy domowej.
Wśród fitofagów zagrażających uprawom warzyw kapustowatych, śmietka kapuściana (Delia radicum L., syn. Delia brassicae) stanowi grupę szkodników corocznie stwarzających poważne zagrożenie na plantacjach. Zaniedbanie terminu zabiegów chemicznych wpływa na jakość i wielkość plonu. W ciągu roku występują 2, 3 pokolenia tego szkodnika. Pierwszy nalot muchówki występuje na przełomie kwietnia i maja − termin ten zależy od przebiegu pogody i temperatury gleby. Wylot muchówek rozpoczyna się, gdy temperatura gleby osiąga 10°C.
Śmietka kapuściana, to ciemnoszara muchówka o długości 6 mm, której ciało pokrywają czarne szczecinki, o bezbarwnych skrzydłach. Jajo jest białe i podłużne, o długości 1,2 mm. Jej larwy są białożółte, beznogie, długości 7-10 mm. Bobówka (5−6,5 mm) początkowo żółtobrązowa, z czasem brunatnieje.
Termin wylotu pierwszego pokolenia muchówki występuje pod koniec kwietnia i na początku maja. Drugie pokolenie śmietki kapuścianej pojawia się na przełomie czerwca i lipca i, jest ono aktywne do jesieni. Warto wspomnieć, że zagrożeniem dla roślin są larwy (zwłaszcza te z pierwszego pokolenia), które żerują głównie w części podziemnej. Zdarza się, że w szyjce korzeniowej warzyw kapustowatych może znajdować się kilkanaście larw. Z kolei larwy z 2. i 3. pokolenia częściej uszkadzają części nadziemne roślin (w mniejszym stopniu system korzeniowy roślin). Samice trzeciego pokolenia rozpoczynają składać jaja od połowy lipca aż do połowy października. Szczytowy okres składania jaj przypada na sierpień, a w zależności od aury, może on przypadać w pierwszej dekadzie września.
Gdy mucha pojawia się pułapce
Do ustalenia precyzyjnego terminu zwalczania śmietki metodą interwencyjną, niezbędne jest prowadzenie monitoringu nalotu much śmietek na plantację i na tej podstawie określenie składania jaj i wylęgania się larw.
• Ustawienie pułapek na plantacjach wczesnych warzyw najlepiej rozpocząć od połowy pierwszej dekady kwietnia do połowy pierwszej dekady maja – to jest przez 4 tygodnie.
• Tymczasem na plantacjach upraw średnio późnych – od połowy lipca do połowy pierwszej dekady września (przez 7-8 tygodni).
Pojemnik powinien znajdować się bezpośrednio nad wierzchołkami roślin uprawnych. Stosuje się dwie pułapki, niezależnie od powierzchni. Przy prawidłowym użytkowaniu pułapka może służyć sezon wegetacyjny, a buteleczkę z substancją wabiącą wymieniać co 4-10 dni (w zależności od temperatury powietrza). Co dwa, trzy dni w tygodniu należy kontrolować liczbę odłowionych samic. Odłowienie dwóch samic dziennie (średnia z dwóch pułapek), przez kolejne dwa dni, jest sygnałem do wykonania zabiegu.
Fot. A. Wilczyńska, K. Kupczak
