Oferta opryskiwaczy jakie mogą znaleźć zastosowanie w produkcji warzyw jest bardzo szeroka. Rolnicy mają do wyboru maszyny zarówno producentów zagranicznych, jak i krajowych. Podstawowym kryterium doboru opryskiwacza do gospodarstwa jest rodzaj maszyny (zawieszany, przyczepiany), jak i pojemność zbiornika oraz oczywiście cena.
Zawieszany czy zaczepiany?
Wybór pomiędzy opryskiwaczem zawieszanym a przyczepianym wiąże się głównie z wielkością gospodarstwa i powierzchnią upraw jakie trzeba opryskiwać w ciągu roku. Odpowiednim wariantem dla gospodarstw o powierzchni do 50 ha będzie opryskiwacz zawieszany. Potrzebom 50–100-hektarowych gospodarstw sprostają opryskiwacze przyczepiane o pojemności zbiornika 2500 l. Niemniej jest to orientacyjne kryterium, gdyż każde gospodarstwo ma swoją specyfikę.
Opcją dla gospodarstw większych niż 100 ha będą opryskiwacze zaczepiane o pojemnościach powyżej 2500 l. Pojemność zbiorników tych maszyn może sięgać nawet 12 000 l. W klasycznych wersjach opryskiwacze przyczepiane wyróżniają się słabszą zwrotnością niż maszyny zawieszane na ciągniku. Stąd też kiedy zachodzi potrzeba wykonywania dużej liczby zabiegów, warto zainwestować w skrętny dyszel, aby nie niszczyć upraw. Przydatną opcją poprawiającą manewrowość opryskiwacza mogą być skrętne koła.
Warto zwrócić uwagę na zbiornik
Kwestia zbiornika opryskiwacza to nie tylko jego pojemność, ale również konstrukcja. Jednakże im większa pojemność zbiornika w opryskiwaczu, tym rzadsza potrzeba zjeżdżania z pola na tankowanie wody, co też jest ważne. Większa pojemność zbiornika to większe obciążenie silnika ciągnika, co przekłada się na większe spalanie. Duże obciążenie traktora może także powodować głębsze koleiny na polu. Dotyczy to przede wszystkim opryskiwaczy zawieszanych, których pojemność sięga do 2000 l, a z dodatkowym zbiornikiem może osiągnąć 3000 l.
Nieobojętny jest też kształt zbiornika. Ściany mniej skomplikowane pod kątem kształtu ułatwiają łatwiejsze czyszczenie opryskiwacza. W tym przypadku ważne jest też wyposażenie zbiorników w dysze do ich płukania. Warto też zwrócić uwagę, czy w zbiorniku zastosowano wewnętrzne przegrody zapobiegające falowaniu cieczy, co jest ważne w przypadku dużych maszyn. Pod uwagę warto wziąć także wydajność mieszadła, które powinno zapewnić intensywne mieszanie cieczy roboczej i zmniejszanie osadzania się resztek pestycydów.
Pompa to serce opryskiwacza
Podczas wyboru opryskiwacza warto zwrócić uwagę na jego pompę. W dostępnych konstrukcjach opryskiwaczy z reguły mamy do czynienia z konstrukcjami tłoczkowo-membranowymi. Polscy producenci stosują najczęściej pompy włoskich producentów. Podobnie wielu wytwórców zagranicznych, poza wyjątkami, również montuje pompy innych producentów. Istotnym parametrem pompy jest jej wydatek, na który warto zwrócić uwagę.
W przypadku niektórych maszyn może być dostępna opcja jaką jest pompa tandemowa o łącznym większym wydatku od pompy standardowej. W tym przypadku mamy do czynienia z oddzielną pompą odpowiedzialną za mieszadło. Rozwiązanie to jest szczególnie korzystne w przypadku stosowania dużych dawek oprysku. W tandemie pompa główna zapewnia stale odpowiednią wydajność, nie tracąc potencjału na obsługę mieszadła.
Belka i jej stabilizacja
W przypadku małych opryskiwaczy zawieszanych ich nabywcy nie mają większego dylematu z wyborem belki, zwłaszcza pod kątem jej szerokości, gdyż opcji wyboru w tej gamie maszyn raczej nie ma. W przypadku większych maszyn rolnik ma już większy wybór. Zwracając uwagę na belkę należy pamiętać, że jej szerokość robocza powinna uwzględniać system ścieżek przejazdowych wynikający z szerokości roboczej siewnika. Ze względu na specyfikę ścieżek technologicznych najchętniej wybieranymi przez polskich rolników belkami opryskowymi są te o szerokości 21 m. Oczywiście dostępne są także i inne rozmiary belek, również przekraczające 30 m.
Ważna też jest możliwość podniesienia belki na określoną wysokość. Dotyczy to szczególnie gospodarstw, które chcą chronić rośliny wysokie, takie jak kukurydza czy słonecznik. Belki o szerokości roboczej powyżej 12 m powinny być wyposażone w system zawieszenia niezależnego (trapezowy, wahadłowy) najlepiej z kompensacją położenia belki. Belki od 15 m szerokości z reguły wyposażane są w hydrauliczny system podnoszenia oraz posiadają również hydrauliczny system rozkładania i składania.
Kluczowe znaczenie dla precyzyjnej aplikacji środków ochrony roślin ma utrzymanie odpowiedniej odległości rozpylacza od opryskiwanej powierzchni na całej szerokości belki roboczej. Stąd też warto zwrócić uwagę na systemy kompensacji położenia belki polowej. W przypadku szerokich belek korzystnym rozwiązaniem może być układ ultradźwiękowych czujników, zapewniający prowadzenie na wysokości w układzie równoległoboku, regulację kompensacji nachylenia oraz kontrolę zmiany geometrii belki polowej. Rozwiązania te pokazują swoje korzyści szczególnie na pagórkowatym terenie, oferując możliwość szybszego opryskiwania przy mniejszej odległości od powierzchni docelowej.
Sposób składania i rozkładania belki też nie jest bez znaczenia. Szczególnie jest on ważny w przypadku płynnego doglebowego nawożenia roztworami saletrzano-mocznikowymi (RSM) przy użyciu węży lub rur rozlewowych. W takim układzie należy wybrać belkę, której sposób składania do pozycji transportowej umożliwi jej złożenie bez konieczności demontażu standardowych węży lub rur.
Możliwości sterowania opryskiwaczami
W ostatnich latach dość popularne stało się zastąpienie manualnej kontroli elektronicznym sterowaniem umożliwiającym automatyczne utrzymywanie dawek pestycydów, poprawienie komfortu obsługi sekcji pryskających przez elektrozawory sterowane z kabiny. W obecnych czasach wyposażenie opryskiwaczy w elektroniczne rozwiązania jest niemal standardem. Rozwój technologii powoduje, że producenci opryskiwaczy coraz częściej oferują kolejny poziom, czyli np. pełną automatyzację procesu oprysku.
Elektronika w opryskiwaczach nie jest nowym rozwiązaniem. W niektórych konstrukcjach tych maszyn elektroniczne rozwiązania są stosowane od dłuższego czasu, jednakże umożliwiały one z reguły regulację dawki cieczy roboczej jak i składanie lub rozkładanie belki polowej z poziomu kabiny operatora. Obecne systemy elektroniczne umożliwiają zmianę dawki cieczy roboczej nie tylko w trybie manualnym, ale również automatycznym na podstawie map aplikacyjnych i nawigacji GPS.
Autor: dr inż. Jacek Skudlarski, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Artykuł pochodzi z archiwalnego wydania czasopisma “Warzywa” 5/2022. Zapraszamy także do śledzenia nas na profilu społecznościowym: https://www.facebook.com/portalwarzywa
Aby być na bieżąco z uprawą warzyw, zaprenumeruj czasopismo “WARZYWA” : LINK https://www.plantpress.pl/produkt/prenumerata-warzywa/
