Cebula zimująca z dymki

Jednym ze sposobów uzyskania wczesnego plonu cebuli jest jej uprawa z dymki sadzonej jesienią. Obecnie cebula na wielu plantacjach jest w nie najlepszej kondycji, co pozwala przypuszczać, że po przechowaniu będzie brakowało wysokiej jakości towaru, dlatego warto rozważyć ten sposób uprawy.

Decydując się na uprawę cebuli z dymki czy to sadzonej jesienią czy wiosną ważny jest wybór materiału nasadzeniowego z pewnego źródła, ponieważ dymka może być zainfekowana groźnymi patogenami. Jeżeli cebule są zaparzone lub widać na nich rozwijającą się grzybnię, nie należy ich sadzić. W ofertach firm najczęściej dostępna jest dymka zimująca w dwóch kalibrażach: 8–14 mm oraz 14–21 mm. W polskich warunkach zaleca się obsadę ok. 40 szt./m², zatem zapotrzebowanie na materiał nasadzeniowy dla poszczególnych kalibrów dymki wynosi: 8–14 mm – 500 kg/ha i 14–21 mm – 1150 kg/ha. Warto podkreślić, że większy kalibraż, to większa tolerancja na niedobory wody, składników pokarmowych w glebie, ewentualne uszkodzenia spowodowane herbicydami, niską temperaturę itd. Mniejszy kalibraż dymki to mniejszy koszt zakupu, ale i większe wymagania np. deszczowania w suchym sezonie.

Zaplanowana uprawa

Zaleca się, aby pod uprawę dymki zimującej wybrać pole, na którym przez ostatnie 4–5 lat nie uprawiano warzyw cebulowych. Dobrymi przedplonami dla cebuli są rośliny pozostawiające stanowisko wolne od chwastów. Jednym z najlepszych jest stanowisko po grochu, fasoli, wyce, peluszce, ogórkach czy kalafiorze. Nie nadają się natomiast rośliny będące żywicielami jednego z najgroźniejszych szkodników cebuli – niszczyka zjadliwego, wśród których znajdują się niektóre bardzo cenne rośliny bobowate, jak koniczyna czerwona, lucerna oraz bobik i bób. Stanowisko powinno być dobrze uprawione, odchwaszczone o uregulowanym odczynie gleby. Należy unikać stanowisk zachwaszczonych chwastami wieloletnimi (np. skrzyp polny, powój polny, rzepicha leśna) i samosiewami rzepaku.

Kolejnym ważnym elementem jest wybór terminu sadzenia dymki. Ze względu na suszę i przedłużającą się ciepłą pogodę specjaliści zalecają opóźnienie sadzenia do końca września, a nawet połowy października. Przy czym wcześniej zaleca się wysadzać cebule drobne, a później te o większym kalibrażu. Przed wysadzeniem warto rozważyć zaprawianie cebul przeciwko chorobom grzybowym. Do sadzenia dymki przeznaczone są specjalne sadzarki. Są one dostępne zarówno u krajowych , jak i zagranicznych producentów. Decydując się na uprawę tego warzywa na większej powierzchni warto rozważyć zakup precyzyjnych maszyn. Specjaliści zalecają, aby dymkę drobną sadzić na głębokość 3 cm, a „grubą” – głębiej do 4 cm.

Pielęgnacja po posadzeniu

Po posadzeniu dymki, przed zimowym ustaniem wegetacji, cebule powinny się ukorzenić i częściowo wypuścić szczypior, tak aby nie wyrastał on ponad poziom gruntu. Dlatego wysokie nawożenie przed zimą nie jest wskazane. W uprawie cebuli z dymki sprzyjające jest dzielenie dawek nawozów, gdyż system korzeniowy tego gatunku nie jest w stanie pobrać dużej ilości składników pokarmowych w krótkim czasie. Orientacyjnie można przyjąć, że nawożenie stosuje się w zakresie (przy założeniu braku nawożenia organicznego): azot: 125–160 kg/ha w minimum dwóch dawkach – przed sadzeniem i pogłównie. Fosfor: 90–130 kg/ha w zależności od zasobności gleby. Fosfor spełnia ważną rolę w odżywianiu cebuli, stymuluje wykształcanie systemu korzeniowego. Niedobory fosforu powodują jaśniejsze zabarwienie szczypioru (również jego zabarwienie na kolor fioletowy) oraz opóźnione dojrzewanie cebuli, co wpływa na przedłużenie okresu wegetacji. Potas: 160–200 kg/ha w zależności od wyników analizy gleby. Potas ma bardzo duże znaczenie dla wielkości plonu oraz jego jakości, odpowiedzialny jest za gospodarkę wodną rośliny, jego niedobór objawia się m.in. zasychającymi końcówkami liści.

W żywieniu cebuli zimującej ważny jest również wapń, który m.in. poprawia dostępność dla roślin składników pokarmowych oraz siarka odpowiadająca za właściwą gospodarkę związaną z pobieraniem azotu. Niedobór 1 kg siarki w glebie, ogranicza pobieranie aż do ok. 15 kg azotu, niedobór tego składnika objawia się jaśniejszą barwą szczypioru. Istotną rolę odgrywają również mikroskładniki m.in. molibden, bor, miedź, cynk i żelazo.

Do 5 dni po posadzeniu dymki w pole należy wykonać pierwszy zabieg herbicydowy. Zwalczanie chwastów trzeba kontynuować wiosną. W starszych zaleceniach uprawy cebuli argumentowano, że obecność chwastów w uprawie cebuli przed zimą może być korzystna ze względu na ochronę wyrastających roślin przed mroźnym wiatrem. Jednak później dowiedziono, że nie powinno się dopuszczać do zachwaszczenia uprawy, ponieważ chwasty rosną szybciej i w niższym zakresie temperatur niż cebula, dlatego stanowią dla niej konkurencję. Po przezimowaniu wyrośnięte chwasty trudno zwalczyć. Poza ochroną przed chwastami wiosną niezbędne są zabiegi fungicydami, zwalczające choroby grzybowe oraz insektycydowe – na szkodniki, zwłaszcza na wciornastka.

Ryzyko wymarznięcia istnieje

Uprawa cebuli zimującej z siewu lub z dymki nie jest jednak pozbawiona ryzyka związanego z wymarzaniem roślin w mroźne bezśnieżne zimy. Z prowadzonych obserwacji wynika, że cebula wymarza przy temperaturach poniżej –15°C, przy braku okrywy śnieżnej, ale kilkucentymetrowa warstwa śniegu pozwala jej przetrwać znacznie większe mrozy. Jednym ze sposobów ochrony uprawy cebuli jest jej przykrywanie bezpośrednio przed nadejściem mrozów włókniną polipropylenową, którą usuwa się wiosną, ok. połowy kwietnia.

opracowała

Aleksandra Czerwińska-Nowak