AktualnościDrutowce – szkodniki warzyw

Drutowce – szkodniki warzyw

W ostatnich latach obserwuje się w Polsce coraz liczniejsze szkody wyrządzane przez drutowce w uprawach ziemniaka i warzyw korzeniowych, co jest związane z dużymi powierzchniami odłogów oraz zmianami klimatycznymi korzystnymi dla rozwoju szkodników – ciepłe zimy, długa ciepła jesień, gorące i suche lato.

Drutowce w warzywach

Na warzywach pojawia się kilka gatunków sprężyków, są to najczęściej: dwójkowiec kruszcowy (Selatosomus aeneus), który zasiedla gleby lekkie; osiewnik ciemny (Agriotes obscurus), który występuje na bardzo suchych stanowiskach, zachwaszczonych perzem; osiewnik rolowiec (Agriotes lineatus), pojawiający się na glebach próchnicznych; osiewnik skibowiec (Agriotes sputator), spotykany na glebach ciężkich; nieskór czarny (Hemicrepidius niger), który preferuje gleby wilgotne, bogate w próchnicę; podrzut myszaty (Lacon murinus), mieszkaniec gleb piaszczystych zasobnych w próchnicę.

Drutowce są szczególnie groźne dla rozsady i młodych roślin w lata z dużą ilością opadów. Młode larwy żywią się szczątkami roślin i humusem, a starsze uszkadzają wszystkie podziemne części roślin: bulwy, stolony, korzenie, żerując do głębokości 20 cm przez 2–4 lat. Uszkodzone bulwy ziemniaka mają liczne otwory na zewnątrz o średnicy ok. 2 mm, a wewnątrz miąższu wygryzione są płytkie lub głębokie korytarze zanieczyszczone odchodami. Podobne uszkodzenia są w korzeniach marchwi, pasternaku, pietruszki, selera czy innych zgrubieniach warzyw korzeniowych. Uszkodzone części podziemne są porażane grzybami lub bakteriami, które powodują suchą lub mokrą zgniliznę, tym samym warzywa szybko gniją i nie nadają się do przechowywania, ani sprzedaży. Pierwszymi objawami żerowania drutowców na rozsadzie warzyw kapustnych np. jarmużu czy kalafiora jest żółknięcie dolnych liści, a następnie więdnięcie roślin i zamieranie. W korzystnych warunkach wilgotnościowych, rozsada broni się wytwarzając ponad uszkodzonymi korzeniami nowe korzenie. Na polach z uprawą warzyw, chrząszcze występują bardzo rzadko w dużym nasileniu mogącym w sposób istotny uszkodzić rośliny. Raczej żerują nocą na liściach drzew i krzewów rosnących w zacienieniu, wygryzając w nich nieduże, podłużne dziury. Na polach licznie zasiedlonych szkody w plonie ziemniaka i warzyw korzeniowych wyrządzone przez drutowce dochodzą do 30–50%, jednak zazwyczaj nie przekraczają 10–15%.

Korzeń marchwi uszkodzony przez drutowce. fot. G. Łabanowski
Uszkodzenia korzeni pietruszki przez drutowce. fot. G. Łabanowski

Cechy rozpoznawcze

Jaja sprężyków są podłużnie owalne, mlecznobiałe do kremowych, składane do gleby na głębokość 1–2 cm pojedynczo lub w grupach po 2–10 sztuk. Przy niedostatecznej wilgotności gleby jaja nie rozwijają się i zamierają. Larwy ze względu na swój wygląd zwane są drutowcami, po wylęgu są bezbarwne i przezroczyste, długości 1,2–2,5 mm. Kolejne stadia rozwojowe, których jest osiem są większe, a ciało larw najstarszych ma długość 15–25 mm, jest cylindryczne podzielone na 14 segmentów z dobrze rozwiniętą głową i aparatem gryzącym oraz trzema krótkimi parami odnóży w przedniej części ciała. Oskórek jest silnie stwardniały, jasnożółty lub żółtobrązowy. Przynależność larw do gatunku określa się na podstawie wyglądu IX segmentu na końcu ciała. Segment ten może być w kształcie stożka co wskazuje na rodzaj Agriotes lub rozdwojony, co charakteryzuje rodzaje Athous i Selatosomus. Poczwarka jest typu wolnego, długości do 20 mm, barwy białej, jej ciało jest gładkie i miękkie. W końcowym etapie dojrzewania poczwarce ciemnieją oczy, końce żuwaczek i zawiązki skrzydeł. Chrząszcze mają wydłużone ciało barwy od brązowej do czarnej, długości do 15 mm. Posiadają dwie pary skrzydeł. Chrząszcze sprężyków łatwo rozpoznać od innych po ich zachowaniu, bowiem dzięki aparatowi skokowemu umieszczonemu na dolnej stronie przedplecza przewrócone na grzbiet odbijają się szybko od podłoża i z trzaskiem powracają do pozycji wyjściowej. Owad chodzi szybko po ziemi, rzadko lata, aktywny jest wieczorem i w okresie wiosennej rójki.

Prenumerata Warzywa 2024 - baner

Zarys biologii

Cykl rozwojowy drutowców odbywa się w glebie i trwa dwójkowca kruszczowego dwa lata, a osiewnika rolowca, osiewnika ciemnego i osiewnika skibowca – cztery lata. Zimują chrząszcze oraz larwy w glebie na głębokości do 60 cm. Pierwsze chrząszcze pojawiają się od III dekady kwietnia do I dekady maja, gdy gleba ogrzeje się do 7°C. Samice pierwsze jaja składają od III dekady maja do gleby w liczbie 2–10 szt. na głębokości 1–2 cm w miejscach najbardziej wilgotnych na polu w pobliżu roślin. Po upływie 2–4 tygodni, w czerwcu wylęgają się larwy. Larwy w ostatnim roku rozwoju żerują do czerwca–lipca, następnie przepoczwarczają się na przełomie lipca i sierpnia na głębokości 20–25 cm i zimują.

Fot. 3. W korzystnych warunkach wilgotnościowych, rozsada broni się wytwarzając ponad uszkodzonymi korzeniami nowe korzenie. fot. G. Łabanowski

Warto pamiętać, żeby przed posadzeniem rozsady warzyw sprawdzić pole na obecność drutowców. Do określenia progu zagrożenia przez drutowce należy pobrać próbki gleby z pola. W tym celu pobiera się z 1 ha pola 32 próby gleby idąc po przekątnej. Jedną próbę stanowi gleba pobrana szpadlem z powierzchni 25×25 cm i głębokości 30 cm. Ziemię należy dokładnie przejrzeć, najlepiej przesiewając przez sito i policzyć drutowce. W przypadku warzyw decyzję o zwalczaniu drutowców należy podjąć po przekroczeniu progu zagrożenia, który dla bobu, fasoli, grochu, kukurydzy, selera i szparaga wynosi 5–6 larw/m2 powierzchni pobranych prób z pola; dla marchwi, pietruszki, pomidora, ogórka, sałaty, kalafiora, brokułu i kapusty głowiastej są to 2 larwy/m2 powierzchni prób. Zamiast prób glebowych można stosować metodę pułapek pokarmowo-przynętowych. Są to plastikowe pojemniki np. cylinder lub doniczka wypełnione mieszaniną skiełkowanego ziarna zbóż łącznie z materiałem chłonącym wodę – wermikulitem. Pułapki w liczbie 10–20 szt. umieszcza się na 1 ha po przekątnych pola w glebie na głębokości 5–10 cm. Kiełkujące ziarno wydziela dwutlenek węgla, który przywabia drutowce. Po 7–10 dniach, najpóźniej po 3 tygodniach pułapki wyjmuje się i liczy larwy. W przypadku ziemniaka w zależności od średniej liczby larw w pułapce progi zagrożenia są następujące: mniej niż 1,5 larw próg jest niski przy którym następuje uszkodzenie 5–10% bulw, a przy liczbie wyższej niż 3,5 larw/pułapkę próg zagrożenia jest wysoki, a procent uszkodzonych bulw wynosi 30–50%.

Fot. 4. Chrząszcz osiewnika ciemnego. fot. G. Łabanowski

Do wykrywania i monitorowania pojawiania się chrząszczy z rodzaju Agriotes służą pułapki feromonowe. Najwyższa liczba odłowionych chrząszczy, powyżej 60%, ma miejsce do 10 m od pułapki, a zaledwie 10% odławia się z odległości 60 m od pułapki.

Autorem tekstu i zdjęć jest prof. dr hab. Gabriel Łabanowski, Skierniewice

Fragment artykułu pochodzi z archiwalnego wydania miesięcznika “Warzywa”. Zapraszamy do prenumeraty, tam znajdą Państwo wiele praktycznych wiadomości warzywniczych. Tutaj można zamówić prenumeratę “Warzyw“: https://www.plantpress.pl/produkt/prenumerata-warzywa/

ZOSTAW KOMENTARZ

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu.
Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.
Proszę podać swoje imię tutaj
Proszę wpisać swój komentarz!

Polityka Prywatności

NAJNOWSZE WIADOMOŚCI

Najpopularniejsze artykuły

Polecamy

INNE ARTYKUŁY AUTORA

ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

tunele przymrozki folia

NEWSLETTER

Warzywniczy newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu WARZYWA.pl