Stemphylium to choroba występująca na plantacjach cebuli od wielu lat. Jednak w tak dużym nasileniu, które niszczy plony cebuli występuje od około 5-7 lat na polach polskich producentów.
Grzyb ten atakuje plantacje podczas bardzo ciepłej i suchej pogody. Kilka lat temu uważano, że może występować tylko w lipcu. Niestety okazało się, że jest to możliwe praktycznie od samego początku uprawy. Najczęściej występuje tam gdzie z jakiegokolwiek powodu został uszkodzony szczypior roślin. Patogen ma wtedy otwartą drogę do infekcji. Szczypior może być uszkadzany przez nocne przymrozki z zimnym wiatrem oraz suchy i ciepły wiatr niosący cząstki gleby. Uszkodzone rośliny są bardzo szybko infekowane bez względu na wielkość i termin uprawy. Tak więc przez Stemphylium mogą być zasiedlane rośliny z siewu wiosennego posiadające już jeden lub dwa liście właściwe, cebule z dymki, cebule zimujące w gruncie zarówno wiosną po przezimowaniu jak i latem po wschodach. Jeżeli rośliny są małe i posiadają tylko jeden lub dwa liście właściwe trudno jest prawidłowo rozpoznać objawy choroby. Trzeba niestety zwracać uwagę na przebieg warunków atmosferycznych i wyciągać wnioski, albo opierać się na sygnalizacji ze stacji patogenicznych.
W ubiegłym roku ponownie miały miejsce wiosenne infekcje, które na początku nie łatwo było rozpoznać. Pierwsze porażenia zauważane były na Kujawach już na początku maja. W tym czasie było bardzo ciepło i sucho i można było z dużą dozą prawdopodobieństwa określić objawy choroby jako Stemphylium. Moje przypuszczenia potwierdził komunikat ze stacji meteo postawionej w moim gospodarstwie przez firmę BASF. Komunikat o dobrych warunkach do infekcji przyszedł około 8 maja co potwierdziło moje przypuszczenia i utwierdziło mnie, że diagnoza była prawidłowa.
Objawy Stemphylium vesicarium
Na bardzo młodych roślinach zaczynają się od żółknięcia i zasychania najstarszego liścia od wierzchołka. Choroba ta może zaczynać się od liścienia czyli flagi. Kiedy roślina ma tylko jeden liść właściwy to flaga jest najstarsza. Na młodych roślinach objawy są bardzo podobne do fitotoksyczności herbicydowych. M.in. z tego powodu Stemphylium jest trudne do rozpoznania. Wielu producentom wydaje się, że w tym czasie jest na tą chorobę zbyt wcześnie. Niestety nic bardziej mylnego.
Na starszych roślinach z dobrze rozwiniętymi liśćmi objawy są łatwiejsze do rozpoznania. Najstarszy liść od wierzchołka zaczyna zasychać, a po wewnętrznej jego stronie do dołu biegnie charakterystyczna smuga. W konsekwencji cały liść zasycha a objawy choroby przenoszą się na następny najstarszy. W taki sposób aparat asymilacyjny w krótkim czasie może być znacznie zredukowany. Początkowe objawy mogą być mylone z niedoborem składników pokarmowych takich jak wapń czy potas. Dlatego też przypominam, ż takie objawy występują zwykle na liściach najmłodszych lub średnich.
Na wielu plantacja po zastosowaniu odpowiednich fungicydów w właściwie dobranych dawkach nagle rośliny zaczynają się zielenić i wznawiają wzrost. Tak również było i w ubiegłym sezonie. Z europejskich doświadczeń BASF wynika, że zastosowanie np. 1,0 kg Signum® 33 WG wraz z siarczanem magnezu w fazie 4-5 liścia właściwego zabezpiecza plantację przed tą chorobą, a zwiększenie dawki do 1,5kg/ha działa bardzo dobrze interwencyjnie. Pamiętajmy jednak, że w Polsce Signum® 33 WG zarejestrowane jest w dawce 1,0kg/ha.
Również zapobiegawczą metodą przed tą chorobą jest wykonywanie zabiegów z użyciem s.cz. mankozeb lub metiram (Polyram® 70 WG) z dodatkiem siarczanu magnezu na plantacjach cebuli od fazy jednego lub dwóch liści właściwych. Do tego celu należy użyć dysz średnio lub drobnokroplistych. Trzeba tu zaznaczyć, że s.cz. mankozeb i metiram są substancjami kontaktowymi. Kilkukrotne ich zastosowanie będzie również chroniło rośliny przed ewentualnymi wczesnymi infekcjami mączniaka rzekomego.
Piotr Borczyński
* Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
