W ostatnich latach plantatorzy ogórków borykają się z silną inwazją chorób i szkodników. Pewną pomocą w radzeniu sobie z tym problemem jest hodowla odpornościowa, dzięki której wprowadzane na rynek odmiany ogórków mają coraz szersze pakiety odporności. Istotnym czynnikiem jest także presja klimatyczna – chłodne wiosny i upały oraz susze latem. Ważne jest w tej sytuacji, aby dobierać odmiany dobrze dostosowanie do warunków środowiskowych i tolerancyjne na stresy.
Dobra odmiana zapewnia dochód
Towarowa uprawa ogórków gruntowych wymaga wysokich nakładów. Wynika to przede wszystkim z dużej pracochłonności zbioru i sortowania owoców, ale także konieczności inwestycji w zaplecze techniczne – głównie wydajne źródło wody i system nawadniania oraz coraz częściej kwatery dla dużej liczby pracowników sezonowych. Dlatego ważne, aby wybrać odmiany, które będą niezawodnie plonowały w różnych warunkach i zapewnią zadowalające zbiory surowca do planowanych kierunków przetwórstwa.
Niezastąpione do kiszenia
W uprawie coraz częściej spotyka się odmiany partenokarpiczne, jednak w przypadku kiszenia nadal niezastąpione i niepokonane pod względem jakości uzyskanych przetworów są ogórki klasyczne – typowo gruntowe o przewadze kwiatów żeńskich. Dzięki ich dużej twardości, jędrności nadają się do długotrwałego kiszenia nawet w roztworze soli o niezbyt wysokim stężeniu, co nie jest możliwe w przypadku odmian partenokarpicznych.
Śremski F1 – lider rynku przez dziesięciolecia
W latach 90-tych, na polskim rynku królował niepodzielnie ogórek Śremski F1 (zarejestrowany w 1988 r.). Była to jedna z pierwszych odmian mieszańcowych na rynku. Stanowiła swoisty przełom w hodowli tego gatunku. Na tle ówczesnych odmian wyróżniała się przede wszystkim wczesnością, plennością, wyrównaniem, zmniejszoną zawartością kukurbitacyny, a także, na co zwracali uwagę producenci – wiernością plonowania – co oznaczało, że niezależnie od warunków, zbiory były zadowalające. Było to bardzo istotne biorąc pod uwagę fakt, że ówcześnie mało kto mógł sobie pozwolić np. na nawadnianie plantacji.
Nowe propozycje polskiej hodowli
Dalszy postęp w hodowli ogórka został wymuszony przez pojawienie się nowej choroby dziesiątkującej plantacje – mączniaka rzekomego. Wszystkie europejskie ośrodki hodowlane gorączkowo poszukiwały źródła odporności, głównie w Stanach Zjednoczonych, gdzie choroba była już dobrze znana. W wyniku intensywnych prac hodowlanych oprócz różnorodności w wyglądzie owoców obejmującej: odpowiednią barwę, kształt, wielkość i gęstość brodawek, barwę ornamentacji, bruzdowanie, kształt nasady i przykielichowego zakończenia owocu, marmurek, woskowy nalot itd., zaczęły powstawać odmiany o coraz większej tolerancji na choroby. W ostatnich latach w ofertach firm hodowlano- nasiennych znalazło się kilka nowych, bardzo obiecujących odmian ogórka gruntowego predysponowanych na rynek profesjonalnego producenta :
- Remiz F1 (na rynku od 2018 r.) to odmiana średnio wczesna, bardzo plenna. Owoce są smukłe, jasnozielone, bez tendencji do zniekształceń. Brodawki średniej wielkości, liczne. Stosunek długości do szerokości wynosi 3,2 : 1. Odmiana wykazuje wysoką tolerancję wobec mącznika rzekomego. Zastosowanie: konserwowanie i kiszenie.
- Horizon F1 (na rynku od 2018 r.) to odmiana bardzo wczesna. Skórka jest intensywnie zielona z lekko rozjaśnionym końcem przykielichowym. Brodawka gruba, średniej wielkości, dość gęsta. Owoce są kształtne, wydłużone, nie wykazują tendencji do przerastania na grubość – stosunek dł. do szer. wynosi 3,1 : 1. Zastosowanie: konserwowanie i kiszenie.
- Starter F1 (na rynku od 2019 r.) mimo „młodego wieku” jest już bardzo uznany przez producentów i przetwórców ogórka, a także nagrodzony Złotym Medalem MTP GARDENIA 2021. Starter F1 to ogórek bardzo wczesny, bardzo plenny, pozbawiony goryczy – nawet w niekorzystnych warunkach agrometeorologicznych nigdy nie będzie gorzki w smaku. Skórka barwy jasnozielonej, brodawka gruba, średniej wielkości, rzadka. Owoc jest wydłużony, lekko żebrowany o stosunku dł. do szer. 3,1-3,2 : 1. Odmianę wyróżnia bardzo wysoka odporność na mączniaka rzekomego oraz brak tendencji do przerastania na grubość. Z uwagi na odporność, Starter F1 nieźle radzi sobie w uprawach ekologicznych. Zastosowanie: świeży rynek, konserwowanie i kiszenie.
- Liberty F1 ( na rynku od 2021 r) to odmiana bardzo wczesna, wolna od goryczy. Owoce są kształtne o stosunku dł. do szer. 3,1-3,2 : 1. Kolor skórki zielony, brodawka gruba, wyraźna, rozmieszczona niemal na całej powierzchni skórki. Zastosowanie: konserwowanie i kiszenie.
- Kanclerz F1 (na rynku od 2022 r.) odmiana średnio wczesna, bardzo plenna o bardzo wysokiej zdrowotności. Owoce bardzo kształtne, smukłe – stosunek dł. do szer. wynosi 3,1 : 1 Brodawki grube, dość wydatne z białym kolcem. Skórka zielona, lekko błyszcząca z delikatnymi smugami. Polecany do konserwowania i kiszenia.
Bardzo obiecująco przedstawiają się dwie zupełnie nowe odmiany ogórka gruntowego, które do rejestru odmian weszły w ubiegłym roku. W tym sezonie nasiona są już dostępne i można je kupić zarówno w wybranych stacjonarnych sklepach ogrodniczych jak i sklepach internetowych.
- Lokus F1 (na rynku pokazał się w tym roku) niezwykle odporny i kształtny. Odmiana bardzo wczesna, bez tendencji do przerastania na grubość – stosunek dł. do szer. Wynosi 3,1-3,2 : 1. Skórka zielona, brodawka średnia, wyraźna, rozmieszczona niemal na całej powierzchni owocu. Lokus F1 wyglądem przypomina odmiany partenokarpne ale w odróżnieniu od nich – bardzo dobrze się zakisza. Wyróżnia się bardzo wysoką tolerancją na mączniaka rzekomego oraz znakomitym kształtem i strukturą plonu. Zastosowanie: kwaszenie i konserwowanie.
- Bond F1 (na rynku pojawił się w tym roku) odmiana pozbawiona goryczy o bardzo wysokiej tolerancji na mączniaka rzekomego. Owoce są bardzo smaczne, kształtne, bez tendencji do przerastania na grubość – stosunek dł/szer wynosi 3,1 : 1. Barwa skórki jest zielona, brodawka gruba, średniej wielkości, dość rzadka. Wyróżnia się wysokim plonem, dobrą strukturą plonu oraz dobrymi parametrami w procesie zakiszania. Zastosowanie: kiszenie, konserwowanie, świeży rynek.
Każda z wymienionych odmian ma w sobie coś ciekawego, jednak Lokus F1, Bond F1 i Starter F1 – łączą w sobie najważniejsze cechy, których poszukują producenci (wczesność, plenność, odpowiednia struktura plonu, odporność i predyspozycje do zakiszania).
