AktualnościCo gryzie Twoje ziemniaki?

Co gryzie Twoje ziemniaki?

Co najmniej kilka procent bulw trafiających po okresie przechowywania z magazynu na stół inspekcyjny to towar wadliwy. Część z tych wad powstała już podczas wegetacji roślin przyczyną pozostałych są głównie patogeny przechowalnicze. Warto już na etapie uprawy zadbać o zdrowy towar w przechowalni.

Alternarioza ziemniaka – jest wywołana przez grzyby z rodzaju Alternaria (A. solani i A. alternata). Bulwy nie są zbyt często porażane przez tego patogena, zdarza się to niekiedy przed zbiorem lub w jego trakcie. Na powierzchni porażonych bulw występują brunatne, owalne lub nieregularne wgłębne plamy, a miąższ porażonej części bulwy jest brunatny.

Alternarioza na bulwie ziemniaka
Objawy alternariozy widoczne na przekroju bulwy

Aktualny Program Ochrony Ziemniaka – ZAMÓW

Parch zwykły – sprawcą choroby są bakterie z rodzaju Streptomyces, które mogą przebywać w glebie na rozkładających się resztkach roślin lub przenosić się za pośrednictwem zakażonych sadzeniaków. Choroba rozwija się wyłącznie na bulwach. Do zakażenia dochodzi najczęściej w fazie ich zawiązywania przez przetchlinki lub zranienia. Początkowo powstają małe, a w miarę wzrostu bulwy powiększające się brodawkowate spękania skórki. Bakterie wnikając do przetchlinek, pobudzają komórki tkanki bulw do reakcji obronnej i wokół zaatakowanego miejsca tworzy się bariera w postaci skorkowaceń. W zależności od stopnia podatności odmiany uszkodzenia te mogą być powierzchowne (u odmian odpornych), wgłębne lub wypukłe. Stopień porażenia bulw zależy w dużym stopniu od warunków glebowych. Susza oraz wysokie pH gleby sprzyjają rozwojowi choroby.

bulwy ziemniaka z parchem
Parch zwykły

Parch srebrzysty – choroba wywoływana jest przez grzyba z rodzaju Helminthosporium solani. Podczas przechowywania na powierzchni bulw pojawiają się jasnobrunatne, okrągłe lub owalne plamy, które stopniowo się powiększają i stają się srebrzyste. Jest to efektem rozwarstwiania komórek tkanki okrywającej powodujących powstawanie szczelin wypełniających się powietrzem. Przy wysokiej wilgotności na porażonych fragmentach bulw powstaje brunatnoczarny nalot trzonków i zarodników konidialnych. Źródłem zakażenia są porażone sadzeniaki oraz gleba. Bulwy z objawami parcha srebrzystego mają mniejszą wartość handlową – szczególnie w przypadku ziemniaków do konfekcjonowania, a zainfekowane sadzeniaki dają nierównomiernie wschody.

Prenumerata Warzywa 2024 - baner
Parch srebrzysty

Rizoktonioza ziemniaka – wywołuje ją grzyb Rhizoctonia solani, powodującyospowatość bulw. Porażone bulwy są pokryte ciemnymi sklerotami, które tworzą się wokresie dojrzewania ziemniaków i pozostają na bulwach niezmienione aż do wiosny. Sąłatwe do usunięcia z powierzchni, nie powodują rozległych uszkodzeń w tkankach pod skórka. Wiosną przy niskiej temperaturze gleby i wysokiej wilgotności skleroty kiełkują, stając się źródłem zakażenia kiełków.

Objawy rizoktoniozy ziemniaka i parcha srebrzystego na bulwie

Aktualny Program Ochrony Ziemniaka – ZAMÓW

Zaraza ziemniaka – jest wywoływana przez organizm grzybopodobny Phytophthora infestans. Choroba występuje na liściach, łodygach i bulwach. Bulwy ziemniaków są porażane w czasie wegetacji roślin, a pierwsze objawy choroby mogą być widoczne już podczas zbiorów ziemniaków, choć zwykle rozwijają się podczas przechowywania. Na powierzchni zainfekowanych bulw występują sine lub ciemnobrązowe plamy, które przy silnym porażeniu zagłębiają się, a miąższ w miejscu ich występowania staje się rdzawobrunatny i twardy. Porażony miąższ sięga naciekowo w głąb bulwy.



Mokra zgnilizna bulw – jest wywoływana przez bakterie z rodzaju Pectobacterium. Porażeniu chorobą sprzyja uszkodzenie bulw w czasie zbioru i transportu, jak również infekcje innymi patogenami. Pierwszymi objawami są brązowe lub wodniste plamy. Gnicie zaczyna się na ogół od przetchlinek, a w sprzyjających warunkach cała bulwa zmienia się w rozpływającą się masę.

Mokra zgnilizna bulw

Sucha zgnilizna – jej sprawca są grzyby z rodzaju Fusarium. Pierwsze objawy to małe, stopniowo powiększające się w czasie przechowywania plamki, w miejscu których z czasem powstają ubytki tkanki. Na powierzchni bulwy pojawiają się zapadnięte koncentryczne zmiany w formie pierścienia z zaschniętej tkanki, pokryte białym, kremowym lub różowym nalotem grzybni. W okresie przechowywania w okolicach zranień bulw pojawiają się brunatne plamy, które stopniowo się powiększają. Wewnątrz gnijących tkanek miąższu bulw powstają jamy, których ścianki pokryte są szarobiałym nalotem. Na powierzchni porażonej bulwy pojawiają się białożółte lub białoróżowe twory grzybniowe o średnicy 2–4 mm ze skupieniami trzonków i zarodników konidialnych. Efektem suchego gnicia bulw są mumie.

Sucha zgnilizna

Zgnilizny mieszane – sprawcami są mikroorganizmy występujące kompleksowo: grzyby z rodzaju Fusarium, organizm grzybopodobny Phytophthora infestans oraz bakterie powodujące zgnilizny. Choroba rozwija się w okresie przechowywania, kiedy na bulwach zainfekowanych przez jednego ze sprawców wtórnie dochodzi do infekcji przez inne patogeny.

Zgnilizna mieszana

Aktualny Program Ochrony Ziemniaka – ZAMÓW

Drutowce – są to larwy chrząszczy z rodziny sprężykowatych Elateridae.  Owady dorosłe nie mają znaczenia gospodarczego. Szkodliwość larw polega na tworzeniu wżerów w bulwach, pędach podziemnych i korzeniach. Wtórnie bulwy takie są infekowane grzybami lub bakteriami glebowymi, które powodują suchą lub mokrą zgniliznę. Bulwy uszkodzone nie nadają się do przetwórstwa ani na cele konsumpcyjne. Objawy żerowania drutowców są często mylone z pierwszymi oznakami chorobowymi rizoktoniozy ziemniaka. Jednak w przypadku pojawiania się grzyba, otwory będące wynikiem jego działalności otoczone są nekrotycznymi, ciemnymi plamami.

Drutowce

Rolnice –  szkodnikami ziemniaków są gąsienice kilku gatunków rolnic (Agrotis), które żerują również na innych roślinach rolniczych i warzywach. Ich presja jest silniejsza w latach ciepłych. Zanim rośliny wejdą w okres tuberyzacji zjadają liście i podgryzają młode łodygi które się przewracają i więdną. Starsze gąsienice wydrążają jamy w bulwach, co pogarsza ich jakość. W początkowym okresie wychodzą i żerują w godzinach wieczornych także na roślinach. W skrajnych przypadkach straty plonu w ziemniakach mogą dochodzić nawet do 50%.

Rolnice

 

Opracowała dr inż. Aleksandra Czerwińska-Nowak

Zdjęcia: A. Andrzejewska,  A. Czerwińska-Nowak,  J. Kapsa

Czytaj także: https://www.warzywa.pl/ksiazka/program-ochrony-ziemniaka-2020/

Aleksandra Czerwińska-Nowak
Aleksandra Czerwińska-Nowak
Absolwentka wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Przez cztery lata pracowała na tej uczelni jako asystent w Katedrze Warzywnictwa zajmując się tematyką technologii uprawy grzybów jadalnych i warzyw. W 2008 roku dołączyła do zespołu miesięcznika „Warzywa”. Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących doboru odmian warzyw ich uprawy oraz przechowywania i przygotowania do sprzedaży.

ZOSTAW KOMENTARZ

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu.
Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.
Proszę podać swoje imię tutaj
Proszę wpisać swój komentarz!

Polityka Prywatności

NAJNOWSZE WIADOMOŚCI

Najpopularniejsze artykuły

Polecamy

INNE ARTYKUŁY AUTORA

ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

warzywa siarkopol nawożenie nasiona
tunele przymrozki folia

NEWSLETTER

Warzywniczy newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu WARZYWA.pl