AktualnościKluczowe w żywieniu ogórka

Kluczowe w żywieniu ogórka

Znajomość objawów niedoboru lub nadwyżki poszczególnych składników pokarmowych w glebie pomaga z jednej strony oprzeć się pokusie oszczędzania na nawożeniu z drugiej natomiast – ograniczyć nawożenie do tych składników, których rzeczywiście brakuje.


Spośród wielu czynników wpływających na pozytywny rozwój ogórka podkreślić należy prawidłowe jego odżywienie, czyli dostarczenie mu potrzebnych składników pokarmowych w odpowiedniej ilości, czasie a także jakości. Składniki pokarmowe można podzielić na makroskładniki, które są potrzebne roślinom w dużej ilości (azot, fosfor, potas oraz wapń i magnez) oraz mikroskładniki, których poziom pobierania przez rośliny jest niewielki. Trudno w produkcji ogórka mówić o kluczowej roli któregoś z makro- czy mikroskładników, mając na uwadze zasadę, że wielkość i jakość plonu zależeć będzie od tego składnika pokarmowego, którego w glebie znajduje się najmniej. Trzeba mieć również świadomość, że opisy i fotografie objawów niedoboru czy nadmiaru konkretnych składników pokarmowych stanowią wyłącznie wskazówkę, gdyż całkowitą pewność co do przyczyny zaburzeń dają dopiero wyniki analizy chemicznej gleby lub liści. Pomimo tego, warto przypomnieć sobie jakie znaczenie dla uprawianej rośliny mają poszczególne składniki pokarmowe a także zapoznać się z objawami jakie mogą wystąpić w wyniku ich deficytu czy nadwyżki.

Objawy nadmiernego zasolenia gleby w uprawie ogórka

Dostarcz azot i potas

Azot jest głównym składnikiem pokarmowym odpowiedzialnym za plon. Dla ogórka istotne jest osiągnięcie odpowiedniej masy wegetatywnej – korzeni, pędów i liści, przed wejściem w fazę kwitnienia. Potocznie mówi się, że ogórek musi się rozrosnąć i wypełnić międzyrzędzia aby wydał odpowiedni plon. Niedobór azotu powoduje znaczne ograniczenie wzrostu wegetatywnego i wiązania owoców. Pędy ogórka stają się cienkie a starsze liście żółkną, owoce natomiast ulegają charakterystycznemu zniekształceniu. Niedostatek tego składnika może także uczynić roślinę ogórka mniej tolerancyjną na zasolenie. Z kolei nadmiar azotu powoduje, że liście stają się ciemnozielone międzywęźla pędów są krótkie i grube, kwiatów jest mało a owoce są zdrobniałe.

Do grupy makroskładników należy także potas, którego funkcją jest utrzymanie równowagi wodnej w roślinach – kierowanie pobieraniem wody przez korzenie i jej upływem aparatami szparkowymi liści. Dlatego też odpowiednia zawartość tego pierwiastka w roślinie zapobiega utracie plonu w lata suche a także chłodne i wilgotne. Pierwiastek ten przyczynia się także do zmniejszenia skutków zasolenia gleby w polu czy podłoża w uprawach pod osłonami. Bardzo istotne jest także jego działanie zwiększające odporność roślin na choroby. Rośliny ogórka pobierają potas z gleby w większej ilości niż azot.

Prenumerata Warzywa 2024 - baner

Niedobór potasu objawia się na starszych liściach. Na brzegach blaszek liściowych pojawia się początkowo typowa chloroza (zanik zielonego barwnika – chlorofilu), która przesuwa się w głąb w kierunku środka liści wypełniając przestrzenie miedzy nerwami. Później zmienione tkanki liścia zasychają. Objawy te pojawiają się następnie na młodszych liściach. Przy niedoborze potasu rośliny są również skarłowaciałe – z krótkimi międzywęźlami i małymi liśćmi. Owoce ogórka przy niedostatku potasu nie rozwijają się w pełni – od strony łodygi przewężają się, natomiast na końcach charakterystycznie wydymają. Dlatego deficyt potasu nie musi oznaczać znacznego zmniejszenia wielkości plonu, a istotne pogorszenie jego jakości.

Skutkiem deficytu azotu w glebie jest zniekształcenie owoców ogórka

Gdy potas wystąpi w roztworze glebowym w nadmiarze, blokuje roślinom pobieranie wapnia i magnezu. Zbyt wysokie dawki potasu powodują również niedobór azotu i fosforu.

Z uwagi na formę dostępnych w handlu nawozów potasowych (chlorkowe i siarczanowe) przy omawianiu znaczenia potasu należy również wspomnieć o chlorze. Ogórek wykazuje dużą wrażliwość na chlorki, które działają na rośliny toksycznie. Toksyczność chloru może ujawnić się także gdy w roztworze glebowym lub w pożywce dostarczanej roślinom, azot w formie amonowej przewyższa formę azotanową. Taka sytuacja pociąga za sobą większy napływ jonów chlorkowych do korzeni. W nawożeniu ogórka bezpieczniej jest więc bazować na bezchlorkowych nawozach potasowych.

Owoce na roślinach niedostatecznie odżywionych potasem od strony łodygi przewężają się, natomiast na końcach charakterystycznie wydymają

Na co wpływają fosfor, wapń i magnez?

Fosfor jest tym makroskładnikiem, który odpowiada za prawidłowy rozwój korzeni, owoców i nasion. Odpowiednia jego zwartość w glebie sprzyja dobremu wzrostowi roślin na początku okresu wegetacji a także wytworzeniu silnego systemu korzeniowego, dlatego też zapotrzebowanie na niego jest największe w pierwszych fazach rozwoju rośliny. Należy jednak pamiętać, że w intensywnej produkcji ogórka mamy do czynienia ze stałym odnawianiem tkanek wegetatywnych tak, że dostępność tego składnika (jak też i innych) musi utrzymywać się stale na optymalnym poziomie. Podaje się, że dostępność fosforu w glebie jest najlepsza, gdy jej pH wynosi pomiędzy 6,0 a 6,5.

Niedobór fosforu objawia się słabym rozwojem systemu korzeniowego a co za tym idzie karłowatością roślin. Liście stają się szarozielone, a najstarsze liście u podstawy pędu żółkną. Objawy namiaru fosforu w tradycyjnej uprawie są rzadkością.

Niezbędnym dla roślin makroskładnikiem jest również wapń. Jest to pierwiastek mało ruchliwy i spełnia ważną rolę w funkcjonowaniu błon komórkowych oraz umacnianiu ścian komórkowych. Poprzez to przyczynia się zarówno do budowy skutecznej zapory dla chorób, szkodników jak i niekorzystnych warunków środowiska. Problemów z deficytem wapnia nie powinno być na stanowisku o uregulowanym odczynie. Niedobór może się ujawnić w sytuacji, kiedy ogórki rosną szybko w warunkach stałej i wysokiej wilgotności jaka panuje na przykład w tunelach foliowych (utrudniona transpiracja). Inne czynniki, które mogą przyczynić się do wystąpienia objawów niedoboru to stagnacja wody, zasolenie gleby, zbyt wysoki poziom potasu lub kationów amonowych (hamują pobieranie wapnia). Objawów deficytu wapnia na roślinach ogórka należy szukać na najmłodszych liściach i wierzchołkach wzrostu. Wyłaniające się liście mogą wyglądać na przypalone. Charakterystycznie wywijają się brzegi blaszki liściowej ku dołowi. Kiedy problem braku wapnia jest poważny dochodzi do zamierania kwiatów i wierzchołków wzrostu. Zbyt wysoka zawartość tego składnika w podłożu powoduje zazwyczaj wysokie pH, które przyczynia się z kolei albo do utrudnionego pobierania ważnych mikroskładników (mangan, bor) albo do tego, że stają się one ostatecznie niedostępne dla roślin. Wapń w nadmiarze blokuje także pobieranie potasu i magnezu.

Magnez również zaliczany jest do ważnych makroskładników. Jest istotnym budulcem chlorofilu, stąd jego strategiczny udział w procesie fotosyntezy. Niedobory tego pierwiastka obserwowane są najczęściej w uprawach ogórka na lżejszych, kwaśnych lub podmokłych glebach. Mogą one również przybierać na sile po obfitych opadach deszczu a także w czasie chłodów, nawet tam gdzie gleby są optymalne dla uprawy ogórka. Niedostatek tego pierwiastka w glebie może być także spowodowany przez przenawożenie potasem lub formą amonową azotu. Charakterystyczne objawy niedoboru występują na starszych liściach w postaci żółknięcia blaszki liściowej pomiędzy głównymi nerwami. Zielony barwnik pozostaje tylko w obramowaniach tych nerwów.

Rola mikroskładników

Mangan podobnie jak żelazo i miedź jest katalizatorem wielu reakcji zachodzących w komórkach roślinnych. Niedobór manganu objawia się podobnie jak magnezu, z tym że objawy występują na młodszych liściach. Niedostatek manganu jest obserwowany na stanowiskach, gdzie gleby są przewapnowane lub też naturalnie wapienne. Mały problem jest tam, gdzie gleby mają prawidłowy odczyn dla uprawy ogórka.

Kolejny mikroskładnik – bor jest odpowiedzialny w roślinie za procesy związane z rozwojem komórek i zapyleniem. Objawy jego niedoboru to zniekształcenia młodszych liści a później szeroka żółta obwódka blaszki liściowej na starszych liściach. Na roślinie wyraźnie obumierają zawiązki owocu. Owoce starsze są zahamowane w rozwoju i pojawiają się na nich żółte podłużne smugi. Uzupełnianie niedoboru tego pierwiastka musi być koniecznie oparte na analizie chemicznej bowiem nieostrożne nawożenie borem może łatwo wywołać działanie toksyczne dla roślin które objawia się żółknięciem, a później brązowieniem i zasychaniem tkanki blaszki liściowej starszych liści. Zniekształceniu ulegają także młodsze liście. Na przenawożonych roślinach pojawia się niewiele kwiatów.

Zwykle rzadko spotyka się niedobory siarki, gdyż pierwiastek ten wprowadza się do gleby wraz z potasem, a także miedzi, gdy stosuje się opryski preparatami miedziowymi np. przeciwko kanciastej plamistości, – molibdenu, kiedy ogórka nie uprawia się na glebach torfowych, a cynku i żelaza – gdy odczyn gleby jest prawidłowy tzn. lekko kwaśny – pH około 6,5.

dr Wojciech Matuszak
„Spójnia” HiNO

Artykuł pochodzi z archiwalnego wydania miesięcznika Warzywa

Warzywa nr 4/2020 - okładkakup teraz

 

Aleksandra Czerwińska-Nowak
Aleksandra Czerwińska-Nowak
Absolwentka wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Przez cztery lata pracowała na tej uczelni jako asystent w Katedrze Warzywnictwa zajmując się tematyką technologii uprawy grzybów jadalnych i warzyw. W 2008 roku dołączyła do zespołu miesięcznika „Warzywa”. Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących doboru odmian warzyw ich uprawy oraz przechowywania i przygotowania do sprzedaży.

ZOSTAW KOMENTARZ

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu.
Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.
Proszę podać swoje imię tutaj
Proszę wpisać swój komentarz!

Polityka Prywatności

NAJNOWSZE WIADOMOŚCI

Najpopularniejsze artykuły

Polecamy

INNE ARTYKUŁY AUTORA

ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

warzywa siarkopol nawożenie nasiona
tunele przymrozki folia

NEWSLETTER

Warzywniczy newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu WARZYWA.pl