Zgorzel siewek stanowi poważne zagrożenie dla upraw cebuli, prowadząc do znacznych strat. W niektórych gospodarstwach problem napotkano również w aktualnym roku. Jakie są przyczyny, objawy oraz warunki sprzyjające rozwojowi tej choroby?
Sprawcy choroby
Choroby zgorzelowe siewek mogą być wywołane przez różnorodne patogeny grzybowe. Do najczęściej spotykanych sprawców należą Pythium spp., Phytophthora spp., Rhizoctonia spp., Fusarium spp., Alternaria spp. oraz Botrytis spp.. Zidentyfikowanie konkretnego patogenu może wymagać specjalistycznych badań, jednak objawy i metody zapobiegania często mają charakter uniwersalny wobec tej grupy chorób. Wskazówek w tym zakresie udzielił prof. dr hab. Józef Robak.
Objawy choroby
Objawy zgorzeli siewek mogą pojawić się zarówno przed wschodami, jak i po ukazaniu się siewek nad powierzchnią gleby. Jednym z pierwszych symptomów jest zbrunatnienie kiełków. Prowadzi to do ich zamierania jeszcze przed ukazaniem się nad powierzchnią gleby.
Jeśli siewki wzejdą, na przyziemnej części rośliny oraz na korzeniach pojawiają się brunatne plamki. Plamki te dają początek zamieraniu całych tkanek. Charakterystycznym objawem jest przewężenie lub zapadnięcie tkanek w strefie szyjki korzeniowej. Osłabiona w ten sposób roślina przewraca się i szybko zamiera.
Warunki sprzyjające rozwojowi
Rozwój zgorzeli siewek jest silnie uzależniony od warunków środowiskowych i agrotechnicznych. Choroba najlepiej rozwija się w warunkach wysokiej wilgotności podłoża. Kluczowym czynnikiem jest również niska temperatura podłoża, zwłaszcza poniżej 10°C.
Ryzyko zgorzeli wzrasta przy zbyt głębokim siewie nasion, szczególnie gdy odbywa się on do zlewnej i słabo przepuszczalnej gleby. Niedostateczna ilość światła po wschodach może dodatkowo osłabić siewki i uczynić je bardziej podatnymi na infekcję.
Metody ochrony i zapobiegania
Skuteczna ochrona przed zgorzelą siewek opiera się przede wszystkim na działaniach prewencyjnych. Należy przede wszystkim wysiewać nasiona zdrowe. Zaleca się stosowanie nasion zaprawionych przeciwko chorobom i szkodnikom. Ważne jest, aby unikać warunków sprzyjających rozwojowi patogenów. Oznacza to unikanie zbyt wczesnego i głębokiego siewu nasion do gleby zbyt wilgotnej i słabo przepuszczalnej.
Korzystnym działaniem jest wysiewanie nasion podkiełkowanych lub kondycjonowanych. Siew powinien odbywać się do podłoża, którego temperatura wynosi powyżej 10°C. Kluczowe dla zdrowia siewek jest również stwarzanie optymalnych warunków agrotechnicznych do maksymalnie szybkich wschodów nasion, co ogranicza okres ich wrażliwości na infekcje.
