Polska, podobnie jak Rumunia, podlega dodatkowemu nadzorowi przy eksporcie ziemniaków do UE z powodu bakteriozy pierścieniowej (Clavibacter sepedonicus). Rolnicy chcą zniesienia restrykcji w eksporcie ziemniaków. Czy jest to możliwe? Ministerstwo wyjaśnia, kiedy będzie pełne otwarcie rynku na polskie bulwy.
Zasady te wynikają z unijnego rozporządzenia wykonawczego Komisji UE 2022/1194 z dnia 11 lipca 2022 roku. Każdy transport musi posiadać:
- paszport roślin – przy wysyłce do państw członkowskich UE,
- świadectwo fitosanitarne – w przypadku eksportu poza Unię.
Rolnicy alarmują: eksport polskich ziemniaków jest blokowany, podczas gdy import napływa praktycznie bez ograniczeń. Problem jest szczególnie odczuwalny w tym roku, bo plony obrodziły, a ceny ziemniaków w hurcie spadły do rekordowo niskiego poziomu – poniżej progu opłacalności produkcji.
Co zmieniło się na początku 2025 – pierwsze uproszczenia
W styczniu 2025 roku, dzięki poprawie stanu zdrowotnego naszych upraw, minister rolnictwa uprościł procedury uzyskiwania statusu gospodarstwa wolnego od bakteriozy poprzez zmniejszenie częstotliwości kontroli i zakresu badań próbek. W praktyce oznacza to, że gospodarstwa z tym statusem mogą wysyłać ziemniaki do innych krajów UE bez badania każdej partii, a pobieranie próbek odbywa się rzadziej niż wcześniej.
- krótszy okres badań – 2 sezony zamiast 3,
- rzadszy monitoring – raz na 2 lata zamiast corocznie,
- mniej próbek – 1 na 100 ton partii zamiast na każde 25 ton.
Paszport roślin
Rolnicy muszą dołączać paszport roślin do każdej jednostki handlowej ziemniaków wysyłanych do krajów UE. Dokument wydaje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa, a jego uzyskanie wymaga przeprowadzenia badań fitosanitarnych lub potwierdzenia, że gospodarstwo posiada status miejsca wolnego od bakteriozy. Procedura ta trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy i wiąże się z opłatami. Natomiast brak paszportu oznacza konsekwencje, czyli kary administracyjne, nakaz utylizacji towaru, a w przypadku wykrycia bakterii także zakaz uprawy ziemniaków.
Eksport ziemniaków bez ograniczeń? Ministerstwo wyjaśnia
Na pytanie redakcji Tygodnika Poradnika Rolniczego, czy istnieje możliwość zniesienia ograniczeń w eksporcie ziemniaków, resort rolnictwa odpowiada, że już w 2024 roku minister wystąpił do Komisji Europejskiej o całkowite zniesienie wymagań przy eksporcie ziemniaków z Polski. O sprawie dyskutowano na forum unijnym, ale większość państw członkowskich uznała, że należy jeszcze poczekać na potwierdzenie niskiego poziomu porażenia bulw w kolejnych sezonach.
Decyzja o całkowitym zniesieniu restrykcji należy do Komisji Europejskiej i państw członkowskich UE. Kluczowym warunkiem jest dalsze ograniczenie występowania bakteriozy w Polsce i utrzymanie pozytywnego trendu w kolejnych latach.
Jednocześnie ministerstwo zapewnia, że będzie nadal prowadziło działania, aby doprowadzić do całkowitego zniesienia dodatkowych wymogów i pełnego otwarcia rynku unijnego dla polskich ziemniaków.
Agnieszka Sawicka
