Polscy konsumenci doceniają krajowe młode ziemniaki, a producenci są w stanie uzyskać za nie korzystne stawki. Na przełomie zimy i wiosny plantatorom zależy, żeby jak najszybciej posadzić takie odmiany, ponieważ daje to szansę na wczesne zbiory, a co za tym idzie – większy zysk. Bardzo ważne, żeby zapewnić tym uprawom skuteczną ochronę przed zarazą ziemniaka, która stanowi jeden z największych problemów dla rolników.
Uprawa ziemniaków stanowi ważną część produkcji polowej w Polsce. W 2024 roku ich areał wynosił 200 tys. ha. Wielkość ubiegłorocznych zbiorów (łącznie z produkcją w ogrodach przydomowych) kształtowała się na poziomie ok. 5,9 mln ton. To więcej niż całkowita produkcja warzyw gruntowych, wynosząca ok. 3,8 mln ton.
Gdy plantatorzy znają tajniki uprawy ziemniaków i spełniają liczne wymogi rynkowe, produkcja ta może być bardzo dochodowa. Szczególnym przypadkiem są młode ziemniaki, tak cenione wiosną przez konsumentów w naszym kraju. Generalnie na rynku obserwowana jest tendencja, że im wcześniej odbywają się ich zbiory, tym korzystniejsza jest stawka, jaką uzyskują rolnicy. Dlatego wielu plantatorów dokłada starań, aby skorzystać ze sprzyjających warunków atmosferycznych i posadzić ziemniaki możliwie jak najwcześniej.
Zagłębie ziemniaczane w okolicach Sieradza
Uprawa aż 10 tys. ha polskich ziemniaków odbywa się w powiecie sieradzkim (woj. łódzkie), w tym ponad 3 tys. ha jest zlokalizowanych w gminie Błaszki. To właśnie tam, we wsi Gruszczyce, znajduje się gospodarstwo rodzinne prowadzone przez Wiesława Felisiaka i jego syna. Na areale ok. 70 ha uprawiane są przede wszystkim ziemniaki, kapusty – białe, czerwone i pekińskie, od kilku sezonów również cebula, a ponadto zboża, które pozwalają utrzymać prawidłowy płodozmian. Jeżeli chodzi o ziemniaki, największą część produkcji stanowią wczesne odmiany, uprawiane pod przykryciem. Jak wynika z doświadczenia plantatora, późne odmiany sprawdzają się tam gorzej ze względów ekonomicznych. Jeżeli chodzi o sprzedaż plonów, gospodarstwo współpracuje z kilkoma stałymi odbiorcami, dostarczającymi warzywa na świeży rynek – do sieci handlowych.
W ostatnich sezonach wczesne ziemniaki są sadzone u państwa Felisiaków już pod koniec lutego. Jednak nie zawsze tak było, ponieważ dawniej – ze względu na opady śniegu czy deszczu i niekorzystne warunki trakcyjne na polach – udawało się zrobić to dopiero w połowie marca. Zarówno w sezonie 2024, jak i 2025 sadzenie odbywało się 27 lutego. Odmianą, która bardzo dobrze nadaje się jako wczesne ziemniaki na pierwszy plon, jest Riviera.
Ze względu na taki termin sadzenia również zbiory rozpoczynają się dość szybko – zazwyczaj 27 maja. Jednak ubiegły rok był pod tym względem wyjątkowy, ponieważ przebieg pogody sprzyjał procesom wegetacyjnym. Dlatego kopanie ziemniaków rozpoczęło się w gospodarstwie historycznie wcześnie, bo już 9 maja. Plonowanie było na korzystnym poziomie i wynosiło wówczas ok. 20 t/ha.
Gdy zaraza ziemniaka atakuje. Co robić?
Jednym z głównych problemów w tej uprawie jest zaraza ziemniaka. Z opracowań naukowych wynika, że w ostatnich latach niestety pojawiają się nowe genotypy sprawców tej choroby, wykazujących różny stopień odporności na poszczególne substancje aktywne dostępne na rynku.
W okolicach Gruszczyc natężenie zarazy ziemniaka zależy od sezonu i od panujących warunków atmosferycznych. Gdy okres wiosenny jest dość suchy, choroba nie atakuje tak silnie wczesnych odmian ziemniaków. Natomiast zdarza się, że po intensywnych i długotrwałych opadach deszczu nasilenie tego zjawiska zdecydowanie wzrasta. Właśnie taki był ubiegły rok, kiedy ze względu na wysoką wilgotność odnotowano silną presję zarazy, a wykonanie zabiegów było znacznie utrudnione.
– Sezon 2024 był trudny pod kątem zarazy. Pierwszy zabieg we wczesnych ziemniakach jest u nas wykonywany w momencie zmiany przykrycia, kiedy zdejmujemy folię i naciągamy agrowłókninę. Zastosowaliśmy propamokarb, wspomagany pierwszy raz Cuprofixem. Później, po zdjęciu przykrycia, stosujemy propamokarb z fluopikolidem i w zasadzie te dwa zabiegi wystarczają – opowiada Wiesław Felisiak. – Byliśmy bardzo zadowoleni z zabiegu z Cuprofixem. Zaskakujące, że termin kopania był przyspieszony prawie o dwa tygodnie. Pierwszy zbiór jest dla nas bardzo ważny, bo z każdym dniem zmienia się cena ziemniaków. W tym roku będziemy stosować ochronę tak jak w ubiegłym sezonie – jeżeli coś się sprawdza, należy to powtarzać.
Nowy fungicyd miedziowy o przedłużonym działaniu od UPL
Cuprofix firmy UPL to nowy fungicyd kontaktowy oparty o miedź, jedną z najlepiej znanych substancji o działaniu grzybobójczym. Produkt jest bardzo dobrym partnerem do komponowania mieszanin ze środkami o działaniu systemicznym. Co prawda dawniej w przypadku stosowania miedzi mogły występować trudności z jej rozpuszczaniem lub mieszaniem z innymi produktami, jednak od niedawna przestało to stanowić problem. Cuprofix, który w ubiegłym roku wszedł na rynek, zawiera miedź w postaci kryształu brochantytu i ma formulację granulatu. To preparat miedziowy o najniższym dostępnym pH. Jest produktem niepylącym, który idealnie nadaje się do komponowania mieszanin zbiornikowych, łatwym i bezpiecznym w stosowaniu.
– Warto wiedzieć, że formulacja Cuprofixu pozwala na dobre pokrycie roślin oraz zachowanie przyczepności, dzięki czemu cechuje się on wyraźnie wyższą odpornością na zmywanie, niż ma to miejsce w przypadku innych substancji kontaktowych, których zresztą i tak niewiele już zostało w tej uprawie – podkreśla Arkadiusz Sławiński z firmy UPL.
Potwierdzają to rolnicy, którzy w ubiegłym sezonie stosowali fungicyd Cuprofix na swoich polach. Użytkownicy zauważali, że po zabiegu na liściach ziemniaków widoczne jest pokrycie cieczą roboczą, która następnie pozostawia charakterystyczny fioletowoniebieski nalot. Tworzy on dodatkowo barierę ochronną, będącą w stanie przetrwać umiarkowanie intensywne opady deszczu.
