W ostatnich latach szparagi są bardzo doceniane przez konsumentów, głównie ze względu na ich wartości prozdrowotne. Ich zbiór w Polsce zwykle trwa dwa miesiące i rozpoczyna się w połowie kwietnia. Szparagi oferowane na rynku mają dość wysoką cenę, ale należy pamiętać, że ich uprawa nie jest łatwa i wymaga wysokich nakładów.
Państwo Ślizak od blisko 30 lat zajmują się uprawą szparagów w miejscowości Żuków (gm. Wieniawa, powiat przysuski). Obecnie w tym gospodarstwie szparagi uprawiane są na powierzchni 6 ha. Jak informuje mnie Michał Ślizak, jeden z synów założycieli szparagarni – Elżbiety, Grzegorza – w pełni sezonu szparagi trzeba zbierać codziennie, dlatego optymalnie, na każdy hektar białych szparagarni powinno być 2 zbieraczy. Obecnie zatrudnieni są pracownicy z Ukrainy, którzy pomagają w zbiorach. Ponadto zbiorem i sprzedażą szparagów zaangażowana jest cała rodzina Ślizaków: rodzice, brat Mariusz oraz Michał wraz żoną Moniką.
W tym gospodarstwie szparagi zajmują powierzchnię 6 ha. Uprawiane są odmiany o różnych kolorach wypustek: białe, zielone, groszkowe i fioletowe. W asortymencie są odmiany: Avalim, Ginlim, Xenolim, Prima Verde, Erazmus. Zbiory wypustek zaczynają się codziennie rano. W przypadku białych wypustek przed wycięciem szparagów trzeba odkryć folię okrywającą wały. Jeśli jest ciepło i wypustki szybko rosną jeden pracownik w ciągu dnia może zebrać nawet od 100 kg do nawet 500 kg szparagów, to zależy od chęci, sprytu zbieracza oraz wydajności danej odmiany.
Koszt założenia 1 ha szparagarni szacowany jest na około 50 tys. zł, ale jest to uprawa wieloletnia. Bardzo drogie przygotowanie pola pod stanowisko szparagów. Zwykle szparagarnie plonują 10–12 lat, niektóre pola eksploatowane są jeszcze dłużej, w naszym przypadku, dysponujemy plantacją założoną 28 lat temu, gdy moi rodzice rozpoczęli przygodę z uprawą szparagów. Jest to ewenement, że ta plantacja wciąż daje plon. Przed założeniem szparagarni, na 2, 3 lata wcześniej trzeba zająć się przygotowaniem stanowiska pod plantację. Bardzo ważny jest wybór dobrej jakości sadzonek – tu zaopatrujemy od profesjonalnych producentów karp szparagów. W tym sezonie karpy sadziliśmy specjalną sadzarką. W latach poprzednich odbywało się to ręcznie, wówczas czynność ta trwała dość długo. Było to bardzo czasochłonne zajęcie.” – informuje Michał Ślizak i jak dodaje: “Sezon szparagowy zwykle rozpoczynaliśmy 20 kwietnia i trwał on do 22 czerwca. W bieżącym roku, kapryśna i chłodna aura spowodowała opóźnienie zbioru o trzy tygodnie. Sezon szparagowy pewnie przedłużymy do końca czerwca”.
W celu lepszego przewietrzenia, karpy są sadzone w odległości co 200 cm. Odległości między roślinami w rzędach wynoszą co 20 cm. Ważna jest też głębokość sadzenia karp, od której zależy wczesność. Ta głębokość może wahać się od 16 do 24 cm. Wały usypywane są w przypadku białych szparagów i wykonuje się to dopiero po posadzeniu karp. Później zakłada się folię, która z jednej strony jest biała, a z drugiej czarna. Jak informuje Michał Ślizak: Na początku sezonu wały okrywa się czarną stroną do zewnątrz, w celu szybszego nagrzewania się gleby. Później, gdy robi się ciepło, ta sama folia jest obracana na drugą stronę (białym kolorem do zewnątrz), żeby zapobiec nadmiernemu nagrzewaniu się wałów. Ponadto chroni to wyrastające wypustki przed światłem, co pozytywnie wpływa na ich jakość. Są białe, pozbawione antocyjanowych przebrawień.
Zbiór wypustek odbywa się rano. W plantacji, gdzie zbierane są białe szparagi, pracownik odkłada każdą zebraną partię do skrzynek, następnie przykrywa ją mokrą płachtą. Po przywiezieniu do gospodarstwa są opłukiwane zimną wodą. Następnie całe skrzynki są zanurzane na specjalnym zbiorniku z zimną wodą w celu hartowania (tylko białe wypustki są hartowane w zimnej wodzie). Już schłodzone wypustki przewożone są do hali, w której układane są na taśmociągu sortownika, na którym są myte, przycinane i sortowane pod względem grubości. Wypustki są przycinane na długość 24, 25 cm. Wymyte, posortowane szparagi są ręcznie ważone (0,5 kg) i pęczkowane – tą czynnością zajmują się Monika żona pana Michała oraz pani Elżbieta. Następnie są schładzane do temperatury 3 stop. Celsjusza.
Z roku na rok wzrasta zainteresowanie szparagami. Mamy swoich stałych odbiorców, a sprzedaż detaliczna odbywa się bezpośrednio z gospodarstwa. W ubiegłym tygodniu sprzedawaliśmy szparagi w cenie od 7 do 9 zł/pęczek, w zależności od gatunku i grubości szparagów – informuje pan Michał.
Przykładowe potrawy ze szparagów:
