Zbiór cebuli – ścinacze szczypioru i kopaczki

Zbiór cebuli jest jednym z najbardziej pracochłonnych zabiegów w uprawie tego warzywa. Zależnie od możliwości finansowych, wielkości i warunków uprawy cebuli plantatorzy mają do wyboru: zbieracze (maszyny przeładunkowe), adaptowane kombajny ziemniaczane lub maszyny samobieżne. Ponadto gama produktowa do zbioru cebuli obejmuje ścinacze szczypioru i kopaczki.

Zbiór cebuli można przeprowadzać na dwa sposoby. Jednym z nich i najbardziej rozpowszechnionym w Polsce jest zbiór dwufazowy. Polega on na wykopaniu cebuli za pomocą kopaczek przenośnikowych i pozostawieniu jej w rzędach w celu wstępnego podsuszenia na polu, które trwa nie dłużej niż 8–12 dni. Po tym okresie następuje zbiór kombajnem i przewiezienie cebuli do przechowalni w celu dalszego przechowywania.

Podczas jednofazowego zbioru przed wykopaniem cebuli obcina się szczypior na długość 10–12 cm przeznaczonym do tego obcinaczem. Następnie cebula jest wykopywana i ładowana na środki transportowe. Natychmiast po załadunku do przechowalni następuje dosuszanie. Maszyny umożliwiające zbiór jedno- jak i dwufazowy są dostępne w ofercie zarówno producentów krajowych, jak i zagranicznych.

Ścinacze do szczypioru

Polskim producentem ścinaczy do szczypioru jest firma Krukowiak, która oferuje zawieszaną maszynę Z801 dostępną w trzech wersjach szerokości: 1,2; 1,5 oraz 1,8 m. Ramowa konstrukcja ścinacza jest oparta na trzech kołach podporowych. Elementem roboczym są trzy głowice z dwoma nożami napędzane z WOM-u ciągnika przez mechaniczną przekładnię. Ustawienie noży pod kątem 45° oraz kształt osłon powodują, że w wyniku obrotów noży powstaje podciśnienie powietrza podnoszące leżący na ziemi i połamany szczypior ku górze, dzięki czemu następuje dobre oczyszczenie cebuli ze szczypioru. Wysokość cięcia jest regulowana hydraulicznie, oddzielnie dla prawej jak i lewej strony. Maszyna może być zawieszana na tylnym lub przednim TUZ-ie ciągnika.

Za pośrednictwem firmy Agrarada z Brzezimierza na polskim rynku są dostępne ścinacze marki Holaras, która jest znakiem firmowym holenderskiej firmy Hoopman Machines B.V. Producent oferuje pięć modeli ścinaczy o szerokości od 150 do 300 cm zawieszanych na przednim TUZ-ie ciągnika. Największy model UM-300-F o szerokości roboczej 300 cm może ścinać szczypior z dwóch zagonów o szerokości 150 cm. Maszynę wyposażono w cztery głowice tnące, które są napędzane z WOM-u ciągnika za pośrednictwem przekładni mechanicznej. Maszyna jest oparta na dwóch kołach podporowych z elektrohydrauliczną regulacją wysokości cięcia.

Kolejnym producentem ścinaczy, które są dostępne na polskim rynku jest firma Sator reprezentowana w Polsce przez Agrotop Kaczmarek. Producent oferuje dwa zawieszane modele ścinaczy o szerokości roboczej 1,5 i 1,8 m. Maszyny wyposażono w trzy głowice tnące napędzane z WOM-u ciągnika. Wysokość cięcia jest regulowana za pomocą siłowników hydraulicznych.

Ścinacze do szczypioru są dostępne również w ofercie duńskiej firmy Asa-Lift (grupa Grimme). Gama produktowa obejmuje cztery modele o szerokościach 150, 180, 200 i 225 cm. Mogą one pracować jako maszyny niezależne, ewentualnie w zestawie z kopaczką. Ścinacze są montowane na przednim TUZ-ie ciągnika. Elementem roboczym są trzy głowice z nożami napędzanymi z WOM-u traktora. Maszyny wyposażono w cztery koła podporowe. Wysokość cięcia jest regulowana hydraulicznie za pomocą sterowania elektrycznego. Dodatkowym elementem są czujniki ślizgowe umożliwiające dokonywanie regulacji cięcia w sposób automatyczny.

Producentem ścinaczy do szczypioru dostępnych w Polsce (dystrybutor Agrarada z Brzezimierza) jest niemiecka firma Ruthenberg. Oferuje ona dwa modele o szerokości roboczej 150 i 180 cm wyposażone w trzy głowice z podwójnymi nożami. Maszyny są agregowane z ciągnikiem na tylnym lub przednim WOM-ie. Podczas pracy ścinacze opierają się na czterech kołach. Wysokość cięcia jest regulowana bezstopniowo, w sposób manualny lub automatycznie, dzięki układowi hydraulicznemu ze sterowaniem elektrycznym.

Kolejnym dostawcą ścinaczy do szczypioru na polski rynek jest holenderska firma Samon (grupa APH). W ofercie tego producenta znajdują się trzy serie maszyn. Pierwsze z nich o szerokości roboczej od 150 do 300 cm są montowane na przednim lub tylnym TUZ-ie ciągnika. Maszyny zależnie od szerokości roboczej wyposażono w 3 lub 4 głowice z podwójnymi nożami. Ścięty szczypior może być wyrzucony na rzędy lub z boku. Holenderski producent oferuje także ścinacze o znacznych szerokościach roboczych. Są to konstrukcje stanowiące połączenie trzech ścinaczy. Dostępne są warianty 3 ´ 150 cm, 3 ´ 180 cm i 3 ´ 200 cm.

Kopaczki do cebuli

Rodzimym producentem kopaczek do cebuli jest firma Krukowiak. Wytwórca z Brześcia Kujawskiego w swej ofercie ma kopaczki jednotaśmowe (seria Saturn), jak i dwutaśmowe (seria Profi). Oba rodzaje maszyn są produkowane w wersji zawieszanej. Szerokości kopania wynoszą 120, 150 i 180 cm. Elementem roboczym może być lemiesz listwowy lub kwadrat kopiący. Pierwszy zalecany jest na ziemie ciężkie i zakamienione. Napędzany z WOM-u ciągnika kwadrat kopiący sprawdza się na glebach lekkich, gwarantując mniejsze uszkodzenia mechaniczne cebuli. Doposażeniem kopaczek jest wał ugniatający oraz formownica wykonana z tworzywa sztucznego. 

Dla dużych plantatorów prowadzących przemysłową produkcję cebuli Krukowiak proponuje kopaczki serii Profi. Ze względu na swój ciężar kopaczki muszą być agregowane z ciągnikami o dużej mocy. Producent oferuje możliwość zamontowania układu jezdnego, dzięki czemu kopaczka staje się maszyną półzawieszaną.

Do zbioru cebuli mogą być wykorzystane zawieszane kopaczki Wega Unii Grudziądz, które generalnie mają zastosowanie w produkcji ziemniaków. Są to dwurzędowe zawieszane maszyny o szerokości roboczej 150 i 160 cm. W konstrukcji mniejszego modelu (Wega 1400) zastosowano jeden przenośnik prętowy, zaś w kopaczce Wega 1600 są dwa przenośniki napędzane z WOM-u ciągnika. Do zbioru cebuli w kopaczkach jest montowany lemiesz listwowy. Dodatkowym wyposażeniem jest wał dogniatający, który wyrównuje ziemię pod spadające ziemniaki lub warzywa, co ułatwia i przyspiesza ich zbiór.

Na polskim rynku są dostępne kopaczki do cebuli produkowane przez holenderską firmę Hoopman Machines B.V. właściciela marki Holaras. Oferta wytwórcy obejmuje zawieszane modele serii UR o szerokości roboczej 135, 170 i 200 cm, wyposażone w przenośniki prętowe. Cebule wykopywane są z gruntu za pomocą kwadratu kopiącego. Po obu stronach kwadratu kopiącego zamontowano kroje tarczowe oraz przedpłużki, które zapobiegają gubieniu się cebul podczas zbioru. Wykopane cebule przenoszone są na przenośnik prętowy gumowym wałem umieszczonym za kwadratem kopiącym. W wyniku wibracyjnego ruchu przenośnika następuje samooczyszczanie się cebul. Kopaczki wyposażono w gładki wał dociskowy (zamontowany pod maszyną), wykonany z tworzywa sztucznego, który wygładza grunt spulchniony na skutek kopania, dzięki czemu wykopane cebule spadają na płaskie podłoże.

W modelu o szerokości 135 cm za przenośnikiem znajduje się formownica, dzięki której cebule są usypywane w wałek. W pozostałych modelach z tyłu maszyny znajdują się dwa poprzeczne przenośniki taśmowe, które umożliwiają odkładanie cebuli na wałek za kopaczką lub z boku.

Bogatą ofertą kopaczek do cebuli dysponuje firma Asa-Lift. W gamie produktowej duńskiego wytwórcy są dostępne zawieszane kopaczki serii WR o szerokości roboczej 135, 160, 180 i 200 cm oraz przyczepiana maszyna WR-300 wykopująca cebulę z trzech zagonów o szerokości 135 lub 150 cm każdy. Elementem roboczym mogą być lemiesze listwowe lub hydraulicznie napędzane kwadraty kopiące. Wykopane cebule są oczyszczane na dwóch przenośnikach prętowych o rozstawie prętów 42 mm. Głębokość kopania jest ustalana przez ustawienie podnośnika ciągnika lub dostępne w opcji przednie koła. Standardowym wyposażeniem jest zsyp wykonany z PCV umożliwiający układanie cebuli w wałek za maszyną. Innym dostępnym rozwiązaniem jest przenośnik umożliwiający wysypywanie cebuli z boku maszyny.

Kolejnym zagranicznym producentem kopaczek jest firma Samon, która oferuje cztery zawieszane modele o szerokości roboczej 135, 150 i 165 cm. Zależnie od wersji elementem roboczym może być lemiesz lub wałek kopiący, ewentualnie talerze z napędem hydraulicznym. To ostatnie rozwiązanie ma zastosowanie na ciężkich glebach. Tuż za talerzami znajduje się poprzeczny wał, który nagarnia cebule na pierwszy przenośnik prętowy. Standardowo maszyny są wyposażone w dwa przenośniki prętowe oraz zsyp wykonany z PCV. Opcjonalnie dostępne są hydraulicznie napędzane i ustawiane przenośniki poprzeczne. W ofercie producenta dostępne są zestawy zbierające cebulę z trzech zagonów.

dr inż. Jacek Skudlarski

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Zdjęcia: firmowe

Artykuł pochodzi z miesięcznika “Warzywa”