Niegdyś w naszym kraju uprawiano regionalne typy czosnku; wraz z postępem prac hodowlanych wyodrębniono z nich odmiany o ustalonych, powtarzalnych cechach. Choć na rynku nie ma ich zbyt wiele, są one doskonale przystosowane do panujących u nas warunków klimatycznych.
Polecamy również artykuł z roku 2017 – Czosnek w coraz liczniejszych odmianach
Odmiany czosnku dzieli się na strzałkujące, zwane również twardołodygowymi oraz niestrzałkujące (miękkołodygowe). Do pierwszej grupy należy większość uprawianych w Polsce odmian. Wytwarzają one pęd kwiatostanowy zakończony cebulkami powietrznymi. Podstawa pędu stanowi oś główki, wokół której ułożone są regularnie w jednym okółku duże, niezbyt liczne ząbki. Rośliny o silnym wzroście wymagają ogławiania – czyli usunięcia pędu kwiatostanowego jak najszybciej po jego wytworzeniu, jego pozostawienie może doprowadzić do redukcji plonu o ok. ¼. Czosnek niestrzałkujący nie wytwarza pędów kwiatostanowych, a spiralnie ułożone liczne, zwykle mniejsze ząbki, wypełniają całą główkę. Gruba warstwa łusek okrywających sprawia, że odmiany te lepiej się przechowują w porównaniu z odmianami strzałkującymi. W grupie czosnków strzałkujących, jak i niestrzałkujących mogą występować zarówno odmiany zimujące, jak i mniej popularne w naszym kraju – jare.
KHNO Polan
Harnaś to wczesna zimująca odmiana strzałkująca. W szarych główkach o masie 60–80 g znajduje się od 8 do 13 fioletowych ząbków. Łuska ściśle przylega do ząbków. Liście o pokroju wzniesionym o średniej długości i szerokości mają intensywnie zieloną barwię z silnym nalotem woskowym. Pęd kwiatostanowy jest średnio długi do długiego, wyprostowany albo lekko zakrzywiony, z cebulkami powietrznymi wzdłuż pędu. Odmiana o wysokim plonie ogólnym polecana jest do bezpośredniego spożycia oraz dla przemysłu przetwórczego i farmaceutycznego.
Arkus to średnio wczesna zimująca odmiana strzałkująca, dojrzewająca ok. 7 dni później niż Harnaś. Tworzy białofioletowe główki z żyłkami o masie 50–60 g, w których znajduje się od 4 do 7 ząbków okrytych fioletowobrązową łuską. Liście mają pokrój wzniesiony, są średnio długie, szerokie, zielone, z nalotem woskowym. Pęd kwiatostanowy jest wysoki z pączkami kwiatowymi i cebulkami powietrznymi. Odmiana jest polecana do bezpośredniego spożycia i do zaopatrzenia przemysłu farmaceutycznego. Plon ogólny jest wysoki, główki długo zachowują przydatność do spożycia.
Ornak to średnio późna zimująca odmiana strzałkująca o dużej masie ząbków i największych główkach (60–100 g), długo zachowująca świeżość. Główki o białej barwie z fioletowymi żyłkami wiążą po 4–8 ząbków okrytych białą łuską, o łagodnym smaku. Liście mają pokrój wzniesiony do półwzniesionego, o barwie zielonej do ciemnozielonej, ze średnim nalotem woskowym. Pęd kwiatostanowy jest długi, wyprostowany. Odmiana daje wysoki plon ogólny i jest polecana do bezpośredniego spożycia oraz zaopatrzenia przemysłu farmaceutycznego.
Gospodarstwo Rolno-Ogrodnicze Łukasz Knafel
Ceves to bardzo wczesna, plenna odmiana zimująca polecana do uprawy jako nowalijka, przydatna także do użytku letnio-jesiennego. Główki mają średnią wielkość, są kuliste do kulistospłaszczonych, okryte białofioletową, dobrze przylegającą łuską ze średnim użyłkowaniem. Ząbki w główce są dość liczne, średniej wielkości do dużych, ułożone pierścieniowo. Łuski okrywające barwy różowobeżowej dobrze przylegają do ząbków, miąższ jest biały do kremowego. Na pędzie kwiatostanowym tworzy się duża liczba cebulek powietrznych małych lub średniej wielkości. Rośliny o dużej odporności na choroby mają pokrój wzniesiony, liście są średnio szerokie i średnio długie do długich ze słabym do średniego nalotem woskowym.
Jankiel to jara odmiana czosnku, niestrzałkująca o średniej wczesności przeznaczona do użytku od jesieni do wiosny, nadająca się do zaopatrzenia rynku warzyw świeżych oraz przetwórstwa. Główki średniej wielkości do dużych są owalne z lekko wklęsłą piętką; dobrze się przechowują. Łuska okrywająca jest biała do szarej, cienka do średnio grubej. Liczba ząbków w główce, podobnie jak ich wielkość jest średnia do dużej, ułożenie ząbków okółkowe, ścisłe. Łuska okrywająca jest jasna różowobeżowa, miąższ biały do jasnokremowego. Rośliny o pokroju wzniesionym tworzą długie, średnio szerokie liście zielone do ciemnozielonych ze średnim nalotem woskowym. Pęd kwiatostanowy nie występuje.
Opracowała dr inż. Aleksandra Czerwińska-Nowak
Fot. A. Czerwińska-Nowak, firmowe
Artykuł pochodzi z numeru 7/2015 miesięcznika “Warzywa” – zaprenumeruj Warzywa w sklepie Plantpress
Przeczytaj także artykuł z roku 2017 – Czosnek w coraz liczniejszych odmianach
