AktualnościNawożenie pomidorów w uprawach glebowych pod osłonami

Nawożenie pomidorów w uprawach glebowych pod osłonami

Pomidory w glebie tuneli i szklarni uprawia się coraz rzadziej z powodu problemów z chorobami systemu korzeniowego. Szczepienie rozsady ogranicza w pewnym stopniu ich negatywny wpływ na rośliny. Nie wszystkie gospodarstwa decydują się na uprawę bezglebowa pomimo jej niezaprzeczalnych zalet. Zmiana technologii uprawy zazwyczaj wiąże się z dodatkowymi nakładami inwestycyjnymi i koniecznością nabycia nowych kompetencji. Jeżeli gleba w tunelu nie jest mocno zakażona to można osiągać satysfakcjonujące plony, a wielu ogrodników i konsumentów twierdzi, że takie owoce są smaczniejsze. Tradycyjna technologia uprawy jest również rozwiązaniem dla gospodarstw ekologicznych. Nawożenie jest istotnym aspektem uprawy glebowej pomidorów pod osłonami.

Pomidory w gruncie tunelu uprawia się zazwyczaj od kwietnia do lipca po wczesnych warzywach np. rzodkiewce, sałacie czy kapuście. Umożliwia to maksymalne wykorzystanie obiektu uprawowego, który zazwyczaj nie jest ogrzewany. Gleba w tunelu powinna zawierać możliwie dużo substancji organicznej najlepiej powyżej 10%. Dzięki temu można utrzymać jej dobra strukturę, pojemność sorpcyjną i wodną. Bardzo wskazane jest nawożenie dobrze przefermentowanym obornikiem (5–7,5 kg/m2) lub kompostem (5–10 kg/m2). Obornik powinno się stosować z wyprzedzeniem kilku tygodni i musi być dobrze przykryty glebą a kompost można rozrzucać bezpośrednio przed sadzeniem i wymieszać płytko z glebą. Jeżeli gleba jest bardzo lekka lub bardzo ciężka to można ją rozluźnić torfem w dawce 10–20 l/m2. Poprawi to retencję wodną gleby lekkiej, przepuszczalność ciężkiej i pojemność sorpcyjną w obydwu przypadkach.

 

Niezbędnym uzupełnieniem nawożenia organicznego jest nawożenie mineralne, ponieważ pomidor w uprawie pod osłonami charakteryzuje się wysokimi potrzebami pokarmowymi i nawozowymi. W tabeli 1 przedstawiono przeciętne zapotrzebowanie na poszczególne składniki pokarmowe.

Tabela 1. Średnie zapotrzebowanie pomidora na wytworzenie kg owoców

Składnik pokarmowy Zużycie składników w g/kg owoców
uprawa wiosenna uprawa jesienna
Azot 1,8–2,5 2,5–3,5
Fosfor 0,3–0,5 0,5–1,2
Potas 2,5–5,0 3,5–6,0
Wapń 4,0–5,0 4,5–6,0
Magnez 0,5–0,7 0,6–1,0

 

Tabela 2. Wymagania pokarmowe pomidora o uprawianego pod osłonami

Prenumerata Warzywa 2024 - baner

 

Wyszczególnienie Informacje i zalecenia
W zależności od odmiany ● przyjmuje się, że odmiany o przewadze cech wegetatywnych wykazują mniejsze zapotrzebowanie na azot, natomiast większość nowo wprowadzanych odmian, zwłaszcza malinowych charakteryzuje się zwiększonym zapotrzebowaniem na magnez;

● zapotrzebowanie na azot odmian o owocach koktajlowych jest zasadniczo o 20–25% mniejsze w stosunku do standardowych zaleceń.

Pomidory wielkoowocowe podstawowe zasady w uprawie pomidorów wielkoowocowych to:

● obniżony poziom azotu w początkowym okresie uprawy, zwłaszcza w warunkach niedoboru światła oraz niższej od optymalnej temperatury powietrza i podłoża – w celu zbilansowania wzrostu i rozwoju roślin;

● wyższy poziom potasu bezpośrednio po posadzeniu roślin na miejsce stałe oraz w czasie plonowania;

● wyższy poziom magnezu, szczególnie w okresie plonowania;

● wyższa koncentracja wapnia w glebie, zwłaszcza w czasie dużego obciążenia roślin owocami;

● okresowo zwiększona ilość azotu wówczas, gdy rośliny są mocno obciążone owocami – w celu utrzymania rozwoju wegetatywnego.

Rośliny szczepione Przy planowaniu nawożenia w uprawie pomidorów szczepionych na podkładkach należy uwzględnić kilka istotnych różnic, w stosunku do standardowych zaleceń dotyczących uprawy roślin nieszczepionych. Najważniejsze z nich to:

● utrzymywanie przez cały okres produkcji zwiększonej zawartości wapnia (o 10–15% w stosunku do standardowych zaleceń);

● podwyższenie zawartości magnezu – w początkowym okresie uprawy o 10%, w czasie plonowania – o 15%, a przy dużym obciążeniu roślin owocami – o 20%;

● w sytuacji, gdy panują warunki utrudniające pobieranie magnezu (niskie natężenie światła, nadmierna zawartość potasu w podłożu, zbyt niskie pH, deficyt powietrza w glebie, obniżona temperatura), należy zwiększać okresowo ilość magnezu o 15–25%, w zależności od panujących warunków pogodowych;

● w początkowym okresie uprawy (przez pierwszy miesiąc) należy wyeliminować amonową formę azotu;

● przez cały okres uprawy poziom azotu w glebie powinien być mniejszy od standardowo zalecanego w uprawie roślin nieszczepionych – po posadzeniu roślin o 20%, a w późniejszym okresie o 10–15%, w zależności od siły wzrostu roślin.

Zalecane pH gleby powinno wynosić 5,5–6,5. W kontekście odczynu należy jednak pamiętać, żeby gleba była wystarczająco zasobna w wapń, który jest ważny dla jakości pozbiorczej owoców, zwłaszcza deserowych. Szczególnie wysokie zapotrzebowanie na ten składnik wykazują popularne w uprawie odmiany malinowe. Jeżeli pH gleby jest poniżej 6,0 przed sadzeniem rozsady można zastosować kredę w dawce 100–150 g/m2. Optymalnym rozwiązaniem jest regulacja odczynu jesienią, gdy tunel jest pusty i jest czas na odkwaszanie gleby. Należy pamiętać, że musi być ona wilgotna podczas odkwaszania w innej sytuacji reakcje nie zachodzą.

Zamieranie wierzchołków roślin – brak wapnia i boru
Sucha zgnilizna wierzchołkowa spowodowana deficytem wapnia w owocach

Podstawą nawożenia jest doprowadzenie zasobności gleby do poziomu zalecanego dla pomidora na podstawie analizy. Liczby graniczne dla różnych typów odmian zamieszczono w tabeli 3.

Tabela 3. Standardowe zawartości makroskładników dla pomidorów [mg·dm-3]

Typ odmiany Azot⃰

N-NO3

Fosfor Potas Magnez Siarka Wapń – Ca EC mS/cm
Czerwone wielko- i średnioowocowe 175–250 150–200 300–350 150–200 75–125 500–1500 1,8
Malinowe 200–250 175–250 300–400 200–250 75–150 750–1500 2,0
Koktajlowe 150–200 125–150 250–300 125–175 50–100 500–1000 1,6

⃰Azot amonowy poniżej 50 mg/dm3

Przed sadzeniem rozsady zasobność gleby należy uzupełnić do poziomu liczb granicznych, w zależności od terminu uprawy, stosowanej agrotechniki etc. Dla roślin bardziej wymagających do wyższej wartości, dla mniej wymagających – do niższej. W trakcie wegetacji warto wykonywać analizy co 2–3 tygodnie i uzupełniać składniki do zalecanych poziomów.

Azot

Zapotrzebowanie na poszczególne składniki pokarmowe jest uzależnione od terminu i długości uprawy oraz typu odmiany. Generalnie im dłuższy okres uprawy i plonowania tym zapotrzebowanie większe. Plon z uprawy jesiennej jest również zazwyczaj większy, niż z wiosennej i stąd większe zapotrzebowanie na składniki mineralne. Największe zapotrzebowanie na azot występuje w początkowym okresie uprawy w czasie intensywnego przyrostu biomasy oraz tworzenia pierwszych gron. W zależności od typu jej wzrostu stosujemy więcej azotu w formie amonowej dla odmian generatywnych a dla bardziej wegetatywnych powinien przeważać azot azotanowy. Forma amonowa promuje wzrost wegetatywny roślin. Jeżeli obserwujemy, że roślina staje się bardziej generatywna – mniejsze liście, osłabione wierzchołki to zwiększamy nawożenie amonową formą azotu. Analogicznie gdy roślina jest zbyt wegetatywna, tzn. wierzchołek jest bardzo mocny i ma dużą średnicę, międzywęźla są krótkie, liście bardzo duże pofałdowane, silne i grube pędy boczne to ograniczamy ilość azotu i stosujemy go w formie azotanowej.

Objawy braku azotu na liściach pomidora

Fosfor

Dobre zaopatrzenie w fosfor jest niezbędne na początku uprawy, gdy rośliny się ukorzeniają. Jeżeli występują warunki utrudniające pobieranie tego składnika, do których zaliczamy za niskie lub zbyt wysokie pH i temperatura gleby poniżej 12oC to można podlać rozsadę nawozem z fosforem lub dokarmiać rośliny dolistnie. Typowymi objawami niedożywienia tym składnikiem wczesną wiosną jest antocyjanowe (fioletowe) przebarwienie dolnej strony blaszki liściowej i ogonków. Prawidłowe odżywienie fosforem jest również bardzo ważne w procesie kwitnienia, zapylenia i zapłodnienia kwiatów. Rośliny wykorzystują go do budowy organów generatywnych. W warunkach utrudnionego pobierania tego składnika w tym okresie można pomidory dokarmiać nawozami dolistnymi o wysokiej zawartości fosforu.

Potas

Pomidor jest gatunkiem o bardzo dużym zapotrzebowaniu na potas, przewyższającym inne składniki. Najwięcej ego składnika pomidor pobiera w okresie zawiązywania, wypełniania i dojrzewania owoców. Pomidory gromadzą duże ilości potasu w jagodach. Typowymi objawami niedoboru jest zielone zabarwienie owoców przy szypułce tzw. zielona piętka i nierównomierne wybarwienia owoców, które są również drobniejsze. Ma to duże znaczenie dla odmian wielkoowocowych przeznaczonych do bezpośredniego spożycia, które muszą wyglądać atrakcyjnie. Ponadto prawidłowe odżywienie tym składnikiem przyśpiesza dojrzewanie owoców i poprawia ich smak. W okresie dojrzewania owoców w celu poprawy ich jakości można rośliny dokarmiać nawozami dolistnymi o wysokiej zawartości potasu. Zabiegi można powtarzać co 7–10 dni. Nawożenie potasem powinno być powiązane z nawożeniem azotem. W początkowym okresie uprawy stosunek N:K powinien wynosić jak 1:1–1,2, w miarę dorastania owoców zwiększamy go do zakresu 1:1,5–1,8. Szczegółowe zalecenia dla poszczególnych typów odmian przedstawiono w tabeli 4. W miarę postępowania uprawy należy zwiększyć dawkowanie potasu w stosunku do azotu.

Zaburzenia wybarwiania owoców spowodowane deficytem potasu
Niedobory magnezu na starszych liściach

Tabela 4. Prawidłowy stosunek ilościowy azotu do potasu w pożywkach stosowanych w uprawie różnych typów odmian pomidora szklarniowego

Faza wzrostu roślin Odmiany średnioowocowe Odmiany wielkoowocowe Odmiany o przewadze cech generatywnych
Przygotowanie gleby 1:1 1:0,95 1:1,1
Od sadzenia do zakwitnięcia pierwszego grona 1:1,3–1,4 1:1,4–1,5 1:1,2
Kwitnienie gron 1–3 1:1,4–1,5 1:1,5–1,6 1:1,3
Kwitnienie gron 4–7 1:1,6–1,7 1:1,6–1,7 1:1,5
Początek plonowania 1:1,6–1,7 1:1,7–1,8 1:1,5–1,6
Plonowanie 1:1,6–1,8 1:1,8–2,0 1:1,6–1,8

 

Po posadzeniu roślin

Nawożenie pogłówne zaczynamy zazwyczaj 3–4 tygodnie od posadzenia rozsady, gdy rośliny podejmą intensywny wzrost. Dawniej co 10–14 dni stosowano nawożenie posypowe nawozami w formie stałej. Jednorazowo aplikowano 100–150 g nawozu wieloskładnikowego na 1 m2. Jeżeli były to nawozy pojedyncze to orientacyjne dawki wynosiły N 5–10 g, P 10–15 g, K 10–20 g i Mg 5–10 g/m2 jednorazowo. Jeżeli zastosowano nawozy organiczne to nie było potrzeby nawożenia mikroskładnikami.

Objawy deficytu żelaza na roślinach pomidora

Obecnie, gdy standardem jest nawadnianie kropelkowe w tunelach optymalnym rozwiązaniem jest nawożenie płynne. Nawozy można rozpuścić w wodzie i podlewać takim roztworem rośliny. Jest to bardzo wygodne i efektywne. W takiej sytuacji rośliny można fertygować pożywkami o układzie N:P:K dostosowanym do wymagań pokarmowych pomidora w poszczególnych fazach rozwojowych. Takie pożywki można komponować na bazie nawozów wieloskładnikowych do fertygacji zawierających standardowo również mikroskładniki. Stężenie pożywki wynosi w takiej sytuacji zazwyczaj 0,15–0,25% (1,5–2,5 g nawozu w litrze pożywki). Innym rozwiązaniem może być okresowe nawożenie płynne, czyli podlewanie pożywkami o większym stężeniu 0,3–0,5% naprzemiennie z wodą. Niezależnie od przyjętej strategii nawożenia należy regularnie wykonywać analizy gleby, żeby z jednej strony nie dopuścić do niedoboru składnika lub składników a z drugiej do ich nadmiaru. Objawem nadmiernego wzrostu zasolenia jest ciemnozielone zabarwienie liści, które są grube i pofałdowane, poskręcane i grube są także wierzchołki roślin, ponadto skracają się międzywęźla oraz liczne grube pędy boczne. Jeżeli dojdzie do takiej sytuacji to należy ograniczyć nawożenie, utrzymywać wysoką wilgotność podłoża a w ostateczności przemyć glebę wysoką dawka wody w ilości 150–250 l/m2. Reasumując nawożenie pomidora uprawianego w gruncie można realizować różnymi metodami ale niezbędna jest znajomość potrzeb pokarmowych roślin i zasobność gleby lub podłoża.

Objawy nadmiernego zasolenia podłoża

dr inż. Piotr Chohura

Artykuł pochodzi z czasopisma 


1 KOMENTARZ

  1. Witam
    Uprawiam pomidory malinowe w tunelu foliowym. Wysadzam rozsadę pod koniec kwietnia pierwsze i drugie grona zapylają się dobrze natomiast trzecie i czwarte w ogóle (przypada to w największe upały) analiza gleby;pH- 6,8 stężenie soli g/l-1,00 N-NO3- 70/20, P-210, K-140, Mg-120, CI-50, Ca-3100 . Kwiaty zapylam Betoksonem
    Jakie mogą być przyczyny (szarą pleśń wykluczam ) opryskuję środkami chemicznymi co 14 dni Amistar, SWITCH 62,5 WG, Topsin
    Z poważaniem Tadeusz

ZOSTAW KOMENTARZ

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu.
Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.
Proszę podać swoje imię tutaj
Proszę wpisać swój komentarz!

Polityka Prywatności

NAJNOWSZE WIADOMOŚCI

Najpopularniejsze artykuły

Polecamy

INNE ARTYKUŁY AUTORA

ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

warzywa siarkopol nawożenie nasiona
tunele przymrozki folia

NEWSLETTER

Warzywniczy newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu WARZYWA.pl