Jak co roku pojawiają się nowe doniesienia o poparzeniach barszczem Sosnowskiego. Dlatego ważne jest aby wiedzieć, jak roślina wygląda i jak ustrzec się przed groźnymi dla zdrowia, a czasami nawet życia poparzeniami, zwłaszcza, że ten agresywny czasami występuje na terenie gospodarstw.
Barszcz Sosnowskiego to gatunek z rodziny selerowatych, Naturalny zasięg obejmuje centralną i wschodnią część Kaukazu, Zakaukazie i północno-wschodnie krańce Turcji. Do północnozachodniej Rosji barszcz Sosnowskiego trafił w 1947 roku, gdzie po
kilkuletniej hodowli został uznany za wartościową roślinę pastewną. Do Polski został sprowadzony pod koniec lat 50-tych XX wieku jako obiecująca roślina paszowa.
W Polsce barszcz Sosnowskiego najchętniej uprawiany był na Podhalu, Podkarpaciu i Przegórzu Sudeckim. Po niedługim czasie, z powodu problemów z uprawą i zbiorem (głównie ze względu na zagrożenie dla zdrowia), uprawy zostały porzucone, jednak gatunek
zaczął rozprzestrzeniać się samorzutnie. W latach 80-tych barszcz Sosnowskiego zaczął być opisywany jako gatunek inwazyjny. Od tego czasu jego liczebność i rozprzestrzenianie się bezustannie wzrasta. Spotykany jest już w całej Polsce, szczególnie na Podhalu w dolinach rzecznych. Barszcz Sosnowskiego bardzo inwazyjną rośliną, którą trudno zwalczyć. Jest groźna zarówno ze względu na oparzenia jakie powoduje, jak i na degradację środowiska.
Odpowiedzialny za właściwości parzące barszczu jest znajdujący się we wszystkich częściach rośliny występuje olejek eteryczny, zawierający m. in. furanokumaryny – chronią roślinę przed owadami i patogenami. Są to związki, które mają łatwość łączenia się z DNA
komórek skóry powodując ich obumieranie. Na intensywność reakcji ma wpływ ilość ojejku eterycznego, który miał kontakt ze skórą, intensywność ekspozycji na światło
(promienie ultrafioletowe przyspieszają i nasilają proces łączenia się furanokumaryn z DNA) oraz wrażliwość człowieka, który miał kontakt z olejkiem. Barszcz Sosnowskiego jest groźny także na odległość. Nie musi dojść do bezpośredniego kontaktu ze skórą, aby nastąpiło poparzenie ponieważ furanokumaryny są uwalniane do otoczenia, dlatego mogą osadzać się na skórze, co ma miejsce szczególnie w upalne, wilgotne dni. Wdychanie olejków eterycznych może powodować bóle i zawroty głowy oraz nudności. W miejscach poparzeń przez kilka miesięcy mogą utrzymywać się przebarwienia na skórze.
W Europe Środkowej i Zachodniej poza barszczem Sosnowskiego występują jeszcze dwa inwazyjne gatunki barszczu: barszcz Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum), często mylony z barszczem Sosnowskiego (różnice diagnostyczne nie są wystarczające dla jednoznacznego odróżnienia obu gatunków) i barszcz perski (Heracleum persicum).
Nazwa barszczu Sosnowskiego pochodzi od nazwiska rosyjskiego botanika,
odkrywcy tego gatunku, Dimitra Iwanowicza Sosnowskiego.
Można go spotkać w wielu miejscach, rośnie na łąkach i w przydrożnych rowach, nad
brzegami rzek i jezior, w ogrodach i parkach. Jak go rozpoznać? Przede wszystkim po okazałych wymiarach – to jedna z największych roślin zielnych na świecie, niektóre okazy potrafią dorastać nawet do pięciu metrów wysokości. Duże, szerokie liście przypominają trochę popularny łopian, a długie pędy z wieloma białymi kwiatami – wyrośnięty koper. Łodyga jest u góry zielona, a w dolnej części pokryta fioletowymi plamkami.
W przypadku natknięcia się na barszcz Sosnowskiego należy zachować ostrożność.
Najlepiej nie zbliżać się do niego i nie dotykać go, ponieważ może powodować oparzenia I, II, a nawet III stopnia. Kontakt z barszczem wywołuje zapalenie skóry, powstawanie pęcherzy, niegojące się rany, długo niezanikające blizny.
Jeżeli jednak doszło do kontaktu z rośliną, trzeba niezwłocznie i dokładnie obmyć skórę wodą z mydłem i unikać ekspozycji podrażnionych miejsc na światło słoneczne, przynajmniej przez 48 godzin (promieniowanie ultrafioletowe zwiększa stan zapalny i ryzyko powstania blizn). Warto skorzystać z pomocy lekarskiej.
W Polsce barszcz Sosnowskiego jest objęty prawnym zakazem uprawy, rozmnażania i sprzedaży.
źródło GIS
