Erozja gleb – przewodnik po kosztach i metodach jej zapobiegania

Według najnowszych szacunków The European Environment Agency, w ostatnich latach prawie 130 milionów ha powierzchni gleb Unii Europejskiej ucierpiało wskutek erozji wodnej i wietrznej. Zmiany klimatyczne, jakie obserwujemy, sprzyjają rozwojowi tego niekorzystnego dla rolnictwa zjawiska. Jak jemu skutecznie zapobiec?

Skala kosztów

Największe natężenie zjawiska erozji gleb obserwuje się w miejscach o dużym stopniu nachylenia stoków, na obszarach występowania znacznej ilości intensywnych zjawisk atmosferycznych oraz na glebach lekkich, zagęszczonych i ubogich w materię organiczną. Aby skutecznie zapobiegać erozji wodnej i wietrznej, warto przeanalizować jej następstwa, zwłaszcza w ujęciu kosztowym, co pozwoli uchronić gospodarstwo przed niekorzystnym wzrostem nakładów na produkcję. Oto najważniejsze skutki tego zjawiska i koszty ich eliminacji:

Metody prewencji i walki z erozją gleb

Skutecznym sposobem na ograniczenie wspomnianego zjawiska są dobre praktyki rolnicze. To przede wszystkim właściwa agrotechnika zapewniająca utrzymanie odpowiednich cech fizycznych, chemicznych i biologicznych gleb. Dzięki nim maleje ich podatność na wymywanie oraz wywiewanie wierzchnich warstw wraz z cennymi składnikami pokarmowymi i środkami ochrony roślin.

Do takich praktyk należy m.in.:

• utrzymanie odpowiedniego poziomu materii organicznej w glebie,
• płodozmian przeciwerozyjny z uwzględnieniem roślin bobowatych, traw oraz roślin ozimych (np. rzepak, żyto, pszenżyto),
• utrzymanie okrywy roślinnej na polach, międzyplon ścierniskowy, mulczowanie,
• zatrzymanie resztek roślinnych w powierzchniowej warstwie gleby,
• uprawa roślin w wąskich międzyrzędach,
• utrzymanie dobrej struktury gleby, zadbanie o odpowiednią wielkość agregatów glebowych,
• rozważenie uprawy konserwującej, pasowej, bezorkowej, zerowej,
• orka wykonywana najlepiej pługiem obracalnym lub wahadłowym z odkładaniem skiby w górę stoku,
• uprawa w poprzek stoku, uprawa konturowa,
• zbocza stoków uprawiane metodą bezorkową z wykorzystaniem gruberów i biernych zestawów uprawowych,
• kontrola wilgotności gleby i nawadnianie według potrzeb,
• mniejsze wielkości kropel nawadniania , irygacja w poprzek stoku,
• głęboszowanie na terenach silnie zagrożonych erozją w odstępie czasu nie mniejszym niż 3-4 – letnim,
• system kształtowania mini-dołków w trakcie siewu lub sadzenia upraw rzędowych (ziemniaki, kukurydza).
• unikanie zagęszczeń gleby i podglebia wskutek przejazdów i uprawy,
• tworzenie i utrzymanie zadrzewień, żywopłotów,
• utrzymanie stref buforowych w postaci pasów zieleni,
• tarasowanie na stokach,
• przecinanie długich stoków rowami otoczonymi pasem zieleni.

  Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP”.