W związku z ocieplaniem klimatu i brakiem zimy w uprawie buraka ćwikłowego należy liczyć się z masowym wystąpieniem dwóch nowych gatunków szkodliwych – szarka komośnika oraz skośnika buraczaka. Oba gatunki już powodują znaczne straty na plantacjach buraka cukrowego a ich roślinami pokarmowymi są również inne gatunki z rodziny komosowatych.
Szarek komośnik
Bothynoderes punctiventris, chrząszcz (Coleoptera) z rodziny ryjkowcowatych (Curculionidae) występuje obecnie licznie w południowo-wschodniej części kraju oraz na Kielecczyźnie. Przewiduje się jednak jego dalszą migrację na zachód.
Osobnik dorosły – chrząszcz jest sporym ryjkowcem długości 10–16 mm o niemal czarnej barwie chityny. Typowy przedstawiciel swojego gatunku ma ciało dodatkowo pokryte pstroszarą łuską z charakterystyczną, tylko jedną parą skośnych ciemniejszych smug na pokrywach.
Młode chrząszcze zimują w glebie na polu buraczanym, zwykle na głębokości 15–25 cm. Chrząszcz bardzo dobrze znosi niską temperaturę zimą. Zakładanie zatem, że szkodnik „wymarznie” jest naiwne. Najliczniej zasiedlane bywają rośliny uprawiane na wczesny zbiór, gdyż wtedy chrząszcze zgryzają wschody w całości. Chrząszcz wyjada tkankę miękiszową liści pozostawiając czasami jedną ze skórek lub zjada całkowicie blaszkę liściową, wraz z nerwami. Młode rośliny pochodzące z późniejszego siew buraka ćwikłowego nie będą już tak atrakcyjne dla szkodnika, gdyż chrząszcze zaczną wcześniej żerować na buraku cukrowym lub na szpinaku z siewu wiosennego albo na chwastach, takich jak komosa, łoboda.
Skośnik buraczak
Scrobipalpa ocellatella – od kilku lat dochodzi do coraz intensywniejszego rozmnażania i ekspansji tego niewielkiego motyla (Lepidoptera) z rodziny skośnikowatych (Gelechiidae) na południowo-zachodnie tereny naszego kraju. Motyl ma rozpiętość skrzydeł 10–12 mm. Skrzydła są szaro-brązowe, usiane drobnymi ciemnymi plamami z jaśniejszą otoczką. Tylna para skrzydeł jest jasnoszara.
Motyl zaczyna składać jaja przy temperaturze powyżej 10°C, a jedna samica składa ich od 40 do 70 sztuk. Po około 10 dniach wylęgają się gąsienice, które są szarozielone z czerwonym przebarwieniem części grzbietowej i smugami po bokach każdego z pierścienia, brązowo-żółtawą tarczką i takiej samej barwy głową. Rozpoczynają one żerowanie w obrębie liści sercowych buraka. W Polsce skośnik buraczak rozwija na buraku cukrowym trzy, a w sprzyjających warunkach cztery pokolenia w sezonie. Natomiast na buraku ćwikłowym stwarza narastające zagrożenie od początku czerwca na południu Polski aż do zbiorów.
Opracowane na podstawie informacji artykułu dr bab. Zdzisław Klukowskiego, prof. UP Wrocław i dr hab. Jacek Piszczek, prof. IOR-PIB Poznań, który niebawem można będzie przeczytać na łamach miesięcznika Warzywa
fot. Z. Klukowski
