Potrzeby wodne kapusty

W ujęciu gospodarczym uprawa warzyw kapustnych stanowi jedną z najważniejszych gałęzi warzywnictwa w naszym kraju. Według danych GUS w 2022 r. zbiory kapusty głowiastej szacowane są na 680 tys. t. Profesjonalni producenci kapusty podkreślają, że ważnym czynnikiem plonotwórczym w uprawie tego warzywa jest woda.

Najodpowiedniejsze do uprawy kapusty są gleby dostatecznie żyzne i odpowiednio wilgotne o dość wysokim pH (6,2–7,0). Najlepiej rośnie i plonuje w warunkach umiarkowanej temperatury powietrza 15–20°C. Jest gatunkiem dość odpornym na przymrozki (zarówno młode, zahartowane rośliny, jak i dorośnięte główki), natomiast w temperaturze powyżej 30°C, kapusta nie zwija główki.

Kapusta wymaga nawadniania

Z uwagi na dużą masę nadziemną i stosunkowo płytki system korzeniowy kapusta zaliczana jest do grupy warzyw o dużych wymaganiach wodnych. Niedobór wody podczas długotrwałej suszy i upałów hamuje wzrost kapusty w każdym okresie wegetacji, ale jej potrzeby wodne są największe w okresie od fazy zawiązywania główek do zbiorów. W tym okresie niekorzystne dla wzrostu roślin i ich plonowania są także zbyt duże wahania wilgotności gleby, które mogą być przyczyną pękania główek. Bardzo szkodliwy jest również nadmiar wody w glebie i wysoki poziom wody gruntowej (nadmiar wody w glebie, sprzyja m.in. występowaniu kiły kapusty).

Potrzeby wodne kapusty zależne są od przebiegu warunków pogody, specyficznych cech gatunkowych oraz wielkości roślin. Przebieg pogody wpływa na wysokość parowania z powierzchni gleby (ewaporacja) oraz roślin (transpiracja). Suma parowania nazywana jest ewapotranspiracją rzeczywistą. Wartość ewapotranspiracji określonego gatunku roślin szacuje się poprzez wyznaczenie tzw. ewapotranspiracji wskaźnikowej (ETo), która określa zdolność atmosfery do wywołania parowania wody z powierzchni pokrytej roślinami przy optymalnej wilgotności gleby. Ewapotranspiracja określonego gatunku roślin (ET_R) określana jest za pomocą tzw. współczynników roślinnych (k). Wartość współczynnika jest charakterystyczna dla gatunku i zmienia się w poszczególnych fazach rozwojowych roślin. Wysokość potrzeb wodnych zależna jest także od wielkości roślin, co uwzględnia współczynnik poprawkowy (wp_%).

Wyznaczanie potrzeb wodnych należy podzielić na 3 etapy:
I – Szacowanie ewapotranspiracji wskaźnikowej ETo
II – Szacowanie ewapotranspiracji określonego gatunku roślin ET_R
III –Szacowanie ewapotranspiracji określonego nasadzenia ET_R*

Ad I. Szacowanie ewapotranspiracji wskaźnikowej ETo

ETo = α T
α – współczynnik wyznaczony empirycznie
T – średnia temperatura dnia                  
Tmin – temperatura minimalna, Tmax – temperatura maksymalna

Tab. 1. Wartości współczynnika α w poszczególnych miesiącach okresu wegetacji

Ad II. Szacowanie ewapotranspiracji ET_R-Kapusty

ET_R-kapusty =k*ETo

Tab. 2. Wartości współczynnika k dla kapusty głowiastej późnej

Ad III. Szacowanie ET_R-kapusty z uwzględnieniem wielkości roślin
ET_R-kapusta* = wp_% ET_R-kapusta

wp_% –współczynnik uwzględnia wzrost potrzeb wodnych roślin w miarę wzrostu ich powierzchni liściowej.

Wartość współczynnika dla konkretnego nasadzenia odczytuje się na wykresie. Na przykład, gdy liście kapusty pokrywają Ok. 50% gruntu współczynnik poprawkowy równy jest 90% (0,9).

Przykład obliczania ET_{R- kapusty}

Dane:
Miesiąc: VI
Temperatura: Tmin = 17°C, Tmax = 25°C, Tśrednia = (17°C +25°C)/2 = 21,0°C
ETo = 0,19 _* 21,0 =4,0 mm
ET_R-kapusty  = 0,9 _* 4,0 mm = 3,6 mm

Ewapotranspiracja nasadzenia po uwzględnieniu zacienienia gruntu przez rośliny

ET_R-kapusty = 90%  z 3,6 mm = 0,9_* 3,6 mm = 3,24 mm

Szczegółowe informacje i instrukcje można znaleźć na http://ipwdn.inhort.pl/

Praca wykonana w ramach Dotacji Celowej MRiRW – zadanie 4.2. „Administrowanie i aktualizowanie internetowego serwisu nawodnieniowego”

AUTORZY:
prof. dr hab. Waldemar Treder
mgr Anna Tryngiel-Gać
Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach