AktualnościAgrotechnika sadzenia ziemniaków

Agrotechnika sadzenia ziemniaków

Wczesny termin sadzenia ziemniaków pozwala na głębsze ukorzenienie się roślin, umożliwia lepsze wykorzystanie zimowych zapasów wody oraz składników mineralnych, przesuwa wegetację na korzystniejszy okres dłuższych dni i zmniejsza szkody spowodowane przez zarazę ziemniaka.

Artykuł archiwalny z roku 2009.

Czytaj także: Program Ochrony Ziemniaka 2020 r.

Kiedy sadzić ziemniaki?

Dzięki wieloletnim doświadczeniom ustalono, że optymalnym terminem sadzenia dla południowych i południowo-zachodnich i centralnych rejonów kraju jest II i III dekada kwietnia, dla rejonów północno-zachodnich III dekada kwietnia, a rejonów północno-wschodnich i podgórskich III dekada kwietnia i I dekada maja. Optymalna temperatura gleby na głębokości 10 cm do rozpoczęcia sadzenia powinna wynosić 6-8oC. Sadzeniaki podkiełkowane odmian wczesnych przeznaczone na wczesny zbiór mogą być sadzone w mniej ogrzaną glebę.

Opóźnienie sadzenia wyraźnie obniża plon, powoduje zdrobnienie bulw i obniżkę zawartości skrobi. Przy uprawie odmian późnych o długim okresie wegetacji opóźnienie sadzenia zwiększa ilość uszkodzeń mechanicznych bulw podczas zbioru, transportu i sortowania, co wyraźnie pogarsza trwałość przechowalniczą. W przypadku chłodnej i wilgotnej wiosny bardzo wczesny termin sadzenia może powodować pewne straty wskutek spóźnionych przymrozków, ale straty te będą mniejsze niż w przypadku opóźnionego sadzenia.

Prenumerata Warzywa 2024 - baner

Na podstawie wyników badań przeprowadzonych na terenie całego kraju stwierdzono, że opóźnienie sadzenia o 2 tygodnie w stosunku do terminu optymalnego obniżało plon o 5-7%, o 4 tygodnie – 15-20%, a o 6 tygodni – straty plonu wynosiły o 40-55% w zależności od odmiany. Zwiększonym nawożenie azotowym nawet przy dokarmianiu dolistnym nie można nadrobić strat spowodowanych opóźnionym sadzeniem.
Opóźnienie sadzenia odmian skrobiowych powodowało obniżenie procentowej zawartości skrobi o 0,5-1,6%, a w latach korzystnych do gromadzenia skrobi nawet o 3,0%.
Stwierdzono także, że spadek plonu ziemniaków wskutek opóźnienia sadzenia zależy od:
– poziomu agrotechniki i kultury rolnej (im wyższy poziom agrotechniki, tym większe spadki plonów w wyniku opóźnienia sadzenia),
– zasobności gleby i jakości stanowiska (wyższe spadki na glebach zasobnych i lepszych stanowiskach),
– wrażliwości odmian i ich odporność na zarazę ziemniaka (wyższe spadki u odmian bardzo podatnych na zarazę ziemniaka.

Agrosimex vernal

Wielkość sadzeniaka i gęstość sadzenia

Warunkiem uzyskania wysokich plonów ziemniaka o pożądanym kierunku użytkowania jest właściwa obsada roślin na jednostce powierzchni. Obsada roślin może być wyrażona liczbą wysadzanych bulw lub liczbą łodyg z nich wyrastających. Liczba łodyg zależy nie tylko od ilości wysadzanych bulw (gęstości sadzenia), lecz także od ich wielkości sadzeniaka. Współdziałanie tych dwóch czynników decyduje o stopniu zagęszczenia łanu oraz wielkości i strukturze plonu. W miarę zagęszczenia plantacji zwiększa się ogólny plon ziemniaka, ale maleje plon pojedynczych roślin. Do sadzenia należy używać sadzeniaków całych i rozsortowanych przynajmniej na 2-3 frakcje wielkości oraz pobudzonych, gdzie długość kiełka nie powinna przekraczać 0,5 cm. Nie należy wysadzać sadzeniaków porośniętych, usunąć długie kiełki na 2 tygodnie przed sadzeniem, aby w oczkach mogły się wytworzyć nowe.

Poznaj pakiet korzyści: przy prenumeracie czasopisma “Warzywa”

Doświadczenia polowe wykazały, że w miarę zagęszczania sadzenia wzrasta plon ogólny oraz plon sadzeniaków w przypadku produkcji nasiennej. Jednocześnie zwiększa się masa wysadzanych sadzeniaków na hektar. Przy dużym zagęszczeniu plantacji o obsadzie roślin 75,0 tys. na ha, zużycie średniej wielkości sadzeniaków przekracza 5,0 t/ha.
Wielkość sadzeniaków odgrywa istotną rolę w kształtowaniu plonów ziemniaka, jego struktury i współczynnika rozmnażania. Przy jednakowej gęstości sadzenia z sadzeniaków małych wyrasta mniej pędów o mniejszej powierzchni asymilacyjnej liści. Efektem tego jest niższy plon końcowy niż z sadzeniaków średnich czy dużych. O wielkości powierzchni asymilacyjnej roślin decyduje ilość kiełkujących oczek na bulwie i wielkość pędu (łodygi) oraz ilość substancji zapasowej przypadających na kiełkujące oczko. Z sadzeniaków małych wyrasta więcej bulw dużych, natomiast z sadzeniaków dużych więcej bulw małych i średnich.
Na glebach lekkich o niskiej zasobności w przyswajalne składniki mineralne w rejonach o małej ilości opadów zaleca się rzadsze sadzenie, gdyż mniejsza konkurencja o wodę i składniki mineralne korzystnie wpływa na wysokość plonu. Na glebach zasobnych w składniki mineralne, średnio zwięzłych i zwięzłych w rejonach o optymalnej ilości opadów wskazana jest większa obsada roślin na jednostce powierzchni. Aby uzyskać plon wysoki plon w każdym kierunku użytkowania należy sadzeniaki małe sadzić gęściej, a duże rzadziej.

Warzywa.pl na Facebook – kliknij tu i polub nasz profil i bądź na bieżąco

Przy dużym zagęszczeniu plantacji na dobrych i zasobnych glebach o obsadzie roślin 50,0 tys. na ha i stosowaniu średniej wielkości sadzeniaków należy wysadzić na 1 ha ok. 3,0 sadzeniaków. Jednak zwyżka plonu ogólnego rekompensuje 2-3-krotnie tę wielkość. Aby uzyskać w plonie dużą ilość bulw dużych przydatnych do konsumpcji i przetwórstwa spożywczego, należy dużymi sadzeniakami sadzić przy zagęszczeniu 40 lub 50 cm w rzędzie a małymi 22-30 cm. W przeciętnych warunkach glebowych jako optymalne uważa się następujące obsady roślin w zależności od kierunku użytkowania:
– 50-80 tys. roślin na 1 ha przy produkcji nasiennej,
– 45-50 tys. roślin na 1 ha dla odmian wczesnych zbieranych na wczesny zbiór,
– 40-45 tys. roślin na 1 ha dla ziemniaków jadalnych i przemysłowych,
– 30-40 tys. roślin na 1 ha dla ziemniaków na frytki i chipsy.
Na glebach lekkich, kwaśnych, mało zasobnych oraz na gorszych stanowiskach należy stosować dolne granice, a na glebach zasobnych i dobrych stanowiskach – górne.

Głębokość sadzenia, wysokość obsypywania i szerokość międzyrzędzi

Od głębokości sadzenia zależy w dużym stopniu tempo wzrostu i dojrzewania oraz wysokość i jakość plonu. Przy głębszym sadzeniu, szczególnie na glebach średnio zwięzłych i zwięzłych powstaje więcej przepustów wskutek braku wschodów spowodowanych zwiększonym porażeniem rizoktoniozą i czarną nóżką. Zniżka plonu wynikająca ze zbyt głębokiego sadzenia może być bardzo duża i jest wynikiem opóźnienia wschodów o 6-8 dni oraz wegetacji i utrudnieniem w powstawaniu stolonów w głębszej bardziej zbitej warstwie gleby. Ponadto głębokie sadzenia wpływa na głębsze rozmieszczenie bulw w redlinie, co powoduje utrudnienie zbioru kombajnem i zwiększa straty w wyniku uszkodzeń mechanicznych bulw. Kopaczki lub kombajny muszą przerobić większą masę gleby, co wpływa na zmniejszenie wydajności oraz zwiększenie awaryjności i zużycia paliwa. Głębokość sadzenia określamy od podstawy sadzeniaka do wyrównanej powierzchni roli przed sadzeniem. Najbardziej optymalna głębokość wynosi 1-2 cm więcej od poprzecznej średnicy sadzeniaka. Dla sadzeniaków małych o wielkości 3,0-4,5 cm powinna wynosić 5-6 cm, a dużych o wielkości 4,5-6,0 cm – odpowiednio 7-8 cm. Wysokość obsypywania powinna wynosić 6-8 cm gleby nad sadzeniakiem, pozwala to ochronić sadzeniak przed ewentualnymi nocnymi przymrozkami i sprzyjać będzie lepszemu nagrzewaniu się gleby i szybkim wschodom roślin.

Masz pytania? Zadaj je na forum/grupie “Rozmowy o warzywnictwie” na Facebook

Tabela 1. Zalecana obsada roślin (tys. szt./ha) przy różnej szerokości międzyrzędzi i różnej gęstości sadzenia.

Gęstość sadzenia
w rzędzie (cm)
Szerokość międzyrzędzi (cm)
62,5 67,5 75,0 90,0
15 107 99 89 731
17 94 87 781 651
20 80 741 671 541
22 721 701 601 501,3
25 641 591 531,3 443
28 571 531,3 483 393
30 541,3 493 443 372,3
35 463 423 383 312
40 403 383 332 282
45 363 332 302 24

1– zalecane obsady roślin przy produkcji nasiennej
2– zalecane obsady roślin przy uprawie do przetwórstwa spożywczego
3– zalecane obsady roślin przy uprawie ziemniaków jadalnych i skrobiowych

Doświadczenia krajowe wykazały, że przy zwiększeniu szerokości międzyrzędzi z 62,5 do 75,0 cm nie występuje zniżka plonu, jeśli zachowa się tą samą obsadę roślin na powierzchni 1 ha, a więc zastosuje się gęstsze sadzenie w rozstawie 75,0 cm. Przy większych szerokościach międzyrzędzi uzyskuje się wyraźne oszczędności w nakładach robotniko- i ciągnikogodzin i kosztach uprawy oraz powoduje przyśpieszenie terminowości zabiegów.
Do zalet zastosowania większych szerokości międzyrzędzia także należy wymienić:
– możliwość rzędowego wysiewu nawozów mineralnych podczas sadzenia sadzarką dające oszczędności w nakładach pracy i kosztach nawożenia,
– możliwość efektywniejszego stosowania wyższych dawek nawożenia mineralnego,
– ułatwienie wykonania selekcji negatywnej na plantacjach nasiennych,
– mniejszą podatność na deformację i rozmywanie redlin podczas wegetacji,
– zmniejszenie ilości bulw zazielenionych i porażonych zarazą ziemniaka przy zbiorze,
– zmniejszenie ilości uszkodzeń mechanicznych bulw przy zbiorze kombajnem,
– wyraźne zwiększenie wydajności pracy przy sadzeniu, pielęgnacji, ochronie i i zbiorze oraz mniejsze zużycie paliwa.

Szczegóły dotyczące prawidłowej agrotechniki i mechanizacji uprawy ziemniaka pod różne kierunki użytkowe znajdą rolnicy w książkach “Nowoczesna uprawa ziemniaków”, “Nawożenie ziemniaków” oraz “Sadzenie, pielęgnacja i ochrona ziemniaków”, które można zamówić telefonicznie za zaliczeniem pocztowym u autora tego artykułu, tel. (094) 343 1897.
prof. dr hab. inż. Kazimierz Jabłoński
Katedra Agroinżynierii Politechniki Koszalińskiej

ZOSTAW KOMENTARZ

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu.
Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.
Proszę podać swoje imię tutaj
Proszę wpisać swój komentarz!

Polityka Prywatności

NAJNOWSZE WIADOMOŚCI

Najpopularniejsze artykuły

Polecamy

INNE ARTYKUŁY AUTORA

ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

warzywa siarkopol nawożenie nasiona
tunele przymrozki folia

NEWSLETTER

Warzywniczy newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu WARZYWA.pl