Czas sadzenia ziemniaków zbliża się wielkimi krokami, w wielu gospodarstwach trwają przygotowania, w wielu już idzie to pełną parą.
Podczas sadzenia bulw ziemniaków temperatura gleby często wynosi poniżej 6°C, takie i niższe temperatury gleby notujemy w ostatnich tygodniach, co przy utrzymującej się wilgotnej pogodzie sprzyja rozwojowi grzyba Rhizoctonia solani, wywołującego najgroźniejszą chorobę okresu wschodów – rizoktoniozę ziemniaka. Grzyb może atakować z form przetrwalnikowych różnej wielkości, podobnych do grudek ziemi (sklerocja, skleroty) znajdujących się:
- na powierzchni porażonych bulw
- w glebie i z grzybni rozwijającej się na resztkach roślinnych w glebie.
Najczęściej zainfekowane zostają stożki wzrostu kiełków, które są najwrażliwsze. Wskutek tego porażenia wierzchołki kiełków gniją i zamierają. Wtedy rozwijają się u ich podstawy kiełki boczne. One również ulegają infekcji, zamierają lub dają opóźnione we wzroście słabe łodygi. Rośliny ziemniaka mają więc mniejszą liczbę pędów. W efekcie gnicia i zamierania kiełków wschody są opóźnione, nierównomierne bądź w ogóle nie występują, co skutkuje pustymi miejscami na polu, karłowatymi roślinami, a ostatecznie niższym nawet o 50% plonem.
Ta groźna choroba rozwija się w następujący sposób:
W okresie wegetacji ziemniaków grzyb rozprzestrzenia się na korzenie i stolony, powodując tzw. próchnienie podstawy łodyg, czyli suchy proces gnilny. Prowadzi to do zniszczenia naczyń przewodzących i zaburzeń w gospodarce wodnej rośliny. Na skutek braku wody górne liście rośliny więdną i zwijają się łyżeczkowato, dając objawy pseudoliściozwoju.
W kątach liści tworzą się tzw. bulwy powietrzne (zielone, czerwone lub fioletowe). Rozwój grzyba na stolonach powoduje zdrobnienie i zdeformowanie bulw oraz pojawienie się licznych nekroz na bulwach, tworzących charakterystyczną mozaikę, obniżając tym samym wielkość i jakość handlową plonu. W warunkach podwyższonej wilgotności powietrza, zwykle 3-4 dni po obfitych deszczach, na granicy gleba – powietrze, grzyb tworzy opilśń łodygową, białoszary nalot złożony ze strzępek grzyba i zarodników.
Pod koniec okresu wegetacji na bulwach potomnych grzyb tworzy przetrwalniki zwane sklerocjami – materiał infekcyjny na rok następny, tzw. ospowatość bulw.
Coraz częściej spotykaną formą rizoktoniozy ziemniaka jest tzw. dry core (suchy korek), powstający na skutek wniknięcia zarodników grzyba do wnętrza bulwy przez przetchlinki.
W ostatnich latach obserwujemy wzrost znaczenia chorób skórki bulw. Wśród nich najważniejszym zagrożeniem jest parch srebrzysty powodowany przez grzyb Helminthosporium solani. Źródłem infekcji są głównie porażone sadzeniaki oraz gleba z grzybnią rozwijającą się na martwej materii organicznej. Zarodniki grzyba pochodzące z bulwy matecznej atakują początkowo w miejscu wyrastania bulwy ze stolonu. Kolejne objawy mogą być widoczne na skórce bulw podczas zbioru w postaci ciemnooliwkowych plam, powiększających się podczas przechowywania. Plamy są nieregularne, początkowo beżowe lub jasnobrunatne, potem srebrzyste. Skórka rozwarstwia się i powstają puste przestrzenie wypełnione powietrzem, które na skutek załamania światła dają charakterystyczny połysk. Uszkodzona skórka bulw jest bardziej porowata, a przy silnym porażeniu odrywa się. Podczas długiego przechowywania bulw następuje duża utrata wody, przez co stają się one miękkie i pomarszczone. Do porażenia bulw parchem srebrzystym może dojść w trakcie ich przechowywania.
Grzyb obficie zarodnikuje (brunatnoczarny nalot na porażonych częściach bulwy), gdy wilgotność względna w przechowalni wynosi ponad 90%, a temperatura przekroczy 3°C. Rozwojowi choroby podczas magazynowania zapobiega suszenie bulw po zbiorze i przechowywanie w odpowiednich warunkach (niska temperatura i ograniczona wilgotność powietrza, czyli zimno i sucho). Nie wolno dopuścić do kondensacji pary wodnej na bulwach (zarodniki grzyba atakują wilgotną skórkę bulw), jeżeli wykorzystywana jest wentylacja z nawilżaniem.
Szkodliwość parcha srebrzystego polega na pogarszaniu się jakości i wyglądu bulw konsumpcyjnych. Silne porażenie parchem srebrzystym obniża także jakość chipsów, które ciemnieją i mają gorzkawy smak. W przypadku materiału sadzeniakowego porażone bulwy słabiej kiełkują i wytwarzają mniej łodyg.
Liczba bulw pomarszczonych z powodu odwodnienia spowodowanego przez parcha srebrzystego nie powinna przekraczać 1% wagowego partii sadzeniaków ziemniaka z kategorii bazowe i kwalifikowane (Dz. U.RP z 26.11.2014 poz.1651).
Na wszystko jest sposób, czyli… przemyślany system ochrony
W celu eliminacji lub silnego ograniczenia rizoktoniozy oraz parcha srebrzystego stosuje się środki ochrony roślin do zaprawiania bulw ziemniaka na krótko przed sadzeniem lub w trakcie sadzenia ziemniaka. Jest to jedna z podstawowych metod w integrowanej ochronie ziemniaka.
Firma Bayer poleca wysoce skuteczną, i nowoczesną zaprawę fungicydową Emesto® Silver 118 FS. Zaprawa zawiera 100 g penflufenu i 18 g protiokonazolu w 1 l produktu. Stosuje się ją w dawce 20 ml na 100 kg sadzeniaków. Obydwie substancje wykazują działanie systemiczne i wspaniale się uzupełniają w działaniu.
Zawarta w tej zaprawie substancja aktywna, penflufen:
- skutecznie zapobiega rozwojowi grzyba, znajdującego się na powierzchni bulwy,
- chroni przed infekcją z gleby,
- blokuje podział komórek sprawcy rizoktoniozy, hamuje jego wzrost i kiełkowanie sklerocjów.
Obecność drugiej substancji aktywnej, protiokonazolu w zaprawie Emesto Silver, poszerza spektrum ochrony bulw ziemniaka. Jest to substancja o długotrwałym działaniu zapobiegawczym, leczniczym i wyniszczającym.
Dzięki obecności tej substancji skutecznie możemy ograniczać występowanie parcha srebrzystego
Połączenie w jednym produkcie dwóch substancji aktywnych skutecznie zwalczających rizoktoniozę, parcha srebrzystego, a także ograniczającego inne choroby (np. fuzariozy) pozwala na skuteczne wyeliminowanie ich szkodliwego działania w okresie kiełkowania bulw i wschodów roślin oraz na obniżenie strat związanych z ilością i jakością plonu bulw potomnych.
Najważniejsze zasady bezpiecznego zaprawiania
- Proces zaprawiania przed sadzeniem przeprowadzać na podajniku taśmowym lub rolkowym przy użyciu urządzeń specjalnie do tego przeznaczonych, zgodnie z instrukcją obsługi danego urządzenia.
- Zaprawianie w trakcie sadzenia wykonać przy użyciu zaprawiarek montowanych na sadzarkę do ziemniaków lub w sadzarkach wyposażonych fabrycznie w takie urządzenia.
- Stosować nie więcej niż 1-1,5 l wody na 100 kg bulw. Zbyt duża ilość wody powoduje ociekanie i nadmierne gromadzenie się cieczy roboczej w oczkach, co może prowadzić do zbyt wysokiego stężenia substancji czynnych w tych miejscach.
- Nie stosować zaprawy na bulwy podkiełkowane. Dopuszczalna jest aplikacja na kiełki o długości do 5 mm. Pełne bezpieczeństwo gwarantuje stosowanie preparatu w stadium białego oczka.
- Bulwy wentylować i osuszać w przypadku ich składowania (także w skrzyniopaletach).
- Nie składować mokrych bulw w big bagach.
- Przechowywać sadzeniaki z dala od miejsc nasłonecznionych („zaparzanie bulw”).
- Sortowanie, transport, załadunek – powoduje uszkodzenia i obłamywanie kiełków, co skutkuje osłabieniem wigoru bulw.
- Sadzeniaki z uszkodzonymi lub obłamanymi kiełkami bezwzględnie pozostawić na 3-4 dni w celu wysuszenia i zabliźnienia się oczek.
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu
