W ostatnim czasie poza typowym nawożeniem i dokarmianiem roślin bardzo ważną rolę przypisuje się stosowaniu substancji biostymulujących. Należą do nich kwasy humusowe. Odgrywają one istotne znaczenie nie tylko we wzroście i rozwoju roślin, ale również wpływają na zwiększenie ich odporności na stresy biotyczne i abiotyczne.
Młode rośliny reagują intensywniej na działanie kwasów humusowych w porównaniu do roślin starszych, dlatego też ich stosowanie na organizmy młode jest znacznie korzystniejsze niż w przypadku roślin starszych. Stosowanie dolistne kwasów humusowych charakteryzuje się większą efektywnością w porównaniu do ich aplikacji doglebowej. Kwasy humusowe działają na rośliny w sposób bezpośredni i pośredni.
Bezpośredni wpływ kwasów humusowych na rośliny wiąże się ze zmianami w ich metabolizmie. Stymulują one siłę kiełkowania nasion oraz korzystnie wpływają na ich żywotność, a także na rozwój siewek. Stanowią stymulatory wzrostu korzeni, przyczyniając się do lepszego zaopatrzenia roślin w wodę i składniki mineralne. Oddziałują na błony komórkowe, co wpływa na wzrost ich przepuszczalności, skutkując usprawnieniem transportu związków mineralnych do miejsc aktywnych metabolicznie.
Po ich przedostaniu się do komórek roślinnych następuje wzrost intensywności oddychania komórkowego, a także wzmożenie podziałów komórkowych. Kwasy humusowe wpływają również korzystnie na tworzenie chlorofilu, poprawiając efektywność procesu fotosyntezy oraz aktywują wiele procesów biochemicznych, przyczyniając się do wzmożenia syntezy niektórych enzymów, a w konsekwencji tego zwiększenia zawartości białek nośnikowych i strukturalnych w liściach.
Wpływają także na gospodarkę hormonalną oraz oddziałują na reakcje obronne roślin na stresy biotyczne i abiotyczne, między innymi stres suszy czy niskiej temperatury.
Pośrednie działanie na rośliny polega na ich wpływie na polepszenie warunków glebowych, między innymi poprzez poprawę struktury gleby, przyczyniając się do tworzenia struktury gruzełkowatej. Związki te poprawiają również właściwości sorpcyjne gleby, miedzy innymi w efekcie tworzenia kompleksów organiczno-mineralnych.
Dzięki ciemnemu zabarwieniu kwasy humusowe korzystnie wpływają na parametry cieplne gleby. Mają zdolność do utrzymania określonego pH gleby oraz zwiększenia dostępności składników pokarmowych. Zwiększają między innymi przyswajalność fosforu, magnezu, żelaza i cynku dla roślin.
Dzięki wysokiej pojemności wodnej wpływają na polepszenie stosunków wodnych, co w konsekwencji również zwiększa efektywność pobierania składników pokarmowych przez rośliny. Zapobiegają także stratom wody, które wynikają z procesów erozji, bądź też spływów powierzchniowych. Kwasy humusowe poprawiają właściwości mikrobiologiczne gleby, w efekcie stymulacji wzrostu i namnażania mikroorganizmów, co może między innymi przyspieszać rozkład substancji zanieczyszczających glebę.
