Dawki nawozów naturalnych można wyznaczyć dwiema metodami, a mianowicie metodą wskaźnikową i metodą obliczeniową.
Pod rośliny okopowe według metody wskaźnikowej stosuje się obornik w dawce od 20 t/ha pod ziemniaki i marchew pastewną do 35 t/ha pod buraki.
W metodzie obliczeniowej przy ustalaniu dawki nawozów naturalnych uwzględnia się nawożenie mineralne, jednak biorąc pod uwagę tylko nawożenie azotowe. Jeżeli ilości fosforu i potasu wniesione w nawozie naturalnym z wyliczoną dawką azotu są niewystarczające, wówczas należy je uzupełnić nawozami mineralnymi. W przypadku zawartości wyższych, dawkę nawozu pozostawia się bez korekty. Metoda ta jest stosowana zarówno dla nawozów stałych, jak i płynnych.
Optymalna dawka gnojowicy powinna dostarczać 50% zapotrzebowania roślin na azot. W przypadku gospodarstw z nadwyżką tego nawozu można wraz z nim zastosować do 75% planowanej dawki azotu. Nawóz ten jednorazowo można stosować w dawce do 20 m3/ha i nie więcej niż 40 m/ha rocznie, gdyż tak duże dawki gnojowicy wpływają negatywnie na jakość roślin uprawnych i prowadzą do zanieczyszczenia wód gruntowych.
Dawka gnojowicy wyliczana jest na podstawie zawartości azotu. Niekiedy potasu, biorąc pod uwagę równoważniki nawozowe, określające działanie składnika pokarmowego zawartego w gnojowicy w porównaniu z powszechnie znanymi i stosowanymi nawozami mineralnymi. Równoważniki te dla azotu wynoszą 30 – 70, dla fosforu 100, a dla potasu 50 – 90. Zależą one od jakości gleby, a także uprawianej rośliny i terminu aplikacji. Są one tym wyższe, im:
- gleba jest cięższa
- czas pomiędzy aplikacją gnojowicy, a siewem lub sadzeniem roślin jest krótszy
- dłuższy jest okres wegetacji rośliny uprawnej.
Dla przykładu jeżeli równoważnik nawozowy dla azotu wynosi 60 to oznacza, że 100 kg azotu wniesionego w gnojowicy da analogiczny efekt nawozowy jak 60 kg azotu zastosowanego w nawozach mineralnych. Dawkę gnojowicy oblicza się według poniższego wzoru:
D = (a·b)/(c·r)
gdzie:
D – dawka gnojowicy (t·ha-1);
a – planowana dawka azotu pod roślinę uprawną w nawozach mineralnych (kg·ha-1);
b – planowany stopień pokrycia ilości azotu nawozów mineralnych azotem gnojowicy (%);
c – ilość azotu w gnojowicy (kg·t-1);
r – równoważnik nawozowy dla azotu gnojowicy. W obliczeniach gęstość gnojowicy przyjmuje się jako 1 t·m-3 i dlatego dawki w tonach równe są dawkom w m3.
Rośliny okopowe powinny być uprawiane w pierwszym roku po zastosowaniu nawozów naturalnych, gdyż największe zapotrzebowanie tej grupy roślin na składniki pokarmowe pokrywa się z okresem intensywnego rozkładu zawartej w nawozach substancji organicznej.
Obornik można stosować jesienią pod buraki cukrowe i pastewne oraz ziemniaki odmian wczesnych, które przeznaczone są na konsumpcję lub sadzeniaki.
Stosowanie obornika pod te rośliny w okresie wiosennym może przyczynić się do wydłużenia okresu wegetacyjnego, a także obniżenia wartości technologicznej uzyskanych płodów.
Gnojowicę z kolei można dodatkowo aplikować międzyrzędowo na rosnące rośliny.
