Zbiory warzyw gruntowych w 2023 roku są niższe o 3%. Zmniejszył się też eksport krajowych produktów. Warto jednak zauważyć, że ceny w najbliższych miesiącach mogą wzrosnąć. Jakie są perspektywy na 2024 rok?
Zbiory warzyw gruntowych w Polsce zmalały w 2023 roku o 3%. Zarazem, niższy okazał się eksport na rynki zagraniczne. Co, według PKO Banku Polskiego, czeka nas w 2024 roku?
Mniejsza podaż warzyw gruntowych
W grudniu GUS utrzymał szacunki produkcji warzyw gruntowych w 2023 na poziomie z września. Zgodnie z nimi krajowa produkcja zmalała o 3% r/r, a w największym stopniu na spadki przełożyły się niższe zbiory marchwi (-7% r/r) i ogórków gruntowych (-9% r/r). O 7% r/r zmniejszyły się zbiory ziemniaków, wobec 9-proc. prognozowanych we wrześniu. GUS jednocześnie zaznaczył, że zebrane warzywa cechują się mniejszą masą, a „z powodu zmian fizjologicznych gorsza może być ich zdolność do długotrwałego przechowywania”.
Mimo spadków podaży, początek sezonu 2023/24 przyniósł wzrosty produkcji mrożonek. Z danych GUS wynika, że w firmach średnich i dużych od lipca do listopada zwiększyła się ona o 2,7% r/r. O 15% r/r w analogicznym okresie zmalała produkcja marynat, co wiązać można z niskimi zbiorami ogórków w 2023.
Zmalał eksport warzyw
Popyt na rynkach zagranicznych uległ zmniejszeniu z uwagi na odbudowę produkcji niektórych warzyw po spadkach w 2022, i nie jest już tak istotnym wsparciem dla cen na rynku krajowym. Dla przykładu tegoroczne zbiory w Hiszpanii (drugi producent w UE) w 2023 mogły wzrosnąć o 10-12% r/r (za fresh-plaza), po 16-proc. spadku jaki odnotowano w 2022 (za Eurostat) z uwagi na susze.
Z danych GUS wynika, że łącznie w pierwszych 4 miesiącach sezonu 2023/24 (od lipca) polski eksport warzyw i grzybów świeżych zmalał o 14% r/r, na co w dużej mierze wpłynął 35-proc. spadek w polskim handlu cebulą. O 1/3 zmniejszono wysyłki tego warzywa do Holandii, a aż o 87% r/r zmalała sprzedaż na Ukrainę.
Jednocześnie polski eksport mrożonych warzyw był w analogicznym okresie niższy o 17% r/r, głównie z uwagi na spadek sprzedaży do Wielkiej Brytanii i do Niemiec (25-proc. udział w polskim eksporcie tej kategorii), na co mogło wpływać spowolnienie gospodarcze w tym kraju i możliwy spadek konsumpcji, również w HoReCa. Niemcy w 3 kwartale 2023 wyraźnie ograniczyły zakupy mrożonych warzyw również z Belgii. Przywrócenie od 1.01.2024 19-proc. stawki VAT na żywność w sektorze HoReCa, zmniejszonej wcześniej do 7% z uwagi na Covid i kryzys energetyczny, może mieć dalszy ujemny wpływ na sprzedaż mrożonek w tym kraju. Ujemnie na polską sprzedaż zagraniczną oddziaływać będą zmiany na rynkach walutowych tj. umocnienie PLN do EUR.
Perspektywy na 2024 rok
Ceny warzyw na poziomie detalicznym wciąż kształtują się na poziomie wyższym r/r, mimo spadków cen w hurcie takich kategorii jak cebula. Mniejsza krajowa podaż jest czynnikiem, który oddziałuje w kierunku wzrostów wielu produktów. Podwyżki cen widać szczególnie w przypadku tych, które charakteryzują się głębszymi spadkami produkcji np. marchwi. Niższa jakość przechowalnicza może sprzyjać dalszym przyspieszonym sezonowym podwyżkom cen.
Źródło: Departament Analiz Ekonomicznych PKO Bank Polski S.A.
