Tomato mottle mosaic virus (ToMMV) jest patogenem porażającym głównie pomidory (Solanum lycopersicum) i paprykę (C. annum, C. frutescens). Ponadto wraz z innymi wirusami był on obecny także na oberżynie (Solanum melongena), a sporadycznie stwierdzono go na grochu (Pisum sativum) i ciecierzycy (Cicer arietinum). W warunkach doświadczalnych udało się inokulować wirusem różne gatunki roślin z rodzin Solanaceae (psiankowate) i Brassicaceae (kapustne).
Gdzie stwierdzono występowanie wirusa?
W krajach Unii Europejskiej agrofag ten nie podlega obowiązkowi zwalczania (nie jest to agrofag kwarantannowy w Unii). Występuje on w Ameryce (Brazylia, Meksyk, USA), Afryce (Mauritius) i Azji (Chiny, Iran). W Europie po raz pierwszy wirusa stwierdzono w 2015 r. w Hiszpanii, w szklarniowej uprawie pomidora przeznaczonej do celów badawczych. W 2022 r. został on stwierdzony w Czechach, w dwóch uprawach nasiennych pomidora i jednej uprawie nasiennej papryki (brak objawów porażenia, badania przed eksportem) oraz w Holandii, w nasionach pomidora pozyskanych z roślin hodowanych w ramach selekcji odmian. Ponadto, patogen był przechwytywany przez Holandię i Wielką Brytanię w nasionach pomidora importowanych z krajów azjatyckich.
Jakie objawy świadczą o zarażeniu?
Wirus może występować w postaci bezobjawowej. O ile objawy występują, to na pomidorach mają one postać wyginania liści w dół, ich deformacji, pofałdowania i plamistości, chlorozy na młodszych liściach, szybkiego rozprzestrzeniania się martwicy liści i końcówek pędów, karłowacenia oraz częściowej lub całkowitej nekrozy owoców. Jeśli zostały zainokulowane młode rośliny, nie wytwarzają one kwiatów, a tym samym nie zawiązują owoców, co wiąże się z całkowitą utratą plonu. Na papryce obserwuje się żółknięcie liści i nekrozy pędu głównego. Idąc dalej, na papryce chilli (pieprzowcu owocowym) występuje karłowatość oraz plamistość i nekrozy liści. Z kolei na oberżynie spotyka się ciemnofioletowe plamy na kwiatach, a także mozaikę i deformację liści, na roślinach porażonych równocześnie przez inne wirusy.
W jaki sposób wirus może się rozprzestrzeniać?
Wirus jest przenoszony w sposób mechaniczny, w wyniku bezpośredniego kontaktu pomiędzy roślinami, na narzędziach ogrodniczych, rękawicach, odzieży itp., a na większą odległość wraz z roślinami do sadzenia i materiałem do szczepienia oraz z nasionami. Nie można wykluczyć przeniesienia wirusa przez trzmiele podczas zapylania przez nie kwiatów. W przypadku przeniesienia do Polski, Tomato mottle mosaic virus mógłby się pojawić w uprawach roślin żywicielskich, zwłaszcza w szklarniowych uprawach pomidora i papryki, gdzie prawdopodobnie mógłby on wywoływać szkody o znaczeniu gospodarczym.
Po czym rozpoznać wirusa ToMMV w uprawie pomidorów?
C – nekrotyczne zmiany na owocach; D – martwica owoców.
Źródło: Amerykańskie Towarzystwo Fitopatologiczne (APS)
Źródło: piorin.gov.pl
