Dużo w ostatnim czasie mówiło się o przepisach dotyczących zatrudniania pracowników sezonowych z Europy Wschodniej. Stopniowo likwidowano kolejne bariery stojące na przeszkodzie w najmowaniu ich do prac przy zbiorach. Pozostało jednak pytanie ilu obywateli Ukrainy – bo to oni zdecydowanie dominują w polskich gospodarstwach – rzeczywiście skorzystało z możliwości zarobkowania w polskich gospodarstwach. Zwróciłam się z tym pytaniem do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Informacje podane przez resort wskazują na bardzo niską liczbę osób zgłoszonych do KRUS jako pomocnicy rolnika (większość z nich to obcokrajowcy) – jest to jedynie 9082 pracowników (stan na 22 marca) w stosunku do 60 830 ubezpieczonych w 2019 r (z czego 58 694 stanowili obywatele Ukrainy).
Należy zastanowić się w tym miejscu,czy rzeczywiście pracowników zza wschodniej granicy jest obecnie w Polsce tak niewielu, czy też gospodarze nie zgłaszają ich do KRUS z powodu nieznajomości aktualnych przepisów lub, co bardziej prawdopodobne obawy przed nałożeniem na gospodarstwo kwarantanny w przypadku, gdy któryś z pracowników okaże się zakażony i związanych z tym strat. W sytuacji kiedy np. właściciele dużych plantacji truskawek uzyskują obecnie za kilogram owoców kilkanaście złotych trudno im pogodzić się z myślą o możliwości przerwania sprzedaży na dwa tygodnie.
Odpowiedź przedstawiciela MRiRW
”Aktualnie obowiązujące w Polsce ustawodawstwo nie stwarza barier w zatrudnianiu pracowników sezonowych z Europy Wschodniej, a co więcej wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rolników korzystających ze wsparcia innych osób przy zbiorach produktów rolnych, w 2018 r. wprowadzono umowę o pomocy przy zbiorach. Jest to umowa cywilnoprawna stosowana w przypadku pomocy świadczonej przy zbiorach i obejmuje czynności bezpośrednio związane ze zbiorem owoców i warzyw jak i późniejszym ich sortowaniem oraz przygotowaniem do sprzedaży. Rolnik zawiera z pomocnikiem umowę o pomocy przy zbiorach, maksymalnie może to być okres nie dłuższy niż 180 dni w ciągu roku kalendarzowego. Pomocnikiem rolnika mogą być również obcokrajowcy, przebywający na terytorium RP i posiadający zezwolenie na pracę. Pomocnika rolnik zgłasza do ubezpieczenia (do KRUS) w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach, lecz nie później niż przed upływem okresu, na który została zawarta ta umowa. Zgłoszenie przez rolnika pomocnika do ubezpieczeń w KRUS jest obowiązkowe. Nie zgłoszenie pomocnika do ubezpieczeń w KRUS pozbawi go prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnika, a także prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego w okresie wykonywania pomocy przy zbiorach.
Pracownicy sezonowi, w tym przede wszystkim zza wschodniej granicy, stanowią większość pomocników rolnika, świadczących pomoc przy pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich.
Wg danych z KRUS, w 2019 r. ubezpieczono 60 830 pomocników rolnika (w tym 58 694 obywateli Ukrainy). Najwięcej ubezpieczonych pomocników rolnika (ogółem) było w województwie mazowieckim (32 721 osób), w łódzkim (5 875) i lubelskim 4 584 ubezpieczonych pomocników rolnika (5 449 osób).
W tym roku, zgodnie z comiesięcznymi raportami otrzymywanym z KRUS, liczba pomocników świadczących pomoc przy zbiorach w gospodarstwach rolnych rolników zaewidencjonowanych w systemie informatycznym KRUS na dzień 22 maja 2020 r., wynosi 9 082 osób (zdecydowana większość to cudzoziemcy). Najwięcej ubezpieczonych pomocników rolnika było w województwie mazowieckim (prawie 50% ubezpieczonych).
