Gdy myślimy o uprawie warzyw w Holandii w pierwszej kolejności wyobrażamy sobie zwykle pomidory różnych typów, które razem z kwiatami spod osłon są znakiem rozpoznawczym ogrodnictwa holenderskiego. Jednak w produkcji szklarniowej mocną pozycję stanowią również ogórki. Uprawia się je na powierzchni ok. 600 ha, co jest znaczącą liczbą w skali tak małego kraju.
Jakie ogórki uprawiają Holendrzy?
Przeważającą część areału holenderskiej produkcji szklarniowej ogórka zajmują odmiany typu długiego-LET (Long European Type). Szacuje się, że obsadzane jest nimi 85–90% całej powierzchni przeznaczonej pod ten gatunek. Produkcja ogórków LET znana jest również w Polsce, aczkolwiek przegrywa ona zdecydowanie z preferowanymi przez konsumentów w naszym kraju, krótszymi ogórkami typu MIDI. W Holandii 5–10% produkcji stanowi typ „Mini” charakteryzujący się gładkimi, zielonymi owocami o masie 80–120 g i długością 12–15 cm. Najmniej rozpowszechnione, ale zyskujące popularność z 5% udziałem w powierzchni upraw są ogórki typu „Snack”. Są to również gładkie, intensywnie zielone ogórki, ale mniejsze – o masie do 40 g i długości do 8 cm.
Typy uprawy
Ze wspomnianych wcześniej 600 ha nasadzeń szklarniowych ogórków w Holandii, 220 ha to uprawy prowadzone metodą „na wysoki przewodnik”, która nazywana jest także metodą z opuszczaniem lub metodą wysokiego drutu (ang. high wire). Stosowana jest ona zwykle w nowszych obiektach szklarniowych, w których można utrzymać lepsze warunki fitosanitarne. Ponad połowa upraw w tym systemie (120 ha) jest prowadzona z doświetlaniem asymilacyjnym. W Holandii praktykuje się dwa sposoby doświetlania: światłem o niższej intensywności (ok. 100 mikromoli/m2/s światła fotosyntetycznie czynnego) lub prowadzi się intensywne doświetlanie (200 mikromoli/m2/s). W przypadku intensywnego doświetlania upraw „na wysoki przewodnik” planowane są trzy nasadzenia w ciągu roku. Jeśli nie ma możliwości doświetlania lub jest to doświetlanie o niskiej intensywności, wtedy uprawy prowadzone są w dwóch lub trzech cyklach w zależności od przebiegu warunków w trakcie sezonu.
Pomimo, zwiększającego się z roku na rok udziału upraw ogórków intensywne doświetlanych, nadal dużą powierzchnię (około 380 ha) zajmują uprawy w prowadzone w tradycyjnym systemie „na parasol”. Są to w większości przypadków uprawy niedoświetlane. Pomimo braku sztucznego światła, zwykle planowane są również uprawy na trzy krótkie cykle w ciągu roku. Pierwsze nasadzenie wykonuje się w grudniu, a uprawa prowadzona jest do marca, drugi cykl przypada od kwietnia do czerwca, a trzeci, jesienny – zwykle od lipca do października.
Trzy nasadzenia, jaki to plon w sezonie?
Wydaje się, że trzy cykle uprawowe pozwalają osiągnąć bardzo wysoki plon w ciągu sezonu. Zależy to jednak od systemu uprawy. W efekcie różnica w wielkości plonu u różnych ogrodników może sięgać 100%. Dla przykładu, spodziewany plon z trzech cykli w nowoczesnej uprawie „na wysoki przewodnik” i intensywnie doświetlanej to około 140–150 kg/m2. Natomiast średni oczekiwany plon z trzech cykli uprawy tradycyjnej, niedoświetlanej może wahać się od 70–75 kg/m2.
Oczywiście uzyskany plon jest ściśle powiązany z miejscem uprawy i warunkami w nim panującymi i nie można go bezpośrednio porównywać do wyników osiąganych w innych warunkach. Warto jednak pamiętać, że ogrodnicy holenderscy często planują dokładnie przebieg cyklu uprawowego i biorąc korektę na pogodę i warunki niezależne od nich, często spodziewają się określonej liczby owoców i wielkości plonu.
Doceniona regulacja liczby owoców
Pomijając podstawową kwestię ustawienia klimatu w szklarniach, bardzo ważnym aspektem w holenderskiej produkcji ogórków jest zarządzanie roślinami przez odpowiednią regulację liczby owoców.
W przypadku ogórków LET prowadzonych „na wysoki przewodnik”, po redukcji pierwszych 7–9 zawiązków rośliny regulowane są przez cały cykl uprawy i nie sprowadza się to tylko do pozostawienia jednego zawiązka w każdym węźle. Dalsza regulacja uzależniona jest ściśle od dostępności światła. Przyjmuje się, że do wyprodukowania 1 kg ogórków długich z 1m2 powierzchni szklarni, rośliny potrzebują 3000–3500 J/cm energii słonecznej. Ogrodnik, znając maksymalną przewidywaną np. tygodniową kumulatywną radiację słoneczną w danym okresie, może podzielić jej wartość przez założone 3000 J oraz średnią masę pojedynczego owocu i zagęszczenie roślin na 1 m2, przewidując tym samym, ile sztuk zawiązków może pozostawić na pojedynczej roślinie dla ich prawidłowego rozwoju. Uproszczoną metodą jest też częste usuwanie zawiązków, na co drugim węźle liściowym. Przy takim podejściu do regulacji, rośliny nie zrzucają już dodatkowych zawiązków w okresach gorszych warunków świetlnych. Zazwyczaj po regulacji wszystkie owoce są poprawnie zawiązywane, a ogrodnik może dokładnie przewidzieć zamierzone równomierne plonowanie uprawy.
Nie wszystko da się powielić
Na zabiegi prowadzone podczas uprawy wpływa wiele czynników klimatycznych, ekonomicznych czy nawet społecznych. W Polsce bardzo dużo zależy od dostępności siły roboczej, której częsty brak warunkuje wybór sposobu produkcji. Dlatego nie wszystkie strategie uprawowe da się bezpośrednio przenieść na rodzime uprawy i finansowo uzasadnić. Jednak przed zaplanowaniem własnej produkcji na pewno warto przyjrzeć się metodom stosowanym w innych regionach uprawy ogórków.
Krzysztof Floras
Enza Zaden
artykuł pochodzi z wydania 2/2021 dwumiesięcznika “Szklarnie Tunele Osłony”
