Hishimonus phycitis, który jest agrofagiem kwarantannowym w UE, pojawił się w Holandii. W Polsce jest to odległe zagrożenie, jednak nie wyklucza się możliwości jego przenikania do kraju. Latem mogą rozwijać się krótkotrwałe populacje szkodnika. Szczególnie narażone są uprawy pod osłonami, gdzie owad może się zadomowić. Czym jest i jak go rozpoznać?
Czym jest i gdzie występuje Hishimonus phycitis?
Hishimonus phycitis (Distant) jest owadem – pluskwiakiem z rodziny Cicadellidae. Występuje on w Azji (Chiny, Filipiny, Indie, Iran, Malezja, Oman, Pakistan, Sri Lanka, Tajlandia, Tajwan).
Jakie uprawy są narażone na Hishimonus phycitis?
Żywicielami szkodnika są oberżyna (Solanum melongena), pomidor (Solanum lycopersicum), marchew (Daucus carota), arbuz (Citrullus lanatus), lucerna (Medicago sativa), rzodkiew zwyczajna (Raphanus sativus), szarłat trójbarwny (Amaranthus sativus), cytrusy (Citrus spp.) i różne rośliny uprawiane w strefie klimatu ciepłego, w tym rośliny ozdobne.
W którym kraju Unii Europejskiej wykryto szkodnika?
W 2023 r. wykryto szkodnika w Holandii w dwóch szklarniach w tej samej lokalizacji na roślinach tropikalnych z rodzajów Hibiscus (hibiskus), Cecropia (cekropka), Lantana, Codiaeum (kroton) i z gatunku Theobroma cacao (kakaowiec właściwy). Rośliny te nie były przeznaczone do sprzedaży, ani dalszego przemieszczania. Zakupione zostały w różnych krajach trzecich. W krajach Unii Europejskiej owad ten podlega obowiązkowi zwalczania (jest to agrofag kwarantannowy w UE).
Jak rozpoznać Hishimonus phycitis? Jakie uszkodzenia powoduje?
Uszkodzenia roślin widoczne są w postaci żółtych plam na liściach lub zwijania się liści na brzegach, a niekiedy ma miejsce opadanie liści. Na substancjach wydalanych przez owady na powierzchni liści rozwijają się ciemno zabarwione grzyby.
Szkodnik jest wektorem fitoplazm, stąd rośliny zasiedlone przez niego mogą posiadać też objawy powodowane przez te patogeny. Przykładowo choroba fitoplazmatyczna pod nazwą Little leaf of brinjal, rozwijająca się na oberżynie, notowana w Indiach, wywołuje objawy w postaci karłowacenia roślin, zmniejszania się rozmiarów liści i tworzenia się rozet liściowych.
Przenoszona przez szkodnika Candidatus Phytoplasma aurantifolia, rozwijająca się na cytrusach, wywołuje zmniejszanie się wielkości liści, skracanie międzywęźli, tworzenie się czarcich mioteł oraz obumieranie roślin.
Na roślinach widoczne są stadia przedimaginalne i osobniki dorosłe szkodnika. Owady dorosłe mają długość 3–4 mm i generalnie zielonkawo żółte zabarwienie, przy czym odwłok i nogi są brązowawe. Posiadają one dwie pary skrzydeł, które podczas spoczynku złożone są daszkowato nad ciałem. Nimfy są żółte z brązowymi plamami na odwłoku. Zabarwienie tego gatunku wykazuje bardzo dużą zmienność.
Jak rozprzestrzenia się szkodnik? Hishimonus phycitis jest zagrożeniem w Polsce?
W sposób naturalny gatunek ten rozprzestrzenia się na niewielki dystans. Na większą odległość może być on przenoszony wraz z roślinami gatunków żywicielskich.
W Polsce przezimowanie szkodnika w uprawach gruntowych jest mało prawdopodobne z uwagi na warunki klimatyczne, chociaż nie można wykluczyć rozwoju krótkotrwałych populacji latem, np. na marchwi, pomidorach gruntowych, itp. Możliwy jest rozwój i zadomowienie się szkodnika w uprawach szklarniowych zwłaszcza na oberżynie, pomidorze oraz na roślinach ozdobnych. Wystąpienie szkodnika w Holandii wskazuje, że może on przenikać do Europy na różnych roślinach tropikalnych przeznaczonych do upraw pod osłonami.
Źródło: GIORiN
