Finansowanie leasingiem maszyn rolniczych

Kiedy warto wybrać leasing maszyn rolniczych? Jakie korzyści może przynieść leasing operacyjny? Dla kogo lepszy jest leasing finansowy? Na co zwracać uwagę przed podpisaniem umowy leasingu?

Zakup maszyn rolniczych wiąże się ze sporymi wydatkami. Właściciele gospodarstw zastanawiają się nad źródłem finansowania. Zanim podejmie się decyzję o tym z jakiej oferty skorzystać warto przeanalizować indywidualnie warunki ekonomiczne swojego gospodarstwa (czy mamy już jakieś zobowiązania, czy przychody są stabilne na tyle by płacić raty itp.) i sprawdzić korzyści płynące z każdej formy finansowania.

A może leasing?

Można brać pod uwagę nie tylko coraz mniej dostępne dofinansowania unijne czy sformalizowany kredyt bankowy, ale także leasing. Z tej ostatniej formy – jak wynika z niektórych danych, np. Danych Związku Polskiego Leasingu „na koniec pierwszego kwartału 2018 r. odnotowano wzrost w zakresie finansowania leasingiem maszyn rolniczych aż o 26,9% w porównaniu z tym samym okresem 2017 r.”.
Dlaczego? Producenci/firmy leasingowe (leasingodawcy) rolnikowi (leasingobiorcy) m.in. oferują nawet do 100% finansowania wartości maszyny (nie tylko w PLN, ale i euro), przygotowują indywidualną ofertę uwzględniającą sezonowość prowadzonej działalności rolniczej (dopasowanie wielkości rat), sporządzają elastyczny harmonogram spłat i okres finansowania, zapewniają minimum formalności (szybki proces finansowania, formalności dokonać można nawet w domu, bez dodatkowych zabezpieczeń), umożliwiają finansowanie w ramach programów specjalnych (np. współfinansowanych z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym). Niewątpliwie są to zalety umowy leasingu.

Wśród wad leasingu, które rolnik powinien wziąć pod uwagę, należy wymienić np. konieczność płacenia rat leasingowych nawet wtedy, gdy maszyna nie jest sprawna i jest w naprawie. Wcześniejsze wykupienie maszyny jest utrudnione. Czasem w umowie jest wskazany minimalny termin, od którego można ją wykupić, ale wtedy cena zależy od wartości rynkowej maszyny. A ta może przewyższyć sumę wszystkich rat spłacanych przez cały okres umowy. Zatem wykupienie zwyczajnie może się nie opłacać. Rozważając wzięcie tradycyjnego kredytu – w porównaniu z leasingiem – wiąże się z większą liczbą formalności i wyższymi kosztami.

Umowa leasingu

Można wyróżnić następujące rodzaje leasingu:

•  bezpośredni (art. 709¹⁸ Kodeksu cywilnego, dalej: k.c.¹) – jeżeli rolnik zawiera umowę z producentem;
•  pośredni – gdy pośrednikiem między rolnikiem a producentem jest wyspecjalizowana firma leasingowa (występuje najczęściej w praktyce);
•  operacyjny i finansowy (wyróżnienie dla celów podatkowych) – o czym dalej.

Leasing operacyjny jest korzystny głównie dla rolników, którzy są czynnymi płatnikami podatku od towarów i usług (VAT), zawierają umowy leasingowe na dłuższy okres i kupują maszyny o wysokiej wartości. Zawierając umowę leasingu operacyjnego rolnik powinien pamiętać, że przedmiot leasingu zaliczany jest do składników majątkowych leasingodawcy (nie ma więc dodatkowych formalności związanych z np. zastawem, jak w przypadku kredytu). Korzysta się z „usługi” leasingu, niejako „wynajmuje” maszynę (zgodnie z art. 709¹⁷ k.c. do umów leasingu operacyjnego stosuje się przepisy o umowie najmu). Suma ustalonych w umowie opłat po odjęciu należnego VAT nie powinna przekroczyć wartości początkowej „wynajętej” maszyny. Maszynę amortyzuje leasingodawca.

Po zakończeniu okresu trwania umowy rolnik może (nie musi) mieć zagwarantowane prawo do wykupu użytkowanego przedmiotu za określoną z góry wartość końcową (do niej też doliczany jest VAT). Po jej zapłaceniu staje się właścicielem przedmiotu. Zatem czasowe przekazanie w użytkowanie powinno być krótsze niż okres faktycznego zużycia maszyny. Sprzęt rolniczy (jak każdy profesjonalny) jest drogi. Dlatego leasingowanie nowej maszyny, o którą się dba może okazać się dobrym rozwiązaniem biorąc pod uwagę jej wykupowanie w przyszłości. Rolnik w koszty uzyskania przychodu może wliczyć koszty jednorazowej opłaty wstępnej (patrz Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 marca 2016 r., sygn. ITPB1/4511–1158/15/AK), rat leasingowych w części zarówno kapitałowej, jak i odsetkowej, a także wszelkich opłat związanych z bieżącą eksploatacją maszyny. Podatek VAT jest naliczany do każdej raty leasingowej, co powoduje, że jego zapłata jest rozłożona w czasie (czyli nie ma obowiązku opłacania VAT na samym początku trwania umowy). Obowiązek podatkowy powstaje bowiem z chwilą wystawienia faktury, a można ją najpóźniej wystawić nie później niż z upływem terminu płatności (art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług²).

Niestety, aby wykorzystać wszystkie możliwości obniżenia podatku wynikające z leasingu operacyjnego gospodarstwo musi być objęte systemem rachunkowości podatkowej, a umowa leasingu musi być zawarta na czas określony, który musi trwać co najmniej 40% normatywnej okresu amortyzacji dla danej maszyny (art. 17b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych³), np. w przypadku ciągnika siodłowego to 3 lata.

Leasing finansowy jest bardziej opłacalny dla rolników, którzy zawierają umowę leasingu (zgodnie z art. 709¹–709¹⁶ k.c.) na krótki czas, np. do 2 lat i chcą wnieść większy udział własny w celu zmniejszenia zobowiązań. Rolnik może traktować maszynę jako swój majątek, ale prawo własności uzyskuje dopiero z chwilą zapłacenia ostatniej raty leasingowej. Może zatem samodzielnie dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Podatek VAT musi zapłacić jednorazowo (w odróżnieniu od leasingu operacyjnego). Moment powstania obowiązku podatkowego powstaje bowiem z chwilą dostawy maszyny (art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług). To spory wydatek dla gospodarstwa, szczególnie że rolnik kwotę VAT płaci wraz z pierwszą ratą leasingową. Pocieszające jest jednak to, że VAT jest niższy niż w leasingu operacyjnym (liczony jak od towaru, a nie usługi). Czas trwania umowy może być dowolnie ustalany przez strony umowy. Do kosztów uzyskania przychodu będą zaliczone: odpisy amortyzacyjne, tylko część odsetkowa raty leasingowej oraz bieżące koszty użytkowania maszyny.

Rolnicza pożyczka leasingowa

I na zakończenie trochę o rolniczej pożyczce leasingowej. To usługa finansowa podobna do kredytu. Finansowania udziela firma leasingowa a nie bank. Rolnik może ją przeznaczyć tylko na zakup środka trwałego np. maszyny. Do raty pożyczki nie dolicza się VAT. Taka pożyczka wiąże się z mniejszymi niż kredyt formalnościami, jest elastyczniejsza, dostępna w krótkim czasie. Niektóre z firm leasingowych zaczęły ją wprowadzać do swojej oferty, aby pozyskać rolników z przyznanym dofinansowaniem unijnym. Dziś taką pożyczkę może uzyskać także rolnik, który nie ma przyznanego takiego dofinansowania. Wady pożyczki: obniża zdolność kredytową (leasing nie), wkład własny raczej jest wyższy niż w leasingu.

Leasing operacyjny i finansowy

mogą funkcjonować jako leasing zwrotny. Jego istotą jest powiązanie umowy leasingu z poprzedzającą ją umową sprzedaży. W ramach umowy firma leasingowa odkupuje maszynę będącą własnością rolnika i udziela jemu leasingu. Rolnik używa maszyny, jak dotychczas (z tym, że jest ona już własnością leasingodawcy), płaci co miesiąc ratę leasingu i wlicza ją
w koszty, na koniec umowy leasingu ma prawo odkupić maszynę.

Przykład

Firma „X” wyleasingowała maszynę na rzecz firmy ogrodniczej „Rzodkiewka”. ”X” otrzymała część zapłaty przed terminem płatności i jednocześnie przed wystawieniem faktury. W tym przypadku obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, albo z chwilą upływu terminu płatności, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi pierwsze.

Kilka wskazówek

Na co zwracać uwagę przed podpisaniem umowy leasingowej?

1. Warto zebrać kilka ofert leasingowych i je porównać (różnice wskażą punkty do negocjacji).
2. Sprawdź, którzy leasingodawcy są dobrze oceniani (można też sprawdzić czy np. są członkami Związku Polskiego Leasingu, czy posiadają wyspecjalizowane komórki do obsługi segmentu agro lub specjalne programy dla rolnictwa – mniejsze koszty i przyspieszona procedura).
3. Analizując oferty sprawdź: ile wyniesie koszt całkowity leasingu (czy zawarte są w nim wszystkie opłaty, np. koszty opłat manipulacyjnych), ilość rat leasingowych (może zdarzyć się, że na zakończenie umowy leasingu trzeba będzie zapłacić za kontynuację ubezpieczenia na kolejny rok, ważne są daty).
4. Konstrukcja oprocentowania. Jest to z reguły WIBOR plus marża, ale czasami można spotkać rozwiązanie, że jeżeli WIBOR rośnie to i oprocentowanie rośnie, natomiast, gdy WIBOR spada to oprocentowanie pozostaje na niezmienionym poziomie. Należy unikać rozwiązań typu: oprocentowanie zależy od decyzji zarządu firmy.
5. Ubezpieczenie przedmiotu umowy. Koszt ubezpieczenia przedmiotu leasingu nie zawsze jest podany w przesłanej ofercie wstępnej. Warto sprawdzić czy można skorzystać z ubezpieczenia spoza pakietu leasingodawcy (jakie opłaty się z tym wiążą?).
6. Pytamy handlowca o to co niezrozumiałe (jak będzie rozliczona umowa w przypadku jej wygaśnięcia przed terminem, np. na skutek szkody po stronie rolnika? co jeśli nie będą płacone raty – koszty opłat np. za wezwanie do zapłaty?).

Podstawa prawna

• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.)
• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 z późn. zm.)
• Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 865 z późn. zm.)

Tekst: Katarzyna Rosińska, zdjęcia: Aleksandra Andrzejewska

Artykuł pochodzi z Warzywa 9/2019