Dobra odmiana buraka ćwikłowego powinna wyróżniać się nie tylko wysokim plonem, ale przede wszystkim dobrym smakiem, wysoką zawartością cukrów oraz intensywnym wybarwieniem. O zaletach odmian buraka ćwikłowego z oferty Pop Vriend oraz o programie hodowlanym tego warzywa opowiedzieli Marnix de Kroon i Ferdi Veenstra.
Aleksandra Czerwińska-Nowak (ACN): Buraki ćwikłowe zajmują silną pozycję w portfolio Pop Vriend, jak do tego doszło?
Ferdi Veenstra (FV): Początki Pop Vriend sięgają 1958 r. Firma zaczynała od hodowli fasoli, ale największe sukcesy osiągnęła w hodowli szpinaku, głównie dla przetwórstwa to było 25 lat temu. Później efekty prac hodowlanych wykorzystano również w hodowli odmian na świeży rynek, zwłaszcza baby leaf. Od około 10 lat hodowcy firmy pracują również nad odmianami buraka ćwikłowego, a wcześniej byli już zaangażowani w hodowlę buraka liściowego (boćwiny), który należy do tej samej rodziny botanicznej co burak ćwikłowy.
W 2019 r. Pop Vriend stał się częścią firmy KWS, specjalizującej się m.in. w hodowli buraka cukrowego, również należącego do tej samej rodziny botanicznej. Firma ta dysponuje silny materiał genetyczny i doświadczeniem w hodowli, które teraz można wykorzystać w programie buraka ćwikłowego. Firma PV szczególnie nastawiona jest na rozwijanie hodowli odpornościowej i jakościowej.
Marnix de Kroon (MK): Program hodowlany buraka ćwikłowego prowadzimy od 10 lat. Od 7 lat współpracuję z Jeroen Wery, który jest starszym hodowcą. Nasza praca nabrała tempa po nawiązaniu współpracy z firmą KWS. Możemy teraz korzystać z wielu technik wypracowanych w hodowli buraka cukrowego. Mamy też bezpośredni dostęp do wielu ciekawych informacji z różnych instytutów naukowych nie tylko z Holandii. Do naszej dyspozycji jest m.in. stacja badawcza w Hiszpanii, dzięki czemu mogliśmy przyspieszyć pracę, mimo że burak jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku roślina wytwarza korzeń i rozetę liściową a w 2. roku tworzy pęd kwiatostanowy. Pełny cykl rozwojowy zajmuje 2 lata, a my teraz możemy przeprowadzić go w jednym roku. Oczywiście już wcześniej mieliśmy swoje osiągnięcia w hodowli, ale teraz możemy je rozszerzyć zwłaszcza w zakresie odporności na choroby, ponieważ w uprawie buraka cukrowego mamy do czynienia z tymi samymi patogenami co na buraku ćwikłowym.
ACN: Czym szczególnie wyróżniają się odmiany buraka ćwikłowego z oferty PV na tle konkurencji?
MK: Obecnie nasze odmiany wyróżniają się wysoką zawartością ekstraktu (Brix). Są to jedne z najwyższych wartości wśród odmian buraka ćwikłowego na rynku. Rośliny cechują się silnym wzrostem, nawet w okresach stresowych. Liście są zdrowe i dzięki temu rośliny lepiej znoszą niekorzystne warunki uprawy. Przekonaliśmy się, że dzięki mocnym liściom radzą sobie również z przymrozkami.
FV: W Polsce odmiany z portfolio Pop Vriend oferowane są od 6 lat przez firmę Agro-Ekspert. Współpraca z reprezentantami tej firmy układa nam się bardzo dobrze. Dzięki nim od kilku już lat testujemy i wprowadzamy nowe odmiany buraka ćwikłowego na polski rynek. Mamy kontakt z przedstawicielami branży przetwórczej, ale też z dostawcami buraków na świeży rynek. Dzięki temu dowiadujemy się jakie cechy musi spełniać idealna odmiana buraka ćwikłowego dla polskiego rynku. Współpracujemy też z jednostkami badawczymi np. COBORU. Polski rynek jest dla nas kluczowy w hodowli odmian buraka ćwikłowego. Uważam, że Polska ma dobrą infrastrukturę do rozwijania nowych odmian i silny rynek z długą tradycją spożycia buraków ćwikłowych. Doświadczenia w wprowadzaniu nowych odmian zdobyte w Polsce pomagają nam rozwijać inne rynki. Wracając do wysokiej zawartości cukrów chciałbym zwrócić uwagę, że wiele krajów wprowadza podatek cukrowy, który podnosi koszty przetwórstwa. Dysponując odmianami naturalnie słodkimi można nadal produkować wysokiej jakości produkty bez dodatku cukru.
ACN: Jakie jeszcze rynki oprócz Polski są dla waszej firmy ważne pod kątem buraka ćwikłowego?
FV: Burak ćwikłowy zawsze był warzywem bardziej popularnym w krajach Europy wschodniej. Obecnie Polskę postrzegamy bardziej jako kraj Europy Zachodniej, ale mimo to spożycie buraka ćwikłowego jest tu nadal duże. Spośród innych krajów istotnymi rynkami są: Ukraina Litwa i Łotwa. Co ciekawe dużą produkcję buraka ćwikłowego prowadzi się także w Brazylii i Indiach, dlatego są to dla nas również ważne rynki. W krajach zachodniej Europy rynek buraka ćwikłowego nie jest duży, ale na nim szczególnie ważna jest wysoka jakość. Jednym z istotniejszych rynków jest dla nas Francja. Nie jest on tak duży jak Polska, ale jest tam zapotrzebowanie na odmiany buraka ćwikłowego z odpornością na rizomanię buraka.
MK: Wirus rizomania to duży problem w produkcji buraka ćwikłowego. Największe szkody wyrządza na glebach ciężkich, podmokłych, o wysokim poziomie wód gruntowych lub nawadnianych, w rejonach o ciepłym klimacie. Przy dużym nasileniu może spowodować utratę 50–60% plonu. Najbardziej charakterystyczne objawy choroby to tzw. broda korzeniowa powstająca wskutek zamierania drobnych bocznych korzeni i masowego tworzenia nowych. Oprócz tej choroby szukamy odporności na inne groźne choroby, m.in. chwościk buraka (Cercospora beticola), który jest dużym problemem w Polsce. Obecnie nie dysponujemy jeszcze pełną odpornością na tę chorobę, ale mamy już odmiany, które są mniej podatne na porażenie przez ten patogen. Zaletą naszych odmian jest to, że mają silny i szybki wzrost co zwiększa ich odporność na choroby. Ciągle pracujemy nad odpornościami korzystając z doświadczeń firmy KWS. W trakcie naszej pracy zbieramy informacje o tym jakie patogeny i w której części sezonu są najbardziej uciążliwe w danym kraju. Pracując nad odpornościami na choroby nie możemy zapominać o innych ważnych cechach jakościowych odmian, jak np. kształt korzeni, kolor, wyrównanie itp. W hodowli odpornościowej upatrujemy przyszłość. Dysponując odmianami z odpornością na choroby można ograniczyć chemiczne zabiegi ochrony roślin, a jest to kierunek, w którym podąża cała Europa.
ACN: Jakie jest główne przeznaczenie odmian buraków ćwikłowych z oferty PV – świeży rynek czy przetwórstwo?
FV: Przekonaliśmy się, że niezależnie od przeznaczenia danej odmiany buraka ćwikłowego ważnymi cechami są: wysoka zawartość ekstraktu i wysoka jakość. Ze względu na to, że konsumenci mają coraz mniej czasu i szukają wygodnych rozwiązań rynek warzyw wstępnie przygotowanych do spożycia bardzo szybko się rozwija. Rozwijając nowe odmiany staramy się odpowiedzieć na to zapotrzebowanie. W Polsce współpracujemy m.in. z takimi firmami jak Amplus czy SVZ, korzystając z ich wskazówek możemy rozwijać nowe odmiany.
MK: Tak, to są ważne cechy nie tylko na polskim rynku, ale również w pozostałych rejonach uprawy buraków ćwikłowych. Ważną cechą jest np. łatwość w przygotowaniu, w tym w obieraniu. Pracujemy nad nowymi odmianami zarówno na świeży rynek, jak i do przetwórstwa.
ACN: Czy w ofercie firmy są odmiany bardzo wczesne, do sprzedaży w pęczkach?
FV: Nie jest to nasz główny kierunek hodowli, ponieważ rynek na tego typu odmiany w Polsce jest niewielki, dlatego bardziej skupiamy się na odmianach na główny plon. Oczywiście są wśród naszych odmian takie, które nadają się do tak wczesnej uprawy.
ACN: Jakie czołowe odmiany buraka ćwikłowego z oferty firmy Pop Vriend można polecić polskim producentom?
FV: Obecnie możemy polecić 3 odmiany: Scarlett F1, Jolie F1 oraz Bullock F1. Scarlett F1 cechuje się wysoką zawartością ekstraktu. Korzenie są kuliste z małym korzonkiem, mają bardzo gładką skórkę, co ułatwia obieranie. Jest to bardzo ważna cecha dla zakładów przetwórczych. Jolie F1 to odmiana plenna, o silnym wzroście. Tworzy bardzo wyrównane kuliste zgrubienia. Mocna nasada sprawia, że nadaje się do zbioru kombajnowego, w którym korzenie wyciągane są z gleby za liście. Bullock F1 to najnowsza odmiana z nową genetyką, dzięki czemu cechuje się wyjątkową jakością.
ACN: W jakim kierunku zmierzają prace hodowlane nad burakiem ćwikłowym w państwa firmie?
FV: Współpraca z firmą KWS przyspieszyła naszą hodowlę odmian buraka ćwikłowego i przewiduję, że w ciągu mniej więcej dekady uda nam się osiągnąć pozycję lidera na tym rynku. Dysponujemy wysokiej jakości materiałem genetycznym. Nastawieni jesteśmy przede wszystkim na hodowlę odpornościową, ale też i jakościową.
MK: Nasze odmiany testujemy w wielu różnych krajach przede wszystkim w Holandii, ale też Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Ameryce Południowej, Hiszpanii, we Włoszech, Turcji, Grecji, Polsce, we Francji, w Danii i Wielkiej Brytanii. Z wszystkich tych miejsc zbieramy pozytywne informacje na temat naszych odmian. Współpraca naszych hodowców z plantatorami i przetwórcami w różnych krajach umożliwia nam szybki rozwój. Dostarczamy na rynek odmiany, których cechy odpowiadają zapotrzebowaniu konsumentów.
