Składniki pokarmowe pobierane są przez rośliny głównie za pomocą systemu korzeniowego. Jednak występują okresy, w których pobieranie przez system korzeniowy jest zbyt wolne i nie jest w stanie zapewnić roślinom odpowiedniej ilości niezbędnych składników pokarmowych, co ma miejsce m.in. w fazie intensywnego wzrostu. Dokarmianie dolistne w tym okresie oddziałuje korzystnie na procesy metaboliczne roślin, co przekłada się na wysoki plon.
Pobieranie składników nawozowych z gleby może być również utrudnione na skutek niedoboru wody, zbyt niskiej temperatury czy niewłaściwego odczynu gleby. Wówczas wskazane jest dokarmianie dolistne, które uniezależnia pobieranie składników pokarmowych nie tylko od temperatury gleby i słabo rozwiniętego systemu korzeniowego, ale również od niedoboru wody glebowej.
Pozakorzeniowe dokarmianie
Pobieranie składników nawozowych przez organy nadziemne zależy od czynników agrotechnicznych. Tylko zdrowe rośliny są w stanie efektywnie pobierać i wykorzystywać nawozy aplikowane dolistnie. Ważny jest uregulowany odczyn gleby, podstawowe nawożenie doglebowe, optymalna rozstawa roślin, czy też prawidłowo przeprowadzone zabiegi ochrony chemicznej. Efektywność pobierania składników stosowanych pozakorzeniowo zależy również od gatunku rośliny i jej wieku oraz od stanu jej odżywienia i zaopatrzenia w wodę. Młode liście i łodygi lepiej pobierają składniki pokarmowe niż organy starsze.
Efektywne dostarczenie roślinom składników pokarmowych w formie dokarmiania pozakorzeniowego uzależnione jest od panujących podczas przeprowadzania zabiegu warunków atmosferycznych, takich jak temperatura czy wilgotność. Zabiegi dolistne powinny być wykonywane przy temperaturze w granicach 15ºC oraz przy wilgotności powietrza mieszczącej się w przedziale od 60 do 80%. Niekiedy w warunkach bardzo suchych możliwa jest aplikacja pozakorzeniowa przy wilgotności powietrza powyżej 40%. Dokarmianie dolistne przy temperaturze wyższej niż 20°C i przy niskiej wilgotności powietrza nie jest efektywne, ponieważ może dochodzić do odparowywania kropli cieczy roboczej, zanim przedostanie się ona do liścia. Ważna jest również temperatura cieczy użytkowej, która nie powinna być niższa niż 12°C. Podczas dokarmiania dolistnego stosowanego po opadach deszczu należy zmniejszyć stężenie cieczy roboczej, aby nie doszło do poparzenia roślin, gdyż opad atmosferyczny prowadzi do częściowego zmywania woskowej warstwy ochronnej, która znajduje się na liściu.
Składniki nawozowe aplikowane dolistnie charakteryzują się od kilku do kilkunastu razy szybszym tempem przenikania od składników stosowanych doglebowo. Największą zdolność do przenikania przez liść wykazują – azot, potas, magnez i sód, nieco wolniej pobierana jest siarka, a najwolniej – wapń, fosfor i mikroskładniki.
Przy stosowaniu dolistnym pobranie składnika nawozowego zależy od dodatku innych substancji do cieczy użytkowej. Dodatek mocznika wpływa na lepsze uwodnienie, a więc lepszą przepuszczalność kutykuli, co zwiększa pobieranie składników nawozowych i poprawia działanie fungicydów.
W przypadku łącznego stosowania nawozów ze środkami ochrony roślin zalecane jest wykonanie mieszaniny bezpośrednio przed opryskiem. Pobieranie składników przez liść zależy również od stężenia cieczy użytkowej. Stężenie roztworu powinno być dostosowane do gatunku i fazy rozwojowej rośliny. Dobrze jest stosować substancje powierzchniowo czynne, które zwiększają przyleganie kropli do liści. Wskazany jest oprysk drobnokroplisty, który umożliwia osiadanie kropli z obu stron liścia i na łodygach, co ogranicza ich spływanie po roślinie.
Autor: dr hab. Marzena S. Brodowska, prof. UP Lublin, Współpraca z Plantpress
Fragment artykuł pochodzi z czasopisma “Warzywa” 6/2022 str. 16-19
