Od ponad 30 lat w Pracowni Genetyki i Hodowli Roślin Warzywnych Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach prowadzona jest hodowla twórcza nowych odmian, której efektem jest wpisanie do Krajowego Rejestru oraz wdrożenie do produkcji 19 odmian mieszańcowych ogórka polowego.
Najnowsze z odmian ogórka polowego wyhodowane w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach to: Ares F1, Ikar F1, Ibis F1 oraz Zefir F1. Należą one do odmian grubobrodawkowych o przewadze kwiatów żeńskich i doskonale nadają się do uprawy w polu. Charakteryzują się wysokim plonem i dobrą jego jakością, a ich owoce polecane są do kwaszenia i konserwowania, jak również do spożycia na świeżo („3 w 1”). Poszczególne odmiany różnią się nieco długością i kształtem owocu, wybarwieniem skórki, wielkością brodawek i ornamentacją. Warto podkreślić, że nie posiadają tendencji do zniekształceń oraz przerastania na grubość. Ich owoce są bardzo smaczne, chrupkie, i co ważne dla konsumentów – pozbawione goryczy. Wszystkie cztery odmiany posiadają kompleksową odporność na choroby, dzięki czemu polecane są do upraw ekologicznych i integrowanych z ograniczoną ochroną chemiczną.
Zalety nowych odmian
Mieszaniec Ares F1, wyróżnia się spośród odmian dostępnych na rynku bardzo wysokim poziomem odporności na mączniaka rzekomego, co zostało potwierdzone w wieloletnich badaniach prowadzonych w COBORU oraz w ODR-ach. Jego kolejną zaletą jest długi okres wegetacji umożliwiający zbiory nawet do końca września. Z kolei Ibis F1 jest pierwszą polską odmianą z dużą tolerancją na obniżone temperatury w fazie wschodów i początkowego okresu wzrostu, co pozwala na przyspieszenie terminu siewu i w efekcie oznacza wcześniejsze plonowanie, a więc i większe zyski dla plantatorów. Jest to bardzo ważna cecha zwłaszcza w warunkach klimatycznych Polski, gdzie wiosną nie zawsze panują optymalne warunki do wschodów ciepłolubnej rośliny jaką jest ogórek. Zarówno Ares F1, jak i Ibis F1 dobrze znoszą niedobór wody w glebie. Z kolei Ikar F1 i Zefir F1 świetnie nadają się do kwaszenia, w przetworach nie miękną i nie wykazują tendencji do tworzenia pustych przestrzeni. Dodatkowym atutem odmian Zefir F1 i Ibis F1 jest wysoki plon wczesny, potwierdzony w doświadczeniach wdrożeniowych prowadzonych u producentów, co również ma wpływ na podwyższenie opłacalności upraw. Warto podkreślić, że odmiana Zefir F1 podczas targów Gardenia 2018 otrzymała Złoty Medal – Wybór Konsumentów. Nowe odmiany ogórka polecane są zarówno do uprawy wielkotowarowej, jak i amatorskiej.
Charakterystyka odmian
Ares F1 – średnio wczesna odmiana mieszańcowa ogórka polowego, o bardzo dobrej strukturze plonowania (ponad 95% plonu handlowego w plonie ogólnym). Rośliny o silnym wzroście i licznych pędach bocznych, z przewagą kwiatów żeńskich; bardzo odporne na stresowe warunki środowiska, m.in. chłody, suszę i wiatry. Odmiana rozpoczyna owocowanie ok. 50–55 dni po siewie i wyróżnia się długim okresem wegetacji umożliwiającym zbiory nawet do końca września. Wykształca owoce średniej długości, bardzo kształtne, cylindryczne, pokryte zieloną skórką z lekkim połyskiem i brodawkami średniej wielkości. Stosunek długości do szerokości wynosi 3,1:1. Owoce nie wykazują tendencji do przerastania na grubość, żółknięcia oraz zniekształceń. Oprócz walorów wizualnych odznaczają się także bardzo dobrym smakiem pozbawionym goryczy, chrupkością oraz małą i zwartą komorą nasienną. Zachowują także wysoką jakość i trwałość pozbiorczą. Polecane są do konserwowania i kwaszenia oraz na korniszony. Największą zaletą odmiany jest bardzo wysoki poziom odporności na mączniaka rzekomego, znacznie przewyższający odporność wielu polskich i zagranicznych odmian ogórka.
Zefir F1 – wczesna odmiana mieszańcowa ogórka polowego, bardzo plenna i stabilna w plonowaniu. Rośliny o ciągłym typie wzrostu i silnym wigorze, z przewagą kwiatów żeńskich. Odmiana tworzy owoce bardzo kształtne, cylindryczne z lekko zaznaczonymi bruzdami; skórka intensywnie zielona, błyszcząca z jasnymi smugami do połowy długości owocu; brodawki średniej wielkości. Owoce nie przerastają na grubość, odznaczają się wysoką zawartością suchej masy, cukrów, witaminy C oraz niskim poziomem azotanów, w przetworach nie miękną i nie mają pustych przestrzeni. Największym atutem odmiany jest wysoki plon wczesny oraz bardzo dobra przydatność do kwaszenia, potwierdzona przez profesjonalne przetwórnie oraz w badaniach COBORU w SDOO Przecław. Odmiana polecana do kwaszenia i konserwowania oraz ze względu na bardzo dobre walory smakowe (chrupkość, brak goryczy) również do bezpośredniej konsumpcji. Charakteryzuje się kompleksową odpornością na choroby, w tym na mączniaka rzekomego.
Ibis F1 – wczesna i bardzo plenna odmiana mieszańcowa ogórka polowego. Jest to pierwsza rodzima odmiana tolerancyjna na obniżone temperatury w fazie wschodów i pierwszych liści, dzięki czemu można uprawiać ją w gruncie bez konieczności okrywania włókniną i bez ryzyka uszkodzeń chłodowych. Owoce krótkie do średnich, tępo zakończone przy nasadzie, nie przerastają na grubość; skórka zielona do ciemnozielonej pokryta drobnymi brodawkami. Owoce nadają się do kwaszenia i konserwowania, a zbierane codziennie także na korniszony. Są bardzo smaczne, chrupkie, z niewielką komorą nasienną i pozbawione goryczy. Odmiana posiada kompleksową odporność na choroby (mączniak rzekomy i prawdziwy, parch dyniowatych, wirus mozaiki ogórka). Dodatkowym jej atutem jest tolerancja na niedobór wody w glebie.
Ikar F1 – średnio wczesna i niezwykle plenna odmiana mieszańcowa ogórka polowego, o bardzo dużym udziale owoców handlowych w plonie ogólnym. Odmiana wyróżnia się silnym wzrostem roślin i długim okresem wegetacji. Owoce krótkie do średnich, cylindryczne bez szyjki, nieprzerastające na grubość, skórka intensywnie zielona z połyskiem, brodawki średniej wielkości, komora nasienna mała i zwarta, miąższ jasnozielony. Odmiana cenna z uwagi na atrakcyjny wygląd i walory smakowe owoców oraz brak goryczy. Jest szczególnie przydatna do przetwórstwa – głownie kwaszenia i konserwowania. Owoce w przetworach są chrupkie, nie miękną i nie mają pustych przestrzeni. Ikar F1 posiada kompleksową odporność na choroby, zwłaszcza na mączniaka rzekomego.
Hodowlą zachowawczą oraz sprzedażą nasion prezentowanych odmian ogórka zajmują się polskie firmy: PPHU „Ogrodnik” (Ares F1), PNOS Ożarów Mazowiecki (Zefir F1, Ikar F1) oraz Torseed (Ibis F1).
dr Urszula Kłosińska
Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
artykuł pochodzi z kwietniowego wydania miesięcznika Warzywa
